ŞERH-İ KASİDE-İ BÜRDE (?)
Türkçe Kaside-i Bürde şerhi
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde adlı meşhur şiirine yazılmış, müellifi bilinmeyen Türkçe muhtasar şerh. Şerhin eldeki bilinen en eski nüshası, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hüdai Efendi, Nu. 1332’de yer almaktadır. Nüshanın istinsah kaydında sadece 1151/1738-39 senesi kayıtlıdır. Buradan hareketle şerhin 18. yüzyılda yazıldığı söylenebilir. Kırık nesih hatla istinsah edilen nüsha 66 varaktır.

Eserin mukaddimesinden hareketle şarihin müderris olduğu söylenebilir. Çünkü müellif mukaddimesinde, Bürde’ye birçok şerh yazıldığını, lakin bu şerhlerin belli bir ilmî seviyeye sahip olmayanlar tarafından anlaşılamayacağını beyan etmekte, öğrencilerinin de kendisinden anlaşılır bir Türkçe ile eseri tercüme etmesini istediklerini ifade etmektedir. Böylece şarih, öğrencilerin anlayacağı şekilde sade bir Türkçeyle şerhini yazmıştır.

Bürde şerhleri içinde, eğitim maksatlı yazılan sade şerhler arasına dahil edebileceğimiz bu eserde, kimi beyitler sadece Türkçeye tercüme edilmiş kimi beyitler ise daha kapsamlı açıklanmıştır. Yer yer bazı kelimeler hakkında kısaca gramer bilgisi verilmiş, kaynak beyitteki her kelime Türkçe olarak izah edilmiş, son olarak da “Mahsûl-i Beyt” başlığı altında beyitte anlatılmak istenen hususlar aktarılmıştır. Bazı beyitlerde ise sadece Mashûl-i Beyt kısmına yer verilmiştir. Orta düzeydeki talebeler için hazırlandığı anlaşılan bu şerhte, özellikle sade bir Türkçe kullanılmaya gayret edildiği, Arapça ibarelerin harekelendiği görülmektedir. Ayrıca müellif eserin sonuna Kaside-i Bürde okumanın faziletlerini içeren mensur bir metin de eklemiştir.


Eserden Örnekler


E min tezekküri cîrânin bi-Zî-Selemi

Mezecte dem‘an cerâ min mukletin bi-demi

Elif, istifhâmdır. Min, harf-i cerdir. Tezekkür, masdardır; anmak ma'nâsına. Cîrân, cem'-i "câr"dır; komşular demekdir. Bi-Zî kelimesinde olan bâ, fî ma'nâsına. Zî, esmâ-i sitte-i mu'telledendir; sâhib ma'nâsına. Üzerine harf-i cer dâhil olmağla mecrûrdur. Ve hâlet-i cerri yâ iledir. Ve Selem, bir ağacın ismidir. Ve dem', gözyaşıdır. Ve mukle, tamâm gözün ağına ve karasına derler. Mezecte, fi'l-i mâzî, müfred-müzekker-muhâtabdır. Sâhib-i kasîde, kemâl-i iştiyâk arz edip kendi nefsine hitâb eyler. Mahsûl-i Beyt: Ey nefis! Ol Selem dimekle müsemmâ olan ağacın sâhibi olan mekânda sâkin olan cîrân ve yârânı andığından mıdır ki bu gözün yaşını kana karışdırıp gözünden akıdırsın? Yâhud ki gözünden akan yaşını kanla karışdırdın. 

(Şerh-i Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hüdai Efendi. Nu. 1332, 2a-2b).



Kaynakça


Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.

Kaside-i Bürde Şerhi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hüdai Efendi. Nu. 1332.

Atıf Bilgileri


Ayçiçeği, Bünyamin ve Hamza KOÇ. "ŞERH-İ KASİDE-İ BÜRDE (?)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serh-i-kaside-i-burde-tees-11. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle