- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ - Eser Yazılış Tarihi:1151/1738-39
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Naat
- Yayın Tarihi:28/01/2022
ŞERH-İ KASİDE-İ BÜRDE (?)
Türkçe Kaside-i Bürde şerhi?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde adlı meşhur şiirine yazılmış, müellifi bilinmeyen Türkçe muhtasar şerh. Şerhin eldeki bilinen en eski nüshası, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hüdai Efendi, Nu. 1332’de yer almaktadır. Nüshanın istinsah kaydında sadece 1151/1738-39 senesi kayıtlıdır. Buradan hareketle şerhin 18. yüzyılda yazıldığı söylenebilir. Kırık nesih hatla istinsah edilen nüsha 66 varaktır.
Eserin mukaddimesinden hareketle şarihin müderris olduğu söylenebilir. Çünkü müellif mukaddimesinde, Bürde’ye birçok şerh yazıldığını, lakin bu şerhlerin belli bir ilmî seviyeye sahip olmayanlar tarafından anlaşılamayacağını beyan etmekte, öğrencilerinin de kendisinden anlaşılır bir Türkçe ile eseri tercüme etmesini istediklerini ifade etmektedir. Böylece şarih, öğrencilerin anlayacağı şekilde sade bir Türkçeyle şerhini yazmıştır.
Bürde şerhleri içinde, eğitim maksatlı yazılan sade şerhler arasına dahil edebileceğimiz bu eserde, kimi beyitler sadece Türkçeye tercüme edilmiş kimi beyitler ise daha kapsamlı açıklanmıştır. Yer yer bazı kelimeler hakkında kısaca gramer bilgisi verilmiş, kaynak beyitteki her kelime Türkçe olarak izah edilmiş, son olarak da “Mahsûl-i Beyt” başlığı altında beyitte anlatılmak istenen hususlar aktarılmıştır. Bazı beyitlerde ise sadece Mashûl-i Beyt kısmına yer verilmiştir. Orta düzeydeki talebeler için hazırlandığı anlaşılan bu şerhte, özellikle sade bir Türkçe kullanılmaya gayret edildiği, Arapça ibarelerin harekelendiği görülmektedir. Ayrıca müellif eserin sonuna Kaside-i Bürde okumanın faziletlerini içeren mensur bir metin de eklemiştir.
Eserden Örnekler
E min tezekküri cîrânin bi-Zî-Selemi
Mezecte dem‘an cerâ min mukletin bi-demi
Elif, istifhâmdır. Min, harf-i cerdir. Tezekkür, masdardır; anmak ma'nâsına. Cîrân, cem'-i "câr"dır; komşular demekdir. Bi-Zî kelimesinde olan bâ, fî ma'nâsına. Zî, esmâ-i sitte-i mu'telledendir; sâhib ma'nâsına. Üzerine harf-i cer dâhil olmağla mecrûrdur. Ve hâlet-i cerri yâ iledir. Ve Selem, bir ağacın ismidir. Ve dem', gözyaşıdır. Ve mukle, tamâm gözün ağına ve karasına derler. Mezecte, fi'l-i mâzî, müfred-müzekker-muhâtabdır. Sâhib-i kasîde, kemâl-i iştiyâk arz edip kendi nefsine hitâb eyler. Mahsûl-i Beyt: Ey nefis! Ol Selem dimekle müsemmâ olan ağacın sâhibi olan mekânda sâkin olan cîrân ve yârânı andığından mıdır ki bu gözün yaşını kana karışdırıp gözünden akıdırsın? Yâhud ki gözünden akan yaşını kanla karışdırdın.
(Şerh-i Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hüdai Efendi. Nu. 1332, 2a-2b).
Kaynakça
Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.
Kaside-i Bürde Şerhi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Hüdai Efendi. Nu. 1332.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
2 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
8 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
9 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |