- Yazar Biyografisi (TEİS)
Muallim Naci - Madde Yazarı: Enes Alim
- Eser Yazılış Tarihi:1884
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:04/11/2021
ŞERÂRE (MUALLİM NACİ)
şiirMuallim Naci (d. 1850-ö. 13 Nisan 1893)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şerâre, Muallim Naci’nin Ateş-pâre’den sonra yayımlanan dördüncü şiir kitabı. Ateş-pâre ve Şerâre şiir kitaplarının yayımlandığı yıllar Muallim Naci’nin Tercümân-ı Hakikat gazetesinde görev aldığı döneme tekabül etmektedir. Ateş-pâre kitabıyla adından şair kimliğiyle söz ettiren şair, Şerâre şiir kitabıyla Divan Şiiri tarzında çıkacağı yeni bir yolun nüvesini vermiştir. Nitekim Ateş-pâre’den sonra yayımlanan Şerâre ve Fürûzân şiir kitaplarında Klasik Türk şiiri anlayışını yansıtan pek çok manzume bulunmaktadır. Muallim Naci, Şerâre’nin girişinde yer alan “Bir İki Söz” başlıklı takrizinde Şerâre’yi oluşturan şiirlerin Ateş-pâre gibi sadece belirli bir döneme ait olmadığını, on beş sene evvelinden on beş gün evveline kadar hayatının farklı dönemlerinde yazılan çocukluk ve gençlik şiirlerinin bir arada toplandığını ifade eder. Muallim Naci'nin "Ateş-pâre'nin peyki" olarak tarif ettiği Şerâre kitabında yer alan şiirler daha önce yazılmalarına karşın müstakil bir kitap olarak Ateş-pâre'den sonra neşredilmişlerdir. Bu açıdan Şerâre’de yer alan şiirlerin Muallim Naci’nin genel şiir duyarlılığını yansıttığı ve Ateş-pâre'ye zemin hazırladığı söylenebilir. Yine takrizde belirtildiği üzere Muallim Naci, kitaba Şerâre ismini Tercüman-ı Hakikat’in muharrirlerinden olan Meşâhir-i İslâm yazarı Hamid Vehbi Efendi'nin verdiğini belirtmektedir. Muallim Naci'nin ince hacimli şiir kitaplarından birisi olan Şerâre'nin içerisinde sırasıyla terbî, kıt'a, rubâi, şarkı, gazel gibi nazım şekillerinde şiirler yer almaktadır. Şerâre'de yer alan fakat daha önce Tercüman-ı Hakikat'te yayımlanmış bazı manzumeleri Muallim Naci'nin "Mes'ûd Harâbâtî" takma adıyla yayımlaması dikkat çekmektedir. Dile verdiği önemi şiirlerinde ve nesirlerinde Türkçeyi hatasız kullanarak da gösteren Muallim Naci, Klasik Türk şiiri estetiğini yansıtan şiirlerinde aruzu ustalıkla kullanmış, Türkçeyi aruz veznine kolayca adapte edebilmiştir. Bu yönüyle Şerâre, şairin aruzu ve Türkçeyi şiir yazmaya başladığı ilk dönemlerde de ne kadar rahat kullandığını göstermesi bakımından önemlidir. Muallim Naci'nin şiirlerindeki bu başarısının Türk edebiyatında aruzu daha sonraki dönemlerde de kullanmaya devam edecek olan Mehmed Akif ve Yahya Kemal gibi önemi şairleri etkilediği bilinmektedir.
Muallim Naci çalışmaları hususunda Celal Tarakçı, Muallim Naci üzerine 1973 yılında hazırladığı doktora çalışmasını 1994 yılında kitaplaştırmış ve Naci'nin şiirlerinden kısa bir seçkiyi bu çalışmasında kullanmıştır. Muallim Naci'nin bütün şiirleri ise Abdülkadir Hayber ve Hüseyin Özbay tarafından 1997'de yayımlanan Muallim Naci'nin Şiirleri adlı kitapla ilk defa Latin harfleriyle neşredilmiştir. Yakın tarihte Naci'nin bütün şiirleri, Kayahan Özgül tarafından "Arafta Yalnız Bir Şair: Muallim Naci" başlıklı uzun bir inceleme yazısıyla beraber Şiirin Hazanında Gazel Dökenler V: Muallim Naci Efendi adıyla 2016 yılında neşredilmiştir.
Şairin detaylı biyografisi için bk. "Muallim Naci". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü: http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muallim-naci
Eserden Örnekler
Terbî
"Aldım âteş bir zaman ateşîn ruhsâreden
Fark olunmam şimdi bir âteş-feşân seyyâreden
Verdim âteş dillere sûz-ı dil-i âvâreden
Eyledim îcad bin yangın bir âteş-pâreden" (Muallim Naci, 1997: 167)
Levh-i Mezar-ı Şâir (Kıt'a)
Oldu can hem-bezm-i cânan, dinlemem sussun cihân
Gûş-i cânım dinlesin, ârâm- cânım söylesin
Bir zaman ben söyledim, kim bildi? Bundan böyle de
Gönlümün hâlin yıkılmış hânümanım söylesin
"Meşhedin mahşer kesilmiş, bende yok sözden eser
Kıssa-i rengînimi hûn-ı revânım söylesin
Ben nihân oldumsa âsârım nihân olmaz, durur
Şanımı ahlâfa sıyt-i câvidânım söylesin
Bir zaman olsun bana levh-i mezârım tercümân
Ben yoruldum söylemekten, tercümânım söylesin" (Muallim Naci, 1997: 169)
Rubâî
"Meyyal-i hevadır dil-i bi-temkinim
İsyan ile iştigaldir ayinim
Naci yine etmekteyim ümmid-i necat
Ben bende-i dergah-ı Celaleddinim" (Muallim Naci, 1997: 170)
Kaynakça
Akyüz, Kenan (1986). Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Hayber, Abdülkadir-Hüseyin Özbay (1997). Muallim Naci'nin Şiirleri, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Kaplan, Mehmet (1969). Şiir Tahlilleri I, İstanbul: Dergah Yayınları.
Muallim Naci (1884). Âteş-pâre. İstanbul: Mihran Matbaası.
Muallim Naci (1884). Şerâre. İstanbul: Matbaa-i Ebuzziya.
Okay, Orhan (2008). İlk Türk Pozitivist ve Natüralisti Beşir Fuad. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Özgül, M. Kayahan (2016). Şiirin Hazanında Gazel Dökenler V Muallim Naci Efendi. İstanbul: Kitabevi Yay.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (1967). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Yay.
Tansel, F. Abdullah (1953). "Muallim Naci ile Recaizade arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların Sebep Olduğu Edebi Hadiseler", Türkiyat Mecmuası, C. 10.
Tansel, F. Abdullah (1962). “Muallim Nâcî’nin Dinî Eserleri”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, 161-177.
Tarakçı, Celal (1994). Muallim Nâcî Efendi: Hayatı ve Eserlerinin Tedkiki. Samsun: Sönmez Ofset Matbaası.
Uçman, Abdullah (1998). Muallim Naci. İstanbul: Timaş Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ISTILÂHÂT-I EDEBİYYE (MUALLİM NÂCÎ) | Nâcî, Muallim Nâcî | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
2 | ARÛZ NÜMÛNESİ (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Araş. Gör. Çağla Akar |
Görüntüle | ||
3 | ATEŞPÂRE (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
4 | ÇOCUKLAR İÇİN LUGAT KİTÂBI (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
5 | DEMDEME (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Araş. Gör. Çağla Akar |
Görüntüle | ||
6 | EMSÂL-İ ALÎ (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
7 | ESÂMÎ (MUALLİM NÂCÎ) | Muallim Nâcî | Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN |
Görüntüle | ||
8 | FÜRÛZÂN (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Araş. Gör. Çağla Akar |
Görüntüle | ||
9 | HURDE-FÜRÛŞ 1 (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN |
Görüntüle | ||
10 | İNŞÂ VE İNŞÂD (MUALLİM NÂCİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
11 | İNTİKÂD (MUALLİM NACİ -BEŞİR FUAT) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas |
Görüntüle | ||
12 | KÂMÛS-I OSMÂNÎ (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
13 | LUGAT-I NÂCÎ (MUALLİM NÂCİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN |
Görüntüle | ||
14 | MEDRESE HÂTIRALARI (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Saime Kemerci |
Görüntüle | ||
15 | MEHMED MUZAFFER MECMU'ASI (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Özlem Kayabaşı |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |