SANKİ AŞK (ALİ NECİB PAŞAZÂDE AHMET HAMDİ)
tiyatro
Ali Necib Paşazâde Ahmet Hamdi (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ali Necip Paşazade Ahmet Hamdi'nin tiyatro eseri. Tanzimat dönemi tiyatrosunun temel konularından olan yozlaşma ve değerlerin yitirilmesi, Sanki Aşk oyununda da işlenmektedir. Eserde aşkın da değersizleşerek anlamsızlaştığı vurgulanmaktadır.

Dört fasıl ve beş perdeden oluşan piyesin şahıs kadrosu şu şekildedir: “Cemile Hanım, Şükrü Bey (Mahdumu), Dudu Hanım, İskender Bey ve Mazlum Bey (Mahdumları), Hilmi Bey (Bir Kâtip), Mevhibe Hanım (Haremi), Seniye Hanım ve Pürnaz Hanım (Kerimeleri), Nasuhi Efendi (Mazlum Bey’in Refiki), Bülbül Kalfa (Mazlum Bey’le Pürnaz Hanım’ın sırdaşı), Dâye, Ayvaz, Cevârî” (1299: 3).

Tanzimat dönemi eserlerinde ortaya çıkan züppe tipi, bu eserde Mazlum Bey ile ifadesini bulur. Mazlum, Felatun Bey ve Bihruz Bey gibi, kitaplardan aşkı öğrenir ve duygularını okuduğu metinler üzerine şekillendirmeye çalışır. Mazlum’un kitaplardan aşk sözlerini kendisi yazmış gibi mektuplarına eklemesi, Bihruz Bey’in sözlük karıştırarak yazdığı mektuplara benzemektedir. Avrupai yaşamı üzerinde emanet taşıyan Felatun Bey ile de benzerlikler taşıyan Mazlum, modernleşmeyi anlayamamıştır ve kültürel değerlerini, kimliğini kaybetmiştir. Mazlum’un duyguları, şairane ruhu, yaşam tarzı hepsi üstünde emanet durur. Neticede gülünç duruma düşer ve çareyi sevgilisinden kaçmakta bulur. Mazlum’un kitaplardan kolaj yaparak yazdığı mektupları Pürnaz tarafından anlaşılmaz. Ancak Pürnaz bu anlaşılmaz kelimeleri Mazlum’un bilgili olmasına bağlar. Ona bu anlamadığı “güzel” sözleri yazan sevgilisiyle görüşmek ve bu sözleri ondan bizzat duymak ister. Ancak Mazlum ezberini unutur ve utanarak sevgilisinin yanından kaçar.

Eserden Örnekler


Birinci Fasıl Birinci Perde

‘Perde Açıldıkta’

(Oldukça muntazam bir oda Mazlum Bey önünde bir masa ve üzerinde birçok tiyatro vesair kitaplar bulunduğu halde mütâlaa ile meşgul olduğu görülür)

- Birinci Meclis –

Mazlum Bey

Meğer insana her bir lezzeti. Her bir mecburiyeti. Her bir şeyi aşk öğretir imiş… Sahih! Şu tiyatro kitapları ne güzel aşkı tarif ediyorlar. Ne güzel güzel şeyler yazıyorlar. İşte bak! mesela şu (önünde duran Şîr nam tiyatro kitabını açarak cehr ile okumaya başlar)(…) Şunlar ne güzel sözler! Ne letafetli lakırdılar! Doğrusu aşk için insan canını feda etmelidir (me’yûsen) Ah!!! İstiyorum cananımla oturduğum vakitler şöyle güzel… Manalı lakırdılarla meclisimize lezzet vereyim. Lakin. Ne yapayım! Derece-i malumatım müsait olmadığından buralara girişemiyorum (...) (Ali Necip Paşazade Ahmet Hamdi 1299: 4-5).

Kaynakça


Ali Necip Paşazade Ahmet Hamdi (1299). Sanki Aşk. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.

Atıf Bilgileri


Paliçko, Elif. "SANKİ AŞK (ALİ NECİB PAŞAZÂDE AHMET HAMDİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sanki-ask-ali-necib-pasazade-ahmet-hamdi. [Erişim Tarihi: 05 Şubat 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 EBÜLULÂ YAHUT MÜRÜVVET (BEDRÎ PAŞA KÜTAHYALI) Bedrî Paşa (Kütahyalı) Öğr. Gör. Abdullah Ezik
Görüntüle
2 KÂTİL-İ KERÎME YÂHUD BİR PEDERİN GÂİB OLAN EVLÂDINI KATLETMESİ (AHMED FAHRİ) Ahmed Fahri Mustafa Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
3 KÖSE KÂHYA (RİŞTUNİ) Riştuni Araş. Gör. Murat ASLAN
Görüntüle
4 GÜLZÂR-I AŞK (AHMET REMZİ AKYÜREK) Ahmet Remzi Akyürek Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Altunmeral
Görüntüle
5 TUHFETÜ'S-SÂ'İMÎN (AHMET REMZİ) Ahmet Remzi Akyürek Dr. ALİ DUMAN
Görüntüle
6 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
8 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
10 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
11 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
12 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
13 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
15 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle