Mehmed Rif`at'ın eseri. Eserin ilk baskısının tarihi tam olarak tespit edilememiştir. İkinci baskı, H. 1297'de, üçüncü baskı ise H. 1299'da gerçekleşmiştir. “Sagîr-i Hikâyat-ı Müntahabe”, yazarın “Hikâyat-ı Müntahabe” adlı eseriyle büyük oranda ayniyet göstermektedir. Bunlar farklı adlar taşıyan iki eser olmasına rağmen her iki eserde bulunan hikâyelerin pek çoğunun ortak olması, hatta bu ortaklığın bazen eserlerden birinin değişik baskılarındaki ayniyetten daha fazla olması, dikkat çekicidir.

Yazar kitabın adında “hikâye” sözcüğü kullanmasına rağmen “Hikâyat-ı Müntahabe”nin ilk baskısından on yedi yıl sonra yayımlanan “Kavaid-i İlm-i İnşa”nın ikinci kitabında, “Bundan on yedi sene evvel yazdığım bir emsâl kitabı vardır ki Maarif Nezaret-i Celilesinin intihabıyla ol vakitten beri mekâtib-i ibtidaiyede tedris olunuyor. Buna ol vakit ‘Hikâyat-ı Müntahabe’ namını verdiğimde hata ettiğim ... zahir oluyor.” (Mehmed Rif`at 1308: 5) diyerek bu metinlerin birer “hikâye” değil, “emsâl” olduğunu, daha önce bunlara “hikâye” demesinin önemli bir yanlışlık olduğunu vurgular.

Bu tür metinler, klasik Doğu edebiyatlarında Beydaba’nın “Kelile ve Dimne”sinde, Mevlâna’nın “Mesnevî”sinde, Sadi’nin “Bostan” ve “Gülistan”ında; Batı edebiyatlarında da en tanınmış örnekleri La Fontaine’nin fabllerinde görülen edebî ürünlerdir. Bu tür ürünler Şinasi’nin manzum hayvan masallarında ve Ethem Pertev Paşanın “Avavaname” adlı eserinde olduğu gibi, yönünü Batı'ya çeviren Türk edebiyatında da görülür. Gerek klâsik Doğu edebiyatlarında, gerek Batı edebiyatlarında, gerekse Tanzimat sonrası Türk edebiyatında örneklerine rastlanan bu tür metinler “kıssadan hisse” amacıyla kaleme alınan ders verici edebî ürünlerdir.

Mehmet Rıfat’ın eserlerindeki metinlerden bazılarının -aynen Ethem Pertev Paşanın “Avavaname”sinde olduğu gibi- fabllerden ayrılan bir özelliği vardır. Metinlerin bazılarında kişiler arasında hayvan, bitki veya cansız varlıklar dışında insanlar da bulunmaktadır. Hâlbuki fabllerin en belirgin özelliklerinden biri, kişilerin insan dışındaki varlıklardan meydana gelmesidir. Dolayısıyla Mehmet Rıfat’ın  “emsal” diye adlandırdığı bu tür edebî ürünler, alegorik nitelik taşıması, kahramanlarının genellikle hayvan, bitki veya cansız varlıklar olması vb. yönüyle “fabl” ile büyük oranda benzerlik gösterirken, kahramanları arasında insan bulunması yönüyle “fabl”den ayrılır.

“Sagîr Hikayât-ı Müntahabe”nin başına ön söz ya da açıklama niteliği taşıyan herhangi bir not konulmadan, kitaba doğrudan emsal metinleriyle başlanmıştır. Kitapta “Hikâyat-ı Müntahabe”nin “Birinci Bab”ındaki yirmi emsalin yanısıra “Kurt ile Kuzu” (s. 72) ve “Bir Yolcu” (s. 75) başlıklı iki emsal daha vardır; yani eserde toplam yirmi iki emsal bulunmaktadır.

Yazarın biyografisi için bk. “Manastırlı Mehmed Rifat”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rifat-manastirli-mehmed