- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Dr. Esin Ağca
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Eski Uygur
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Uygur
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Bilinmiyor
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:30/08/2022
SADÂPRARUDİTA VE BODHİSATTVA DHARMODGATA ÖYKÜSÜ
tantrik budist metinleri?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Eski Uygurca yazılmış tantrik bir Budist metni.
Paul Pelliot tarafından Tun-huang’da bulunan ve toplam 952 satırdan oluşan Eski Uygurca kitap, aynı yazı biçimiyle aynı yazar tarafından yazılmış ve baştan sona tek bir metinmiş gibi numaralandırılmış olmakla birlikte, içerik olarak iki farklı metinden oluşmaktadır. Bu metinlerin ilki, yazmanın 1. ve 41. sayfaları arasında yer alan ve 181 aliterasyonlu dörtlükten oluşan Eski Uygurca Sadāprarudita ve Bodhisattva Dharmodgata adlı eserdir. İkinci metin ise, Bodhisattva-caryā metnidir. Bu metin yazmanın 42. ve 60. sayfaları arasında yer almaktadır (Can 2016: 91).
Sadāprarudita ve Bodhisattva Dharmodgata adlı eserde, ünlü Sadāprarudita ve içerisinde Sadāprarudita’nın kendisine Prajñāpāramita’yı öğretecek olan Bodhisattva Dharmodgata’ya ödeme yapmak için kendi bedenini satması anlatılan Dharmodgata öyküsü temel alınır (Elverskog 1997: 146). Prajñāpāramita-sūtra’da geçen bu öykünün çeşitli Prajñāpāramita metinlerinde ve çok sayıda Budist Çince metinde bulunmasından dolayı, tam olarak hangi kaynaktan esinlenilerek oluşturulduğu kesin değildir. Tekin (1980), bu metnin kaynağının hangi metin olduğunu belirleyememiş ve eserin çeviri değil, Eski Uygurca yazılmış özgün bir Budist metni olduğunu düşünmüştür. Jong (1983) ise, Kumārajīva’nın Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramita-sūtra çevirisinin, bu metin için ilham kaynağı olabileceğini ifade etmiştir (Elverskog 1997: 146; Can 2016: 91).
Yazmada, Moğol dönemine ait işlek Uygur harflerinin yanı sıra, çok sayıda Çince karakterin görülmesi nedeniyle eserin 13. yüzyıldan sonraki bir döneme ait olduğu düşünülmektedir. Eserin bilinen tek nüshası, Paris Bibliotheque Nationale’de Pelliot-ouïgour koleksiyonunda yer almaktadır. Eserle ilgili ilk çalışma, 1980 yılında Şinasi Tekin tarafından yapılmıştır. Söz konusu Uygurca metin, Almanca olarak yayımlanan “Buddhistische Uigurica Aus Der Yüan-Zeit” adlı çalışmanın ikinci bölümünde ele alınmıştır.
Eserden Örnekler
...anı işidip satapira orudita P’U SA bayagut kızı birle altun kümüş erdini yinçü oyun bediz kohua tütsügte ulatı adruk adruk tapıg udug yiviglerig alkunu barça bölüp ERH ülüş kılıp bir ülüşi üze köriker içindeki CHIH pramitka tapıg ulug kılıp yana I uluşın kötürüp darma odkadı P’U SAka iltdiler...
Bunları işitip satapira orudita P’U SA bayagut kızı ile altın, gümüş, mücevher, süs ve güzel kokudan başka seçkin ibadet teçhizatları bunların tamamını ayırıp ERH paylaştırıp bir payını köriker içindeki CHIH faziletine ibadet edip yine I payını yüceltip odkadı P’U SA darmasına götürdüler...
Kaynakça
Can, Z. Pınar (2016). Dunhuang Uygur Metinleri Üzerine Açıklamalı Kaynakça. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
Elverskog, Johan (1997). Uygur Buddhist Literature, Silk Road Studies I. Turnhout: Brepols.
Jong, J. Willem (1983). “Review of Şinasi Tekin’s Buddhistsche Uigurica aus der Yüan-Zeit.” Indo-Iranian Journal. 25: 225-226.
Tekin, Şinasi (1980). Buddhistische Uigurica aus der Yüan-Zeit. Wiesbaden: Otto Harrossowitz Verlag.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA | Kalım Keyşi | Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER |
Görüntüle | ||
2 | SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ | ? | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
3 | NÎLAKANTHAKA SÛTRA | Şingko Şeli Tutung | Dr. kenan azılı |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (ŞÎRÎN) | Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
5 | ALTUN YARUK | Şıñko Şeli Tutuñ | Prof. Dr. Ceval Kaya |
Görüntüle | ||
6 | SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing | ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG | Hüseyin Yıldız |
Görüntüle |