Bir ‘pandomim’ oyunundan alınıp tasvir olunan eser. Hikâyenin vaka kurgusu Mehmed Rif'at’a ait olmayıp seyredilen bir pandomimden hikâye şekline getirilmiştir. Ancak, hikâyedeki olay örgüsü gözden geçirildiğinde vakanın bir kısmının yazarın Pakdamen adlı tiyatro eseriyle benzerlikler taşıdığı görülür. Mehmed Rif'at’ın tiyatro eseri olan Pakdamen'in yayım tarihi Sadakat'ten sonraya denk gelmekle birlikte Pakdamen'in kaleme alındıktan hemen sonra yayımlanmamış olma ihtimali hatırlandığında, bu tiyatro eserindeki vaka kurgusunun seyredilen pandomimdeki vaka kurgusuyla birleşmesi sonucunda Sadakat hikâyesinin doğduğu söylenebilir. Mehmed Rif'at, hikâye metninden önce Sadakat'in doğuşuyla ilgili bir açıklama yapar. Yazarın edebî türlerden bazıları hakkındaki düşüncelerini ve edebî ürünlerden beklentilerini de yansıtması bakımından bu açıklama son derece önemlidir.  

Mehmet Rif'at’ın hikâyede kullandığı dil, tiyatro eserlerine kıyasla nispeten eski/ağır; bilimsel kitaplarındakilere kıyasla yeni/sadedir. Cümleler nadiren ağdalı ifade tarzına yönelme eğilimi gösterirken, genelde açık ve kolay anlaşılabilecek yapı sergiler. Olay örgüsünün aktarılması sırasında yazar vakayı keserek araya girer. Ayrıca, zaman zaman vakayla doğrudan bağlantılı olmayan; hikâyenin kurmaca âlemi dışında kalması gereken gerçek âlem hakkında bilgi verir. Bu gibi özellikler, hikâye anlatmanın, kaynağı meddahlık geleneğine dayanan ve Namık Kemal çizgisinden geçerek Mehmet Rif'at’a kadar uzanan şekli olarak yorumlanabilir.

Eserin olay örgüsü şu şekildedir:  Küçüklükten beri birbirini seven amca çocukları Jean ve Marianne, evlilik çağları geldiğinde ailelerinin de onayını alarak evlenmeye karar verirler. Ancak Marianne kocasının asker olmasını tercih ettiğini söyleyince, Jean evlendikten kısa süre sonra askerî okulda okumak üzere Paris’e gider. Birkaç yıl sonra da okulunu bitirerek subay olup memleketine döner. İki sevgili tekrar kavuşmanın sevincini doyasıya yaşayamadan Jean’ın birliği bir ayaklanmayı bastırmak için sınır bölgesine sevk edilir. Jean, çok sevdiği karısını uşağı Frebes ile evde bırakarak şehirden ayrılmak zorunda kalır. Daha önceden Marianne’da gözü olan komşu köyden Armand, Jean’ın yokluğunu fırsat bilerek uşağı Victor’la bir plân yapıp Marianne’ı kaçırır. Kendi köyüne götürür. Öte yandan sınır bölgesindeki bela bertaraf edilmiş olduğundan Jean’ın birliğine ihtiyaç kalmamıştır. Birlik yarı yoldan geri döner. Jean eve geldiğinde uşağı Frebes’den durumu öğrenince dehşete düşer. Fakat uşak Jean’ı sakinleştirdikten sonra Marianne’ı kurtarmak için birlikte bir plân yaparlar. Birkaç gün sonra komşu köye gidip Marianne’ı Armand’ın elinden kurtararak kaçarlar. Armand durumu fark edince peşlerinden gitmek ister. O telaş içinde kapıdan çıkmak yerine ötekilerin kurduğu merdivenle bahçe duvarına tırmanır. Bu sırada gürültüye uyanan uşağı Victor, duvardaki kişinin hırsız olduğunu sanıp Armand’ı vurarak öldürür. Gürültüyü duyup olay yerine gelen komşular Victor’un Armand’ı öldürdüğünü görürler. Victor tutuklanır. Sorgu sırasında bütün olan biteni anlatır. Suçunun karşılığı olarak kürek cezasına çarptırılır. Marianne ise sadakati sayesinde kocasıyla mutlu bir hayat sürer.

Yazarın biyografisi için bk. “Manastırlı Mehmed Rifat”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rifat-manastirli-mehmed