Mevlevi şeyhi olmasının yanı sıra şair, hattat, bestekâr ve neyzen gibi özellikleriyle tanınan Nakşî Mustafa Dede’nin rubailerden oluşan eseri. Nakşî Mustafa Dede’nin rubailerinden ilk defa Sadettin Nüzhet Ergun Türk Musikisi Antolojisi adlı eserinde bahsetmiştir (Ergun: 1943: 426-427). Ergun’un verdiği bilgilere göre Nakşî Mustafa Dede’nin 1260/1844-45 yılında Gelibolu Mevlevihanesi'nde misafir kaldığını ve burada dergâha ait bulunan bir ayin mecmuasının derkenarına 74 adet rubai kaleme aldığını ifade etmiştir. Bu rubailerin istinsah edilmiş suretlerinin o esnada Gelibolu Mevlevihanesi’nde şeyhlik makamında olan ve dervişleriyle birlikte Nakşî’den hat dersi de alan Şeyh Hüseyin Azmi Dede’nin oğlu Ahmed Celâleddin Dede’de bulunduğunu ve bu rubaileri tetkik etme fırsatı bulduğunu dile getiren Ergun, “Tedkik etmek imkânını bulduğum bu rubailer, cidden nefis parçalardır. Bu şiirler, onun Divan edebiyatı tekniğine hakkıyla sahih, kudretli bir şair olduğunu göstermektedir. Gerek Türkçelerinde gerek Farsçalarında cidden muvaffak olmuştur. Gelişi güzel yazdığımız şu mahdut rubailer bile onun bu sahadaki kudretini göstermeğe kâfidir” şeklindeki ifadelerden sonra bu rubailerden üçü Farsça beşi Türkçe olmak üzere sekizini Türk Musikisi Antolojisi adlı eserine dâhil etmiştir (Ergun: 1943: 426-427).

Nakşî Mustafa Dede’nin rubaileri arasında tevhid, na’t ve Hz. Ali methiyelerinin yoğunlukta olduğu görülmektedir. Hz. Peygamber ile Hz. Ali’ye duyulan derin sevginin terennüm edildiği bu rubailerde onlara olan bağlılığın devamı için Allah’a da iltica edilmiştir. Farsça ve Arapça rubailerde Kur’an ayetlerinden çok sayıda iktibas yapan Nakşî Mustafa Dede’nin bu tasarrufu, onun aruza olan hâkimiyetini göstermesi bakımından da önemlidir. Rubailerin hemen tümümün ahreb kalıplarıyla kaleme alındıklarını söylemek mümkündür.

Ergun’un bahsedip bizzat gördüğü ve içinde Nakşî Mustafa Dede’ye ait 74 rubainin bulunduğu nüshalar elde değildir. Rubailerin tespit edilebilen ve kütüphanelerde kayıtları bulunan iki nüshası vardır. Bu nüshaların ikisi de İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığı Belediye Yazmaları Bölümü’nde bulunmaktadır. Nüshaların ilki T811 NAK yer numarası ve Bel_Yz_K.000471/02 demirbaş numarasında “Rubaiyyât” ismiyle kayıtlı olup 41 varaktan oluşmaktadır. Bu nüshanın baş kısmında ayin-i şerifler bulunmakta, 31b – 33b varaklar arasında ise rubailer yer almaktadır. Bu yönüyle bu nüsha, Ergun’un bahsettiği ve tashih edilmiş olan "Ayin Mecmuası" olabileceği düşünülmektedir. Diğer nüsha ise T811 NAK 1965 M. yer numarası ve Bel_Yz_K.000601 demirbaş numarasıyla kaydedilmiş olup 29 varaktan müteşekkildir. Bu nüshaların ikisinde de 48 rubai bulunmakta olup rubailerin 9’u Türkçe, 2’si Arapça, 37'si Farsça olarak kaleme alınmıştır. Nakşî Mustafa Dede’nin rubailerinin neşrine dair henüz bir bilimsel çalışma yapılmamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Nakşî, Şeyh Nakşî Mustafa Dede Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/naksi-seyh-naksi-mustafa-dede-efendi