Şeyh Mehmed Sâdık Efendi’nin 1192/1778 yılında tamamladığını ifade ettiği eseri. İki ayrı risâle zannedilmiştir. Araştırmacı ve kütüphanecileri bu zanna sevkeden husus ise, risâlenin bir mektup suretinde yazılmış olup bu mektup dâhilinde risâlenin başında müstakil bir görünüm arz eden kısa bir otobiyografinin olmasıdır. Sâdık Efendi, risâlenin asıl konusundan evvel gelen bu otobiyografik metnin sonunda “Bu Risâle-i Mergûbeye dikkâtle bakılsa keyfiyet-i hâl ma‘lûmunuz olur; zîrâ ebvâb-ı gaybdan feth olunan esrâr-ı ilâhî inâyet-i Hakk-ıla tahrîr olunmuşdur…” şeklindeki bir cümleye yer verir. Bu cümlede işaret edilen “Risâle-i Mergûbe”, söz konusu bu metinden hemen sonra, yeni bir esere başlar gibi besmele, hamdele ve salvele ile başlayan Risâle-i Mergûbe’nin asıl metnine gönderme yapmaktadır. Kimi kütüphaneci ve araştırmacılar ise bunu, söz konusu otobiyografik metne verilen bir isim olarak değerlendirip sadece bu bölümü Risâle-i Mergûbe olarak isimlendirirken Risâle-i Mergûbe’nin asıl metnini ise risâlenin ilk konu başlığı olan “beyân-ı istiğfâr” ifadesinden hareketle Risâle-i İstiğfâr diye isimlendirilmiştir (Muhammed Sâdık 2014: 59-60).

Yusuf Turan Günaydın ise otobiyografik metni Risâle-i Mergûbe olarak isimlendirdikten sonra asıl Risâle-i Mergûbe metnini ise Risâle-i Hamse diye isimlendirmiştir (Muhammed Sâdık 2013: 15) Risâle-i Mergûbe’nin başındaki otobiyografik metin, müellifin “azîzim, nûrum, efendim” diye seslendiği Kâmil Hacı Mustafâ Efendi’ye hitaben yazılmıştır. Sâdık Efendi’nin bir tasavvufî otobiyografisi olan bu bölümün bahsi geçen Kâmil Mustafâ Efendi’nin bir mektubuna cevaben yazıldığı anlaşılmaktadır. Sâdık Efendi, sülukunun başından şu ana kadar, kırk seneden fazla süre içerisinde başından geçenleri kaleme alacağını ifade eder (Muhammed Sâdık 2014: 60-61).

Risâle-i Mergûbe’nin asıl metninde önemli bir bölümü istiğfâr konusu teşkil etmektedir. Müellif istiğfârdan evvel ne tür hazırlıkların yapılması gerektiğini anlattıktan sonra istiğfâr mertebeleri olarak nefs-i emmâre, nefs-i levvâme, nefs-i mülhime, nefs-i mutmainne mertebelerinde bulunan sâliklerin istiğfârları genişçe, ayet ve hadisler eşliğinde anlatılır. Risâlenin diğer konusu ise gönle gelen havâtır (düşünceler)dır. Sâdık Efendi gönle gelen düşünceleri; nefisden gelen, vesvâsdan gelen, melek vasıtasıyla gelen ilhâm ve vâsıtasız gelen ilhâm olmak üzere dörde ayırdıktan sonra bunlar üzerinde genişçe durur. Bu konunun ardından da “bahs-ı âher” başlığı ile ehlullâh dairesinde olan meşâyih-i kibâr, ârif ve kalbi uyanık kişilerle, derviş ve âlimlerin iki nevi olan itikadları söz konusu edilmektedir. “Beyân-ı bâb-ı rızâ” başlığı altında Allah’ı talep etmenin yine O’nun rızasını kazanmak için olduğu üzerinde durulmaktadır. “Nefy-i isbât” başlığında da zâhirde olan tüm şeylerden muhabbeti kesmek konusunda genişçe bilgiler verilmektedir. Sâdık Efendi bir mektup suretinde kaleme alınan bu risâlenin sonlarına doğru yine mektubun muhatabı olan Kâmil Mustafa Efendi’ye hitap edip, “Kâmil” mahlasına uygun olarak onun bir insân-ı kâmil olacağından şüphe duymadığını belirtirken bir mektup olarak kaleme alınan bu risâleyi oğlu Edîb el-Hâc Ömer Ağa ile İstanbul’da bulunan sâliklerin de dikkatli bir şekilde okumasını önerir. Bu tavsiyelerinden sonra ise yine mektuptaki muhatabına birtakım nasihatlerde bulunarak risâlesine son verir (Muhammed Sâdık 2014: 61-62).

Yazarın biyografisi için bk. “Sadık Muhammed Erzincanî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/%20madde-detay/sadik-muhammed-erzincani