- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Doç. Dr. Recep Uslu
- Eser Yazılış Tarihi:1060/1644
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:14/04/2022
RİSÂLE-İ EDVÂR (?)
müzik edvarı?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yazarı bilinmeyen müzik edvarıdır. Bilinen tek yazması İsrail Milli Kütüphanesi Jer Yah Ar.213 numaradadır. Üzerinde çalışma yapan Gencoğlu (2019: 20) eserin 1060/1644 yılında yazıldığını, eserin muhtemel olarak Mustafa Ağa'ya (Gencoğlu, 2019: 18) ait olabileceğini belirtmiştir.
Edvar musikinin meydana gelişini açıklarken Allah'ın gökleri yaratırken dönmelerini emretmesiyle ortaya çıktığını, müzikten herkesin hoşlandığını, müziğin canlılar üzerinde etkili olduğunu anlatır. Urmevî'nin deve üzerinde müziğin etkisini gösteren anlatı ile devam eder. İki bölümden oluşan eser Yeni Sistemciler Ekolü takipçisi olarak 12 makam, 4 şube, 7 avaze, terkiplerin adını verir, hem kısa açıklamalarını yapar hem de dairelerle gösterir. İki bölümde toplam 80 makam adı verilmiştir. Usuller bölümünde Kırşehrî edvarı gibi hafif ve sakil usullerden 11 tanesini açıklamıştır. Müziğin etkili olduğu vakitler ve burçlarla ilgili bilgiler yer almaktadır. Çeng, ud, şeşta, neyden söz edip ikisinin düzeni konusunda açıklamalar verir. Çeşitli kaynaklarla eserin karşılaştırmasını yapan Gencoğlu (2019: 9, 21) eserin bir taraftan Yusuf Kırşehrî edvarını kaynak olarak kullandığını, ayrıca kendine özgün yönleri olduğunu belirtmiştir.
Yazma üzerinde Gencoğlu (2019) doktora tez çalışması yapmıştır.
Eserden Örnekler
Mukaddime'den
Hak Teâlâ eflâki halk idicek dönmek emr eyledi. Biemrillahiteâlâ cemîan döneler ve bunların devrinden bir avâz peydâ oldu. Ol avâzeye egânî dirler. İlm-i mûsikînin beyâd ve iştikâk ol avâzdandur. İmdi bir dahi tahkik-i haber budur ki; her kim ezel-i âzalda ol avâze-i ruhânî şol ruhlar kim işitmişdür. Şimdi dahi işidüb bir hûb avâz ya çeng ya ud ya şeştâ ya nây yahud gayrı sazlardan işidüb hareket etmedikleri andan ötürüdür kim anların ruhânîlerinin ruhânîsi yokdur. Ol avâze-i hakîkî işitmeyüb dururlar. Hayvân makâmında dahi ednâ makâmdadır. Eğer ol avâzeyi dahi hakîkât üzerine dinlerlerdi; akılları gidüb bî-hûş oldılar. Yimekden ve içmekden fariğ olalardı (Gencoğlu 2019: 59).
Kaynakça
Gencoğlu, Mehmet Sait Halim (2019). İsrail Milli Kütüphanesi Jer Yah Ar.213 Künyeli Risale-i Edvar'ın İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacı Bayram Üniversitesi
Uslu, R. (2009). “Türkçe Müzik Teorisi Eserleri Nasıl Çalışılmalı”. Folklor Edebiyat 15(58): 45-62.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
2 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
3 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
4 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
5 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
6 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
7 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
8 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
9 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
10 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |