- Yazar Biyografisi (TEİS)
Avanzâde Mehmet Süleyman - Madde Yazarı: Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
- Eser Yazılış Tarihi:1316/1899
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Hikâye (Öykü)
- Yayın Tarihi:02/08/2021
RECEP'İN NİŞANLISI (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN)
hikâyeAvanzâde Mehmet Süleyman (d. 1871-ö. 1922)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Avanzâde Mehmet Süleyman'ın "Küçük Hikâyeler" serisi altında Yuvanaki Penaditis Matbaası'nda basılan kısa hikâyesi. Eserde çocukluktan beri birbirini seven iki kişinin hikâye sonunda kavuşması anlatılır. Recep ve Nadide çocukluktan beri birbirini seven iki gençtir. Nadide'nin babası kızını Şaban isimli başka bir denizci ile nişanlar. Aynı gemide balığa çıkan Şaban ve Recep, Nadide sebebiyle kavgaya tutuşur. Bu sırada çıkan fırtına sebebiyle Şaban denize düşer, Recep'in onu kurtarması neticesinde Şaban sözü bozarak Nadide ile Recep'in birbirlerine kavuşmasına izin verir. Halkın anlaması kaygısıyla eserlerinin büyük çoğunluğunu oldukça sade dille kaleme alan yazarın bu eseri farklılık gösterir. Çok kısıtlı şahıs kadrosu etrafında şekillenen hikâyede -yazarın diğer eserlerine göre- daha sanatsal ifade ve tasvirler üslup açısından dikkat çekicidir. Yazar -diğer eserlerinde de yaptığı gibi- bu hikâyesinde de olayın akışı sırasında kendi varlığını okuyucuya hissettirir, okuyucuyla sohbet havasında anlatıma müdahil olur. Eserde zaman ve mekânın fonksiyonel olarak hikâyenin yapısında yer aldığı söylenemez. Zaman konusunda hiçbir bilgi yer almazken iç mekân olarak Ziynet-i Derya gemisi ile karşılaşılır. Hikâyenin Karadeniz sahilinde geçtiği öğrenilse de olayın geçtiği mekân hakkında herhangi bir ayrıntı göze çarpmaz. Yazarın vermek istediği mesaja yoğunlaşması sebebiyle kurguyu ikinci plana attığı görülür.
Eser, 1316/1899 yılında İstanbul'da Yuvanaki Panayoditis Matbaasında basılmıştır.
Yazarın biyografisi için bkz. "Avanzade Mehmet Süleyman". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-suleyman-avanzade
Eserden Örnekler
"Takriben bir saatten ibaret bir zaman-ı muvakkit, Karadeniz'in bütün manzarasını değiştirmiş, güneş sararmış, hazin bir renk alan hutut-ı şuaiyesi suları yarıp geçmekte, kıvılcım misali nurlarını etrafa saçmakta, sarı kırmızı bulutlar altında tedricen kaybolup gitmekte idi… Bir yığın sehâib-i muzallime, o bahr-i pür-emvâcın sema-i muhîtisini kâmilen kaplamış, sanki bütün kâinatı bir zulmet-i ebediyeye bürümekte bulunmuş idi… Yine bu zamanda artık gündüzün aydınlığı da büsbütün zâil oluyor. Sath-ı bahr kararıyor. Semaya bir mir'at-i in'ikâs olan deniz, hurşid-i mağrib-ârâdan ahz ü iktibas eylediği eczâ-yı nuraniyeyi artık iade eyliyordu." (Avanzâde 1315: 3).
....
"Ertesi günü sema, bir renk-i laciverdîye büründü. Şems-i şu'le-bâr, eşi'a-i nûranisini kâinata îsâr eylemeye başladı. O mehîb o müthiş dalgalar tamamiyle kaybolmuş, deniz kâmilen sükût-yâb olmuş, semadan iktibas-ı renk ve nur eylemeye başlamıştı." (Avanzâde 1315: 12).
.....
"Bilmem ertesi günü Recep ile Nadide'nin izdivaç etmiş olduklarını ve şimdi mesudâne ve bahtiyarâne ömür-güzâr olduklarını söylemeye lüzum var mı?" (Avanzâde 1315: 14).
Kaynakça
Erdoğan Çeltik, Seher (2017). “Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları”. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Erdoğan Çeltik, Seher (2018). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Mauritius: Lambert Academic Publishing.
Avanzâde Mehmet Süleyman (1316). Recep'in Nişanlısı. İstanbul: Yuvanaki Penaditis Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞEYTANKAYA CİNAYETİ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
2 | İKİ KIZIN SEVDALISI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
3 | KANLI İNTİKAM (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
4 | JAPONYA - EDEBÎ FIKRA (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
5 | TASVİR (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
6 | ÂLÎ CENAB BİR KIZ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
7 | ÜÇ GÜZELLER (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
8 | DENİZ KIZI FROE ADALARINDA (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
9 | TEYZENİN KURNAZLIĞI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
10 | MÜKEMMEL HAZİNE-İ LETÂİF (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
11 | ŞEYTAN MAĞARALARI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
12 | BİNBİR ÇEŞİT (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
13 | BAYRAM GECESİ (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
14 | LETAİF CÜZDANI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
15 | MÜTÂLAA SALONU (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |