Gülşenî-i Saruhanî'nin manzum nasihatnâmesi. Eser mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. 982 beyittir. "Pend-nâme" ya da "Makâlât" adlarıyla da bilinen manzume, 864/1460’ta tamamlanarak Fâtih Sultan Mehmed’e sunulmuştur. Aruzun "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" kalıbıyla kaleme alınan metnin başındaki kasidelerde değişik aruz kalıpları kullanılmıştır. Râz-nâme klasik mesnevi tertibine uygun olarak tevhid, münacat, na’t, dört halifenin ve sultanın övgüsüyle başlamaktadır. Eserde sebeb-i telif kısmı yoktur. Bunları müteakiben Râz-nâme'nin asıl konusu olan ahlâkî-didaktik hikâyelere geçilir. Burada küçük hikâyeler ve hikâyelerle ilgili makalelere yer verilmiştir. Bu bölüm toplam 31 hikâye ve 15 makaleden oluşmaktadır. Hikâyelerden yedisi Attâr’ın Mantıku't-Tayr'ından, yedisi de Sa'dî’nin Bostân'ından alınmıştır (Yıldırımer 2012: 26).

Râz-nâme muhteva açısından dinî, ahlâkî ve tasavvufî yapıda didaktik bir eserdir. Mesnevide ölüm, dünya ve dünyanın geçiciliği, tevazu, kibir, sadakat ve doğruluk, iyilik, cömertlik vb. konulardaki duygu ve düşünceler dile getirilmiştir. Metin önce bir veya birkaç hikâyenin anlatılması, sonra bu hikâyelerde işlenen konulara bağlı olarak değişik fikirlerin öne çıkarılması ve nasihatlerde bulunulması şeklinde kurgulanmıştır. Râz-nâme'de özellikle dünyanın geçiciliği ve aldatıcılığı üzerinde yoğun bir şekilde durulmuş ve bunlara dair örneklerle okuyucuya mesajlar verilmeye çalışılmıştır. 15. yüzyılın dil özelliklerini taşıyan Râz-nâme'de çok sayıda Arapça, Farsça kelime ve terkip kullanılmıştır. Özellikle kasidelerde dilin daha da ağırlaştığı görülmektedir.

Râz-nâme üzerine Ebrahim Ferzan (1980) doktora tezi, Yıldırımer (2007) ise yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Eser kitap olarak da neşredilmiştir (Yıldırımer 2012).

Şairin biyografisi için bk. “Gülşenî (Saruhanî)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulseni-saruhani