- Yazar Biyografisi (TEİS)
Feyzî-i Kefevî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Adem Ceyhan
- Eser Yazılış Tarihi:996-1016/1588-1607 yılları arasında.
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Kırk Hadis
- Yayın Tarihi:11/10/2021
RAVZATÜ'L-UBBÂD (FEYZÎ-İ KEFEVÎ)
kırk hadisin manzum tercüme ve şerhiFeyzî-i Kefevî (d. ?/?-ö. 1023/1614)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kefeli müderris, şair ve mutasavvıf Feyzî Efendi’nin (ö. 1023/ 1614) kırk hadis tercüme ve şerhi konusundaki eseri. Esere besmeleyi övücü bir manzumeyle başlayan şair, Allah’a hamd ve Hz. Peygamber’e övgünün ardından peygamberin iki mucizesini anlatır; dört halifesini sitayişle anar. Kırım hanı II. Gazi Giray’ı (ö. 1607) methettikten sonra kitabını yazma sebeplerini anlatmaya başlar: Feyzî Efendi, kırk hadis ezberleyen kimsenin kıyamette Hz. Peygamber’in şefaatine erişeceği mealindeki rivayeti hatırlayarak anılan sayıda nebevî sözü derleyip çevirmeye karar vermiştir. Geçmiş değerli kişilerin yolunda gitmek ve hayırla anılmak isteyen şair, eserinde “sahih” olduğunu söylediği kırk hadisi “feilâtün mefâilün feilün” kalıbıyla ve mesnevi şeklinde çevirip açıklamıştır. Onun seçip tercüme ettiği hadislerin bir kısmı sahih, bir kısmı da zayıf, mevzu ve selefe ait sözdür. Temel hadis kitaplarında bulunamayan bazı rivayetlere yer verdiği de görülmektedir. Hadislerin sıra sayıları, râvileri ve Arapça metinlerini kaydettikten sonra manalarını çok kere yedi beyitle anlatan Feyzî Efendi, her birine uygun "pend" (öğüt), hikâye ve münacatlar da yazmıştır.
2873 beyitten meydana gelen, Türk Edebiyatı tarihinde manzum kırk hadis tercümelerinin hayli hacimlilerinden biri olan Ravzatü’l-ubbâd, nazım şekli ve konulara uygun hikâyeler ihtiva etmesi yönlerinden Hazînî ve Hâkânî Mehmed Bey’in bu türdeki eserlerini andırmaktadır. Feyzî’nin anılan kırk hadis tercümesi konusunda Resul Altuntaş bir yüksek lisans çalışması yapmıştır (Altuntaş 2016).
Şairin biyografisi için bk. "Feyzî-i Kefevî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/feyzii-kefevi
Eserden Örnekler
el-Hadîsü'r-râbi' an İbn Abbâs radiya'llâhü anh ennehü kâle aleyhi's-salâtü ve's-selâm men tereke salâten lekıye'llâhu ve hüve aleyhi gadbânun.
İbn Abbâs o râvi-i kâmil
Fahr-i ashâb u âlim-i âmil (…)
Şöyle nakl itdi kim o fahr-ı rusül
Muktedâ-yı enâm ü rehber-i kül
Şâriʻ-i şerʻ-i müstakîm ü mübîn
Vâzıʻ-ı rükn-i pâk-i dîn-i mübîn
Didi bir vakt namâzı kim âdem
Terk ide olmaya bahânesi hem
Vâsıl oldukda Hak Teʻâlâya
İrdigünde Cenâb-ı Mevlâya
Gazab ide ana o Hayy-i Alîm
Yaʻni eyler ana azâb-ı elîm
Pend
Müʼminün nûrıdur hemîşe namâz
Zulmet-i küfr ü fuhşı dilde komaz
Der-i cennet kilîdidür o yakîn
Kılan anı açar bihişti hemîn
Dahı oldur alâmet-i îmân
Müʼmin anunla bilinür her ân (Millet Yazma Eser Ktp. Reşid Ef. Nu. 137. vr. 19b-20a).
Kaynakça
Altuntaş, Resul (2016). Feyzî-i Kefevî’nin Ravzatü’l-ibâd’ı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Bağdatlı İsmail Paşa (1982). Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü’l-Müellifîn ve Âsâru’l-Musannifîn. C. VI. İstanbul: MEB Yay.
Bayak Cemal (2017). “Feyzî-i Kefevî ve Manzûm Kırk Hadis Tercümesi”. Dîvânu Lugâti’t-Turk’ten Senglah’a Türkçe Doğumunun 60. Yılında Mustafa S. Kaçalin Armağanı. hzl. M. Ölmez, T. Çulha, K. Özçetin. İstanbul: Kesit Yay. 257-284.
Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Donuk, Suat (2018). “Feyzî-i Kefevî’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi”. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (OMAD) 5 (11): 47-69.
Eflatun, Muvaffak (hzl.) (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Feyzî-i Kefevî. Manzum Kırk Hadis Tercümesi. Manisa Yazma Eser Ktp. Nu. 4480. vr. 202b-209b.
Feyzî-i Kefevî. Ravzatü’l-Ubbâd. Millet Yazma Eser Ktp. Reşid Efendi. Nu. 137/1.
Kafzade Fâizî. Zübdetü’l-Eş’âr. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Nu. 3723.
Kâtip Çelebi (1982). Keşfü’z-Zünûn an Esâmii’l-Kütûb ve’l-Fünûn. C. I. Beyrut.
Kurnaz, Cemal ve Halil Çeltik (1997). Osmanlı Dönemi Kırım Edebiyatı. Ankara: KB Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Müstakîmzâde Süleyman Sadedîn. Mecelletü’n-Nisâb. Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Hâlet Efendi. Nu. 628.
Yüceer, Mustafa (2020). Hadis İlmi Açısından Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatında Yer Alan Rivâyetler. Doktora Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | HADÂİKÜ'L-AHYÂR FÎ HAKÂYIKI'L-AHBÂR (HAYDAR-ZÂDE) | Haydar-zade, Şeyh Mehmed Feyzî Efendi | Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz |
Görüntüle | ||
| 2 | DÎVÂN (HAYDAR-ZÂDE FEYZÎ) | Haydar-zâde, Şeyh Mehmed Feyzî Efendi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 3 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 4 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 5 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
| 6 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
| 7 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 8 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 9 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 10 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 11 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
| 12 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |