- Yazar Biyografisi (TEİS)
Teodor Kasap - Madde Yazarı: Dr. Alparslan Oymak
- Eser Yazılış Tarihi:1873
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:09/01/2022
PİNTİ HAMİT (TEODOR KASAP)
tiyatroTeodor Kasap (d. 10 Kasım 1835 - ö. 5 Haziran 1897)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Gazeteci, yazar ve çevirmen Teodor Kasap’ın Molière’in L’Avara (1668) adlı yapıtından uyarladığı 5 perdelik tiyatro oyunu. Oyun, varlıklı ama bir o kadar da eli sıkı bir adam olan Pinti Hamit’in odağında gelişir. Aslına büyük oranda sadık kalınan eserde dönemine göre sade bir dil kullanılmıştır. Pinti Hamit ilk sahnelendiğinde cimriliğiyle ünlü şehzade Abdülhamit’in bu durumdan çok rahatsız olduğu ve eserin isminin değiştirilmesini istediği belirtilmektedir. Yeni Osmanlılarla birlikte hareket eden ve Şehzade Murat’ı destekleyen Teodor Kasap’ın Hamit ismini bilinçli olarak seçtiği kanısı oluşmuştur. Eserde Pinti Hamit’in ününün tüm İstanbul’a yayıldığının ve Gedikpaşa Tiyatrosu’nda taklidinin yapıldığının ifade edilmesi bu görüşü desteklemektedir. Bununla birlikte Pinti Hamit'in, 15. yüzyılda yaşamış ve cimriliği nedeniyle bir fıkra tipi haline gelmiş zengin bir tüccar olduğu bilinmektedir. Divan edebiyatında birçok eserde de cimriliğin sembolü olarak işlenmiştir.
1873’te basılan Pinti Hamit, aynı yıl Güllü Agop’un Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelenir. Eserin ilk adaptasyonu 1869 yılında Ahmet Vefik Paşa tarafından Azarya adıyla yapılmıştır. Eserin kapağında Pinti Hamit’in Türk adetlerine göre çevrildiği bilgisi eklenmiştir. Ortaoyununun, Osmanlı’nın asıl tiyatrosu olduğunu düşünen Teodor Kasap, birçok yazısında bu türün Türk ahlak ve adetlerine uygun biçimde iyileştirilmesi gerektiğini savunmuştur.
Teodor Kasap’ın biyografisi için bk. “Teodor Kasap”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/teodor-kasap
Eserden Örnekler
Pinti Hamit: (Dışarıdan) Tutun! Tutun hırsız! Tutun yetişin! Ev soyuyorlar! Adam öldürüyorlar! (İçeriye girip pencereye koşarak) Yangın var! Evimi yaktılar! Paralarımı çaldılar! Ocağıma incir diktiler!... Acaba kimdir? Nerededir? Ne yapsam? Nereye gitsem?... Allah! Allah yok mu bu dünyada canım? Var da bu hali nasıl görmüyor? Gökten nasıl ateş yağmıyor?... Kimdir o? Hırsız burada mı? Dur bakayım! Buraya mı saklanmış? Oğlan ne yapıyorsun orada?... Tut şunu! (Kendi kolunu tutar) Paramı ver Allah’tan korkmaz!... Ah! Kendi kolum imiş!... Aman Allah aklım başımda yok! Kendimi kaybettim! Ne yaptığımı bilmiyorum! Ah! Paralarım! Paralarım! Paralarım! (Şahin 2019: 107).
Kaynakça
Es, Hikmet. F. (2009). Tanımadığımız Meşhurlar. İstanbul: Ötüken.
Karadağ, Ayşe Banu, Çiğdem Kurt Williams (2005). “Reformlar Çağında Türkiye’de Molière’in Yeniden Yazımı (19. Yüzyılın İkinci Yarısı)”. Humanitas. 5: 127-136.
Kayaokay, İlyas. (2018). “Dîvân Edebiyatında Bir Fıkra Tipi: Pinti Hamit”. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal (19): 159-170.
Oymak, Alparslan (2013). Osmanlı Mizahında Teodor Kasap (Diyojen, Çıngıraklı Tatar ve Hayal Gazetesi Üzerine Bir İnceleme). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Şahin, Seval (2019). Teodor Kasap Oyunlar Pinti Hamit İşkilli Memo. İstanbul: İstos.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MONTE KRİSTO (TEODOR KASAP) | Teodor Kasap | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
2 | İŞKİLLİ MEMO (TEODOR KASAP) | Teodor Kasap | Dr. Alparslan Oymak |
Görüntüle | ||
3 | PARA MESELESİ (TEODOR KASAP) | Teodor Kasap | Dr. Alparslan Oymak |
Görüntüle | ||
4 | LÜKRESYA BORCİYA (TEODOR KASAP) | Teodor Kasap | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
5 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
6 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
7 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
8 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
9 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
10 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
11 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
12 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
13 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
14 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |