PEND-İ ATTÂR TERCÜMESİ (EMRÎ ?)
Pend-nâme Tercümesi
Emrî ?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Emrullah Emrî'ye ait olduğu söylenen Pend-i Attar Tercümesi. Eserin  müellifi konusunda araştırmacılar tarafından farklı görüşler ileri sürülmüştür. Saadettin Nüzhet Ergun Türk Şairleri isimli eserinde 964/1566'da  yapılan Pend-i Attâr çevirisinin hayatı hakkında herhangi bir bulunmayan, Şehzade Bâyezid'n mensuplarından Emre adlı şaire ait olduğunu ifade etmiştir. Hasibe Mazıoğlu   "Kânûnî'nin Oğlu Şehzâde Bâyezıd İçin Yapılan Pend-nâme-i Attâr Çevirisi" isimli makalesinde Sadettin Nüzhet Ergun'un görüşüne katılmış; Kânûnî'nin oğlu Şehzâde Bayezid için 964/1566'da yazılan Pend-nâme çevirisinin Emrullah Emrî'ye ait olmadığını, Şehzâde'nin meclislerinde bulunan Emre isimli bir şaire ait olduğunu söylemiştir (Mazıoğlu 2014:476). Emre, Şehzâde'nin isteği ile bu Acem güzeline Türkî elbise giydirmiştir. Türk edebiyatında kendisinden önce Pend-nâme'nin tercümeleri yapıldığını ama kendi tercümesinin daha güzel olduğunu söyleyerek kendi eserini övmüştür (Mazıoğlu 2014:479).

Pend-i Attâr Tercümesi mesnevi nazım şekliyle ve  Attar'ın eseriyle aynı vezinde aruzun fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün kalıbıyla yazılmıştır.  Tercümenin başında 21 beyitlik Farsça bir manzume yer alır. Farsça manzumeden sonra sebeb-i telif bölümü gelir. Burada şair tercümeyi niçin yaptığını anlattıktan sonra Şehzâde Bâyezid övgüsüne yer verir. Pend-nâme çevirisi beyit beyit, sade ve akıcı bir dille yapılmıştır. Muhammed Doruk'un yazdığı yüksek lisans tezinde tercüme 49.beyitte başlar ve toplam 952 beyittir. Azmi Bilgin'e göre tercümede Farsça orijinal eserde bulunmayan başlıklar bulunmaktadır ve şair tercümede serbest hareket etmiştir. (Bilgin 1998:35). Çevirinin sonunda yer alan hâtime bölümünde bu eseri okumanın faydaları anlatılır, dua kısmı ile eser tamamlanır. 

Şairin biyografisi için bk. "Emrî, Emrullah". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/emri-emrullah 

Eserden Örnekler


Ol şeh-i hurşîd-fer âlî-tebâr
Kâm-bin ü kâm yâb u kâm-kâr

Dutmış elde işbu zîbâ nâmeyi
Didi Türkî eyle buna câmeyi

Rûmî hil'atde bu mahbûb-ı Acem
Cilve kılsun kavm-i Rûm'a dem-be-dem

Pes öpüb aldum elinden nâmeyi
Gör ne rengîn biçdüm aña câmeyi

Gerçi kim mahbûb-ı ma'nî bî-bedel
Câme olmaz aña bir bundan güzel 

Eylemişler gerçi bunı terceme
Ol kadar yarar degül ammâ eme

Her ki zâtında degüldür ehl-i hâl
Bu makâli terceme itse vebâl

Ûd yakdum micmer-i 'Attârdan
Ma'rifet-cûyân durur Gaffârdan

Lûtf-ı 'avn-i Hazret-i Ma'bûd ile
'Âlemi kıldum mu'attar ûd ile

Sözlerüm hep misk ü 'anber-bârdur
Kıymetin bilen anuñ 'attârdur (Mazıoğlu 2014: 480)

Kaynakça


Bilgin, Azmi (1998). Terceme-i Pend-nâme-i Attâr. İstanbul: Enderun Kitabevi.

Doruk, Muhammed (2017). Emre'nin Terceme-i Pend-nâme-i Attar'ı Üzerine Bir Dil İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi. 

Mazıoğlu, Hasibe (2014). " Kânûnî'nin Oğlu Şehzâde Bâyezıd İçin Yapılan Pend-nâme-i Attâr Çevirisi". Eski Türk Edebiyatı Makaleleri. Ankara: TDK Yay. 

Türkoğlu, Serkan (2018). "Türk Edebiyatı'nda Pendnâme-i Attar'ın Manzum Tercümeleri ve Seyyid Ali Rızâ'nın Riyâzü'r-Rızâ'sı". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22 (Özel Sayı): 671-692.

Atıf Bilgileri


Onat Çakıroğlu, Tuba. "PEND-İ ATTÂR TERCÜMESİ (EMRÎ ?)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/pend-i-attar-tercumesi-emri. [Erişim Tarihi: 03 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (EMRÎ) Emrî, Emrullâh Prof. Dr. M. A. Yekta SARAÇ
Görüntüle
2 MUAMMALAR (EMRÎ) EMRÎ, Emrullâh Araş. Gör. Songül Akboğa
Görüntüle
3 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
4 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
6 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
7 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
12 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle