Hz. Muhammed’in nuru ve yaratılış arasındaki bağı konu edinen tasavvufi muhtevalı eser. Nur-nâme, XVI. yüzyıl bürokratlarından, eseri yazdığı esnada Tımışvar’da hazine defterdarı olduğunu kaydeden Cafer Iyânî Bey tarafından, Sultan I. Ahmed namına kaleme alınmıştır.

Cafer Iyânî Bey, Nur-nâme’yi Mişkâtü’l-Envâr, Dekâyiku’l-Ahbâr, Şevâhidü’n-Nübüvve, Behcetü’t-Tevârih, Câmiü’t-Tevârih, Firdevsü’l-Ahbâr, Evâil-i Süyûtî, Bostânü’l-Ârifîn ve Tefsir-i Salebî gibi eserler ile ismi verilmeyen bazı tefsir, hadis ve tarih kitaplarında yer alan Hz. Peygamber hakkındaki bilgilerden oluşturmuştur. (Açık ve Kaçar, 2013: 15)

Eserde sebeb-i telif, dört bâb ve bir hâtime yer almaktadır. Sebeb-i telif bölümünde Iyânî Bey, kendisinden böyle bir eser yazması istendiği için Hz. Muhammed’in hayatından kesitleri Arapçadan Türkçeye tercüme edip sınıflandırarak bir araya getirdiğini ifade etmektedir. "Hazret-i resûl-i ekmel sallallâhu aleyhi ve sellemün nûr-ı saâdet-âsârınun âlem-i ervâhda vâki olan asl u derecâtın ıyân ve cemî mahlûkâtdan akdem ü efdal oldugunun beyânındadur" başlıklı birinci bâbda Hz. Muhammed’in nurunun her şeyden önce yaratıldığı ve bütün mahluklardan daha üstün olduğuna ilişkin rivayetler anlatılmaktadır. "Ol Resûl-i âlî-cenâb sallallâhu aleyhi ve sellemün rûh-ı tayyibeleri ervâh-ı enbiyâ vü asfiyâ aleyhimüsselâm ile âlem-i ervâhda vâki olan davet ve münâsebetin ve ol âlî-şânun nûr-ı pür-sürûrları hürmetine Hazret-i Hudâ Âdem ü Havvâyı zuhûra getirüp kûh-ı Serendîbe vâsıl u nâzil oluncaya dek izzet ü şevketlerin ve vâki olan gurbetlerin bildürür" başlıklı ikinci bâb, Hz. Muhammed’in nurundan yaratılan nebiler, veliler ve diğer insanların ona tabiiyeti ile Âdem ve Havva’nın yaratılışı ve cennetten kovulmalarını konu edinmektedir.

Üçüncü bâb, "Nübüvvet-i Âdem aleyhisselâmdan hilâfet-i Şît’e gelince Âdem ve Havvânun icmâl üzere ahvâllerin beyân ve nûr-ı hazret-i sultân-ı rüsul aslına varup vüsûl bulunca kimlerde varup müselsel ve muttasıl oldugın ıyân ider" başlığını taşımaktadır. Bu bölümde Âdem ve Havva’nın yeryüzüne gönderilmesi, Hz. Muhammed’in nurunun Hz. Âdem’de görünmesi, Hz. Şit’e geçmesi ve silsile şeklinde ulaşması anlatılmıştır. "Hazret-i ekrem sallallâhu aleyhi ve sellemün nûr-ı mübâreki yirin bulup karâr ve mucizât u beyyinâtı âşikâr olup kudûm-ı saâdet-âsârları dünyayı pür-envâr eyledügin ıyân ve ol sultân-ı dîn ve rahmeten li-âleminün nûr-ı nübüvvetinün beyânındadur" başlıklı dördüncü bâbda ise Hz. Muhammed’in nurunun yerine ulaşması ve mucizeler gerçekleştirmesine dair rivayetler anlatılmakta, peygamberlik nuru açıklanmaktadır. Eser, çeşitli hikâyelerin anlatıldığı ve nasihatlerin yer aldığı hâtime bölümü ile sonuçlanmaktadır.

Nur-nâme’nin Süleymaniye Kütüphanesi Nuruosmaniye 4998 numaralı müellif nüshası Turan Açık ve Mücahit Kaçar tarafından 2015 yılında eski ve yeni harflerle yayınlanmış, eserin inceleme ve dil içi çevirisi yapılmıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Iyânî, Cafer Iyânî Bey". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/cafer-iyani-bey