- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fevzî, Mehmed - Madde Yazarı: Dr. Hilal Livaoğlu Mengüç
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:03/06/2022
NİHÂYETÜ’L-İKTİDÂR Lİ’L-EVLİYÂİ’L-KİBÂR (FEVZÎ)
kerameti inkar edenlere cevaplarFevzî, Mehmed (d. 1242/1826 - ö. 1318/1900)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Edirne Müftülüğü de yapmış Fevzî Mehmed'in, velilerin kerametlerini ispat ve bu kerametlerin çeşitlerini, derecelerini tavsif amacıyla kaleme aldığı Türkçe mensur eser. Ana metni 8 sayfadan ibaret olan eserin hemen başında müellif, eseri kaleme alış sebebini açıklamış; dostlarıyla sohbet ederken evliyanın velayet ve kerametlerinden söz açıldığını, dostlarından birinin bu kerametlerin neler olduğuna ve hangi dereceye çıkabileceğine dair Türkçe bir risale kaleme almasını rica ettiğini yazmıştır. Müellif risaleyi kaleme alırken kelam eserlerine, Molla Abdurrahman Câmî’ye (ö. 898/1492) (eser adı zikredilmemiştir) ve Fahreddin Razi (ö. 606/1210) tefsirine başvurduğunu belirtmiştir (Fevzî t.y., 3).
Eserin mukaddimesinde müellif mucize, keramet ve sihir kavramlarını ele alarak bilhassa sihir ve keramet arasındaki fark üzerinde durmuştur. Bu mukaddimeyi 5 beyitlik bir münacât takip etmektedir. Ardından “eş-Şurû‘ fi’l-maksûd” başlığı altında eserin asıl meselesi; yani kerametlerin çeşit ve dereceleri ele alınır. Burada müellif, kerametlerin sahibi ve yaratıcısının Allah olduğunu ve bunları velilerin elinde yarattığını vurgulamaktadır. Bu bahiste velilerin gösterdiği kerametleri 19’a ayırarak tek tek zikreden müellif bunları şöyle sıralar: Zahirde olmayan bir şeyi var etmek, zahirde var olan bir şeyi yok etmek, gizli bir şeyi açığa çıkarmak, açık bir şeyi gizlemek, hakkında dua edilen şeyin gerçekleşmesi, aynı anda birden fazla yerde bulunmak, ölüyü diriltmek, diriyi öldürmek, kısa zamanda uzun mesafeleri kat etmek, bilinmeyen bir işe ve habere muttali olmak, hayvanları duymak ve anlamak, bitkilerin tesbihatını dinlemek, hazırlık olmaksızın yiyecek ve içecek husule getirmek, su üzerinde yürümek, havada uçmak, hayvanları ehlileştirmek, insanüstü bir kuvvete sahip olmak, birine yere düşmesini dileyerek eliyle işaret edince o kimsenin yere düşmesi, birine başının vücudundan ayrılmasını dileyerek işaret ederse o kimsenin başının vücudundan ayrılarak havada uçması. Bunları sıraladıktan sonra müellif, bu türden bir durumun gerçek bir keramet veya bir sihir olduğunun nasıl anlaşılacağını izah eder (Fevzî t.y.: 5-8). Matbu halde bulunan eserde baskı yeri ve yılıyla ilgili bilgiler bulunmamakta olup eserin nüshaları kütüphanelerde yer almaktadır.
Müellifin biyografisi için bk. "Fevzî, Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fevzi-mehmed-mdbir
Eserden Örnekler
Şimdî evvelâ ma‘lûm ola ki, bu mebhaste haylî bahisler ve âti’z-zikr üç şeye müte‘allik ve muvâfık veyâhud zıd ve mu‘ârız ba‘zı şu‘beler ve arasında “innemâ yahdusu fi’l-kalbi bi’l-icmâli istikrârun” diyerek revman li’l-ihtisâr onları mutavvilâta havâle eyleyüb hemân ancak asıl üç şeyi esâs-ı kelâm ve medâr-ı merâm ittihâz eyledim. Ve ol üç seyin birisi mu‘cize ve birisi kerâmet ve birisi sihirdir. İmdi cümle ehl-i İslâm’ın i‘tikadlarınca nefsü’l-emrde mu‘cize üç yüz on üç zevât-ı âlîşândan ibâret bulunan mürselîn-i izâm aleyhissalâtu vesselâm efendilerimiz hazretlerine ve kerâmet a‘dad ve hesâbâtlarını Allah’tan başka hiçbir kimsenin bilmediği evliyâ-i kirâm kaddesallahü teâlâ esrârahum efendilerimiz hazerâtına ve sihir dahî cadılara yani sihirbazlara yani onunla bi’l-iştigâl mürtekib-i harâm olan tâife-yi habîseye mahsûsdur (Fevzî t.y.:3).
Kaynakça
Fevzî, Mehmed (t.y.). Nihâyetü’l-iktidâr li’l-evliyâi’l-kibâr, y.y.
Karataş, Akif (2019). Mehmed Fevzî Efendi’nin Bülbülistan İsimli Eseri (İnceleme-Tercüme). Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
Uzun, Mustafa İsmet (1995). “Fevzi Efendi, Edirne Müftüsü”. İslam Ansiklopedisi. C. 12. İstanbul: TDV Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
2 | MÜNTEHABÂT-I DÎVÂN-I FEVZÎ (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
3 | TEVESSÜLÂTÜ’L-FEVZİYYE Fİ’N-NU’ÛTİ’N-NEBEVİYYE (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
4 | NHASÎDETÜ’N-NEBEVİYYE FÎ ŞERHİ’L-KASÎDETİ’L-MEDENİYYE (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
5 | HEDİYYE-İ FEVZÎ (FEVZÎ, MEHMED) | Fevzî, Mehmed | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
6 | MECMÛATÜ’T-TERCÎÂT (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
7 | TERCÎ-İ BEND (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
8 | KUDSİYYETÜ’L-AHBÂR FÎ MEVLİD-İ AHMEDİ’L-MUHTÂR (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
9 | İCMÂLÜ’L-KELÂM FÎ MEVLİDİ’N-NEBİYYİ ALEYHİ’S-SELÂM (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
10 | UDSİYYU’S-SİRÂC FÎ NAZMİ’L- MİʻRÂC (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
11 | ENVERÜ’L-KEVÂKİB FÎ LEYLETİ’R-REGÂİB (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
12 | KEVÂ’İB-İ Şİ‘R Ü İNŞÂ (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Prof. Dr. Mehtap Erdoğan Taş |
Görüntüle | ||
13 | KUDSİYYETÜ’L-AHBÂR FÎ MEVLİDİ AHMEDİ’L-MUHTÂR (FEVZÎ) | Fevzî, Mehmed | Dr. Hilal Livaoğlu Mengüç |
Görüntüle | ||
14 | TUHFE-İ FEVZÎ (FEVZÎ) | Muhammed Fevzî b. Ahmed et-Tavasî | Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Bardakçı |
Görüntüle | ||
15 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
16 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
17 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
18 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
19 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
20 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
21 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
23 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |