Muallim Naci'nin Arapça ve Farsça kitaplardan seçerek tercüme ettiği, ders niteliğinde ve nüktedan fıkralardan oluşan parçaları topladığı eseri. Saâdet gazetesinin edebiyat kısmında yayımlanan fıkraların bir kısmı yazar tarafından kitap haline getirilmiştir.  Çeşitli kütüphanelerdeki nüshaların tamamı 1303/1887-88 basımı olmasına karşın eserin “Mukaddime” kısmına 1301/1885-86 tarihi atılmıştır. 

Muallim Naci kitabın “Mukaddime” kısmında eserin Hamidiye Kütüphanesi'nde çalıştığı dönemin mahsulü olduğunu söyler. Ona göre bir hazine sayılabilecek olan Hamidiye Kütüphanesi’nden aldıklarını Osmanlı Kütüphanesi’ne vermekle hazinenin azalmasına değil, artmasına vesile olacaktır. Eser doksan iki parçadan müteşekkildir. Bunlardan doksan adedi başlığı olmayan kısa parçalardır; ikisi ise “Boğaziçi’nden” başlığıyla “Müteallim” imzalı bir okurun tefrikaya dair yorum ve katkılarını ve yazarın söz konusu katkılarla alakalı yanıtlarını ihtiva eder.

Eser, Ömer Zülfe tarafından yeni harflere aktarılmıştır (2009).

Yazarın biyografisi için bk. “Muallim Naci”. Türk Edebiyatında İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muallim-naci