Üsküdarlı Fodlacı-zâde Ahmed Râsim Efendi’nin dinî nasihatler içeren manzum eseri. 16 sayfadan meydana gelen eser, 1316/1898-99’da Tevfik Şehîdî tarafından bastırılmıştır. Şehîdî, risalenin başına “İfade-i Mahsusa” başlıklı üç sayfalık bir bölüm yazarak burada Râsim hakkında biyografik bilgiler (öğrenimi, çalışma hayatı, edebî ve tasavvufi kişiliği, dönemindeki şairlerle irtibatı, karakteri, kişisel özellikleri, inziva hayatı, aile hayatı, vasiyeti, vefatı ve kabri gibi) vermiştir. Bölümün sonunda eseri yayımlama gerekçesini “Acizlerinin bu manzûme-i nefîseyi neşrden maksadım hem istifâde-i ‘umûmiyeyi mûcib, hem de müellifine badî-i rahmet olsun içündür” (Akbaş 2013: 724) sözleriyle açıklamıştır.

Yapılan çalışmaya göre (Akbaş 2013) eser; birer münacat, mesnevi ve müseddesten oluşmaktadır. 23 beyitten müteşekkil olan münacat, gazel nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Şair, münacata kulun sürekli hata yaptığını söyleyerek ve Allah’ın Kerim sıfatı ile kullarını bağışlamasını temenni ederek başlamış; gece gündüz nefsin heveslerine uyan kulun vaktinin gafletle geçtiğini ve zamanının heba olduğunu, gençlik günlerinin farkında olmadan geçtiğini ve yaşlılıkta ise insanın hırs belasına uğrayacağını, Allah’ın cemalini görmek isteyen bir kimsenin bunu ancak Allah’ın isteklerine uygun bir şekilde yaşayarak başarabileceğini ifade ederek devam etmiştir. Son beyitte ise Allah’a yalvarmış ve Mecnûn gibi hakiki aşka ulaşmayı dilemiştir.

Eserin asıl kısmını, “Nesâyih-i Şer‘iyye” başlıklı “feilâtün feilâtün feilün” kalıbıyla kaleme alınmış 167 beyitten oluşan mesnevi oluşturmaktadır. Bu manzumede -adından da anlaşılacağı üzere- dinî ve tasavvufi nasihatler verilmiştir. Mesnevide sırasıyla Hz. Âdem ile Havva’nın yaratılışı, insanın Allah’a iman etmesi, Hz. Âdem ve Havva’nın cennetten çıkarılmaları ve dünyaya gönderilmeleri, insanların yeryüzünde çoğalmaları, Hz. Âdem’e peygamberlik verilmesi, diğer bazı peygamberlerin gönderilişi, dünya üzerindeki iman-küfür mücadelesi, Hz. Muhammed’in peygamber olarak gönderilmesi, Allah’a imanın önemi, dört halife, kulun günah işlemesi ve tövbe etmesi, ibadete devamın önemi, Allah’ın rahmetinin enginliği, Allah’ın külli iradesi karşısında kulun acizliği gibi konulardan bahsedilmiştir.

Son bölümler ise duaya ayrılmıştır. “Mev’ize” ise 26 bentten müteşekkil olup tasavvufi içerikli ve didaktik bir manzumedir. Mütekerrir müseddes olarak kaleme alınmıştır. Bu manzumede, içtenlikle Allah’a yakarışta bulunan bir kul portresi çizilmiştir. Bir hak yolcusuna nasihat niteliğinde olan bu şiirde günahlardan kaçınma yolları, dünyanın faniliği, Allah’ı zikretmenin önemi, dünyada huzura ulaşma yolları, şeytanın hilekârlığı, aşk ehli olmanın önemi ve sabretmenin fazileti gibi konular işlenmiştir.

Nesâyih-i Şer’iye ve Mevize, öğüt verme amacıyla kaleme alındığı için eserde kolay anlaşılır, açık ve akıcı bir dil kullanılmış; sanat yapma kaygısı güdülmemiştir. Bu nedenle eserin içten ve samimi bir üslupla yazıldığı söylenebilir. Eser üzerine, Ersoy Akbaş’ın bir bildirisi bulunmaktadır (2013).

Şairin biyografisi için bk. “Râsim, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rasim-fodlacizade-ahmet-rasim-efendi