Hasan Bedreddin ve Mehmet Rifat’ın birlikte telif ettikleri veya başka dillerden çevirdikleri bir dizi oyun içinde hacmi en küçük olanlardan biri. Vaka, çok basit, şahıs kadrosu da sınırlıdır. Hakkında yapılan bir değerlendirmede, 19. yüzyılın ilk karakter komedisi olduğu söylenen oyunun birinci derecedeki kişisi Behlül Bey, Molier’in “Cimri”sinin birinci derecedeki kişisini hatırlatır. Yaşları, abartılı cimrilikleri, evlerinin bir köşesinde para saklamaları, hizmetçilere karşı tutumları vb. yönlerden “Cimri”deki Harpagon ile “Nedamet”teki Behlül Bey birbirinin benzeridir. Oyunun “mudhike” (komedi) olması, Molier’in “Cimri”siyle benzeşen bir diğer tarafıdır.

Eserin olay örgüsü şu şekildedir: Behlül Bey, tefecilik yapan yaşlı ve cimri bir ihtiyardır; bununla birlikte “cimri” sıfatına uymayacak garip fikirleri de vardır. Mesela, Yorgaki adlı biri Behlül Bey'in Galata’da Perşembe Pazarı civarında bulunan ve üç yıldır boş duran dükkânlarını kiralamak istediğinde Behlül Bey, on beş lira aylık kira ister. Yorgaki on dört lira vermeyi teklif edince de dükkânlarını bu fiyata kiraya vermektense yıllardır olduğu gibi yine boş kalmasını tercih edeceğini söyleyerek adamı başından savar. Behlül Bey, üç yıldır evinde hizmetini gören Pertev’in hak ettiği parayı vermemek için olmadık masraflar çıkararak kızın ücretinin büyük bir kısmını keser. Kalan kısmını da para vererek ödemek yerine şimendifer hissesi (piyango bileti) verir. Daha sonra bu hisseye yüklüce para çıktığını öğrenince, zaten sergilediği tavırla efendisiyle evlenmeyi arzuladığı belli olan kızı kandırarak elinden bileti almak için onunla evlenir. Bu arada zaman zaman da evinde sakladığı altınları sayarak paraya ve servete olan düşkünlüğünü tatmin etmeye çalışır. Bir gün kendisinden alacaklı olan Nuri Usta gelerek vaktiyle faiz karşılığı Behlül Bey'e verdiği parasını ister. Behlül Bey önce birçok sudan mazeret ileri sürerek borcunu erteletmeyi denese de adamın şikayet etme tehditlerinden çekindiği için istemeye istemeye parayı verir. Behlül Bey, okuduğu gazetede şimendifer piyangosunun bir terziye çıktığıyla ilgili ilanı görünce şaşırır; çünkü para çıktığı belirtilen numara, kendisinin Pertev’e verdiği biletin numarasıdır. Zaten Pertev’le evlenmesinin tek sebebi o bileti geri alabilmektir. Bir yolunu bularak Pertev’den bileti ister. Pertev, bileti teyzesinin borcuna mahsuben birine verdiğini söyleyince Behlül Bey fenalaşır; ama “son nedamet fayda vermez”.

Yazarların biyografisi için bk. “Manastırlı Mehmed Rifat”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rifat-manastirli-mehmed / “Bedri Paşa, Kütahyalı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bedri-pasa-kutahyali