NAZMU'L-FÜNÛN (MUSTAFÂ KÂMİL)
şiirler
Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi (d. ?/? - ö. 1294/1877)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi’nin mantık, vaz, edeb, aruz, meânî, fesahat ve belagat ilimlerine dair yazdığı şiirleri ihtiva eden eseri. Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi, eserinin girişinde çok çalışarak öğrendiği ilimleri nazım hâlinde kaleme aldığını ve Sultan Abdülmecid’in huzuruna arz ettiğini belirtir. Ayrıca şair, akıcı bir üsluba sahip manzumesinin yedi sanat dalının kurallarının temelini kapsadığını, şiirlerini okuyan ve ezberleyenlerin başka eserlere ihtiyaç duymadan bu sanat dallarına vakıf olacağını söyler.

Eserin her bölümünde içeriğe uygun bir başlık ve "Besmele" bulunur. Daha sonra şair, ilimleri anlatmaya başlar. Hatime bölümünde ise konuşmacının üç yerde itinalı olması gerektiğini vurgular. Bunlar; Allah’ı överek hitaba geçiş, konuya güzel ve maksada uygun giriş ve sözün güzel bitirilmesi şeklindedir. Mustafâ Kâmil Efendi kendisinin de eserini bu usulde tertip ettiğini işaret eder.

Arapça ve manzum olarak yazılan eser, 1275/1858-1859 yılında 24 sayfa olarak basılmıştır. Eserin mantıkla ilgili ilk bölümünü Halil Esad Efendi Cilâûluyun Şerhü’l-Kıyasiyye Maaddîbâce min Nazmi’l-Fünûn adlı eserinde şerh etmiştir (Alparslan ve Yakar 2011: 22). Nazmü’l-Fünûn’un Türkçe tercümesi ise kitap olarak yayımlanmıştır (Alparslan ve Yakar 2011).

Müellifin biyografisi için bk. "Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustafa-yemlihazade-mustafa-kamil 

Eserden Örnekler


Beyân İlmi

… Âlimlere göre teşbihin ma'nası açıktır. Bunun kısımları bu bâbda ifade edilmez.

Mecaz onlara göre iki kısımdır. Bir kelime ile yapılan mecaz, müfred mecazdır.

Bu mecaz vaz olunduğu mananın gayrinde kullanılır. Bilinen örf üzere, şeriatın örfünü kullanmak gibi.

Eğer alakası gayr-i müşâbehet olursa onların örfünde bu mecaz-ı mürseldir ...

Eğer alakası müşâbehet olursa sen onu istiare diye isimlendir.

Eğer istiare olunan ismi cins olursa asliyye diye isimlendirilir. Haydar ve Usame gibi.

Eğer ismi cins olmazsa tebeiyye diye isimlendirilir. Tebeiyyeyi büyük âlimlerin ışığı Sekkâkî mekniyeye red etti.

Teşbih tebeiyye olup müştakta olduğu zaman masdarlar arasında olur. Müştaklar arasında olduğu zaman harfte olur, gaye gibi.

Müşebbehün bih mezkur olduğu zaman bu musarrahadır. Hakiki ile kayıtlanmıştır.

Ulema nezdinde mecazın tarafları için kati deliller vardır. Bazılarına göre ise söz çeşitlerinin kokusu vardır (Alparslan vd. 2011: 60).

Kaynakça


Alparslan, Yaşar ve Serdar Yakar  (2011). Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi Nazmü’l-Fünûn. (çev. M.A. Özdoğan, A. Temizkan ve A. Dinç). Kahramanmaraş: Ukde Yay.

Bursalı Mehmed Tahir (1972). Osmanlı Müellifleri I (hzl. A. Fikri Yavuz ve İsmail Özen). İstanbul: Meral Yay.

Atıf Bilgileri


Özgeriş, Mutlu Melis. "NAZMU'L-FÜNÛN (MUSTAFÂ KÂMİL)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nazmu-l-funun-mustafa-kamil. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ARÛZ-I ENDELÜSÎ ŞERHİ (YEMLİHÂ-ZÂDE MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
2 DÎVÂN (MUSTAFA KÂMİL) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
3 EL-HİKMETÜ'L-BÂLİGA VE ŞERHUHÂ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
4 EL-MAKÂLÂTÜ'L-HİSYÂN ALÂ KASÎDETİ'L-HASÂN MA'A TAHMÎS (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
5 ELFİYYE VE ŞERHİ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
6 HÂŞİYE ALÂ KARATEPELİ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
7 HÜSEYNİYYE MANZÛMESİ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
8 KASÎDE-İ ADEM VE ŞERHİ (KÂMİL) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
9 KASÎDE-İ HÂİYYE ŞERHİ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
10 KASÎDE-İ MADRİYYE'NİN ŞERH VE TAHMÎSİ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
11 MANZÛME-İ RÂ'İYYE (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
12 ŞERHÜN ALÂ KASÎDE-İ NÛNİYYE Lİ’L-FAZIL HASAN FEHMİ EFENDİ (MUSTAFÂ) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
13 MECMÛ’A (MUSTAFÂ KÂMİL) Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
14 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
15 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
16 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
17 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
18 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
19 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
20 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
21 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
22 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
23 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle