- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi - Madde Yazarı: Dr. Mutlu Melis Özgeriş
- Eser Yazılış Tarihi:1275/1858-1859
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Arapça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:07/11/2021
NAZMU'L-FÜNÛN (MUSTAFÂ KÂMİL)
şiirlerMustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi (d. ?/? - ö. 1294/1877)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi’nin mantık, vaz, edeb, aruz, meânî, fesahat ve belagat ilimlerine dair yazdığı şiirleri ihtiva eden eseri. Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi, eserinin girişinde çok çalışarak öğrendiği ilimleri nazım hâlinde kaleme aldığını ve Sultan Abdülmecid’in huzuruna arz ettiğini belirtir. Ayrıca şair, akıcı bir üsluba sahip manzumesinin yedi sanat dalının kurallarının temelini kapsadığını, şiirlerini okuyan ve ezberleyenlerin başka eserlere ihtiyaç duymadan bu sanat dallarına vakıf olacağını söyler.
Eserin her bölümünde içeriğe uygun bir başlık ve "Besmele" bulunur. Daha sonra şair, ilimleri anlatmaya başlar. Hatime bölümünde ise konuşmacının üç yerde itinalı olması gerektiğini vurgular. Bunlar; Allah’ı överek hitaba geçiş, konuya güzel ve maksada uygun giriş ve sözün güzel bitirilmesi şeklindedir. Mustafâ Kâmil Efendi kendisinin de eserini bu usulde tertip ettiğini işaret eder.
Arapça ve manzum olarak yazılan eser, 1275/1858-1859 yılında 24 sayfa olarak basılmıştır. Eserin mantıkla ilgili ilk bölümünü Halil Esad Efendi Cilâûluyun Şerhü’l-Kıyasiyye Maaddîbâce min Nazmi’l-Fünûn adlı eserinde şerh etmiştir (Alparslan ve Yakar 2011: 22). Nazmü’l-Fünûn’un Türkçe tercümesi ise kitap olarak yayımlanmıştır (Alparslan ve Yakar 2011).
Müellifin biyografisi için bk. "Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustafa-yemlihazade-mustafa-kamil
Eserden Örnekler
Beyân İlmi
… Âlimlere göre teşbihin ma'nası açıktır. Bunun kısımları bu bâbda ifade edilmez.
Mecaz onlara göre iki kısımdır. Bir kelime ile yapılan mecaz, müfred mecazdır.
Bu mecaz vaz olunduğu mananın gayrinde kullanılır. Bilinen örf üzere, şeriatın örfünü kullanmak gibi.
Eğer alakası gayr-i müşâbehet olursa onların örfünde bu mecaz-ı mürseldir ...
Eğer alakası müşâbehet olursa sen onu istiare diye isimlendir.
Eğer istiare olunan ismi cins olursa asliyye diye isimlendirilir. Haydar ve Usame gibi.
Eğer ismi cins olmazsa tebeiyye diye isimlendirilir. Tebeiyyeyi büyük âlimlerin ışığı Sekkâkî mekniyeye red etti.
Teşbih tebeiyye olup müştakta olduğu zaman masdarlar arasında olur. Müştaklar arasında olduğu zaman harfte olur, gaye gibi.
Müşebbehün bih mezkur olduğu zaman bu musarrahadır. Hakiki ile kayıtlanmıştır.
Ulema nezdinde mecazın tarafları için kati deliller vardır. Bazılarına göre ise söz çeşitlerinin kokusu vardır (Alparslan vd. 2011: 60).
Kaynakça
Alparslan, Yaşar ve Serdar Yakar (2011). Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi Nazmü’l-Fünûn. (çev. M.A. Özdoğan, A. Temizkan ve A. Dinç). Kahramanmaraş: Ukde Yay.
Bursalı Mehmed Tahir (1972). Osmanlı Müellifleri I (hzl. A. Fikri Yavuz ve İsmail Özen). İstanbul: Meral Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ARÛZ-I ENDELÜSÎ ŞERHİ (YEMLİHÂ-ZÂDE MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafâ Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
2 | DÎVÂN (MUSTAFA KÂMİL) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
3 | EL-HİKMETÜ'L-BÂLİGA VE ŞERHUHÂ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
4 | EL-MAKÂLÂTÜ'L-HİSYÂN ALÂ KASÎDETİ'L-HASÂN MA'A TAHMÎS (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
5 | ELFİYYE VE ŞERHİ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
6 | HÂŞİYE ALÂ KARATEPELİ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
7 | HÜSEYNİYYE MANZÛMESİ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
8 | KASÎDE-İ ADEM VE ŞERHİ (KÂMİL) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
9 | KASÎDE-İ HÂİYYE ŞERHİ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
10 | KASÎDE-İ MADRİYYE'NİN ŞERH VE TAHMÎSİ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
11 | MANZÛME-İ RÂ'İYYE (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
12 | ŞERHÜN ALÂ KASÎDE-İ NÛNİYYE Lİ’L-FAZIL HASAN FEHMİ EFENDİ (MUSTAFÂ) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
13 | MECMÛ’A (MUSTAFÂ KÂMİL) | Mustafâ, Yemlihâ-zâde Mustafa Kâmil Efendi | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
14 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
15 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
16 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
17 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
18 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
19 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
20 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
21 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
22 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |