Şeyhî mahlaslı Diyarbakırlı Şeyhülkurrâ Mehmed'in (d. ? - ö. 1235/1819-1820) temel tecvîd kaidelerini, ezberleme kolaylığı ve akılda uzun kalması gibi pratiklerden ötürü manzum olarak kaleme aldığı eseri. “Öğrenilmesi elzem olan tecvîd ilmi hakkında mühim bir eser” anlamına gelen Nazmü'l-Ehemm fî İlmi Tecvîdi'l-Elzem''in manzum Türkçe tecvîdler arasında önemli bir yeri olduğu düşünülmektedir (Yılmaz 2019: 1113).  226 beyit ve 30 ana başlıktan müteşekkil olan eserin başlıklarının altında gazel, mesnevî ve kaside nazım şekliyle söylenen manzumeler yer almaktadır. Bu manzumelerde vezin olarak sadece recez bahrinin "müstef‘ilün müstef‘ilün müstef‘ilün müstef‘ilün" kalıbı kullanılmıştır. Didaktik üslubun hakim olduğu eserde dil olarak ise Arapça, Türkçe ve Farsça ek-ek grubu, kelime-kelime gruplarının (lafızların) tercih edildiği görülmektedir. Mukaddime ve sonraki birkaç başlıkta Kur’ân’ı tecvîd üzere okumanın, tecvîdi öğrenmenin, öğretmenin önemi, şartları, adabı, harflerin mahrecleri-sıfatları, tarifler gibi hususlara değinen müellif daha sonra başlıklar halinde meddler, zamir, tenvîn ve sakin nûnun halleri (ihfâ, izhâr, idğâm, iklâb), idgâmlar, râ harfinin durumu, imale-teshîl, sekte, vakf, maktûʻ-mevsûl, tâ-i te’nîs, secâvendler, teʻavvuz-besmele, hatimde tekbîr, tilâvet secdesi, sûrelerin tertibi olmak üzere aslî ve fer'î tecvîd kaidelerini ve konularını örnekleriyle ele almış, eserini bir münâcât ile sonlandırmıştır.

Çeşitli kütüphanelerde on yazma nüshası tespit edilebilen (Yılmaz 2019: 1061-1062) ve basımı da yapılan eser için muhtemelen tarih beytindeki harflerin değişik ebced hesaplamalarına tâbi tutulması sonucu müstensihlerce 1210/1795-96, 1220/1805-06 ve 1222/1807-1808 tarihinde kaleme alındığı belirtilmiştir. Oğuz Yılmaz tarafından önce eserin şekil ve muhteva tahlilini ihtiva eden bir tebliğ sunulmuş (2017), sonrasında ise tahlili de içermekle birlikte tenkitli metnin de yer aldığı makale çalışması yapılmıştır (2019).

Şairin biyografisi için bk. "Şeyhî, Şeyhî Mehmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-seyhi-mehmed-efendi-mdbir