Livâyî’nin kaleme aldığı dinî mesnevi. Yâsîn, Mülk ve Nebe sûrelerinin tefsirlerini ihtiva eden eser, 950/1543’de tamamlanıp devrin hükümdarı Kanunî Sultan Süleyman’a sunulmuştur. Hezec bahrinin mefâ‘îlün mefâ‘îlün fe‘ûlün kalıbıyla yazılan eserin bilinen iki nüshası vardır. Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 10243 numarada kayıtlı nüshada eser; 2605 beyit (Yâsîn sûresi tefsiri 1136, Mülk sûresi tefsiri 1276, Nebe sûresi tefsiri 193 beyit); Berlin Königliche Kütüphanesi Diez A oct. 192 numarada kayıtlı nüshada ise; 2968 beyittir (Yâsîn sûresi tefsiri 1572, Mülk sûresi tefsiri 1208, Nebe sûresi tefsiri 188 beyit).

Manzum Kur’ân-ı Kerim Tefsiri’nin nüshalarında, eserin adına dair herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Yalnız Millî Kütüphane nüshasında kayıtlı bir beyitte geçen “nazm-ı tefsir” ve Berlin Königliche Kütüphanesi nüshasının son varaklarında şairin, Kanunî Sultan Süleyman’a yazdığı arz-ı hâl mahiyetinde olan ve asıl metinden bağımsız 34 beyitten müteşekkil manzumenin bazı beyitlerinde görülen “nizam-ı nazm-ı tefsir”, “dürr-i nazmum”, “dürr-i nazm” gibi ibareler, eserin adı olabilme ihtimalini düşündürmektedir.

Eserde, surelerin ilk ayetlerinden başlanmak üzere tüm ayetlerinin sırasıyla tefsir edilmesi söz konusudur. Ayet tefsirlerinin beyit sayıları ise ayetlerin uzunluk-kısalıklarına göre değişmektedir. Buna göre bazı ayetlerin yalnızca Türkçe mealleri verilirken bazısı da uzun uzun tefsir edilmektedir. Telif geleneğine bağlı bir şair olan Livâyî, eserine besmele ile başlamış, tevhid ile devam etmiş ve sırasıyla Hz. Peygamber’e ve Hulefâ-i Râşidin’e naatlar yazmıştır.

Ayetlerin tefsirleri yapılırken bazı müfessirlerin isimleri zikredildiği görülmektedir. Bu noktada; Ebû Bekir Surâbâdî, Fahreddin er-Râzî (İmâm-ı Vâhid) ve İbn-i Abbâs, Livâyî'nin yararlandığı müfessirlerdir.

Muhteva itibariyle edebiyatımızın nadir eserlerinden biri olan Manzum Kur’ân-ı Kerim Tefsiri’ni ilim âlemine ilk tanıtan isim; Ahmet Sevgi olmuştur. Berlin nüshasından hareketle her bir sure tefsiri araştırmacı tarafından ayrı makaleler halinde yayınlanmıştır. İlgili nüshanın ilk sayfalarının tahrip olması nedeniyle Yâsîn Suresi tefsiri yaklaşık 450 beyit eksiktir. Daha sonra tarafımızca tespit edilen Millî Kütüphane nüshasından hareketle Yâsîn Suresi tefsiri tekrar hazırlanarak ilim âlemine sunulmuştur.

Şairin biyografisi için bk. “Livâyî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/livayi