- Yazar Biyografisi (TEİS)
Recaizade Mahmut Ekrem - Madde Yazarı: Doç. Dr. Selçuk Atay
- Eser Yazılış Tarihi:1288-1871
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:21/08/2022
NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM)
şiir kitabıRecaizade Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 - ö. 31 Ocak 1914)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Recaizâde Mahmut Ekrem’in ilk şiir kitabı. 1288/1871 yılında yayımlanan Nağme-i Seher, Recaizâde Ekrem Bey’in 15-16 yaşlarından itibaren ve “yedi, sekiz yıl” boyunca yazdığı şiirlerinden oluşmaktadır. Harbiye İdadisinde öğrenciyken mizacında görülmeye başlayan sanatkârane duyuş tarzı, vezinli ve kafiyeli söz söyleme merakı gibi hususların ilk ifadesi olan bu eserin asıl önemli bir tarafını Hariciye kaleminde tanıştığı Leskofçalı Galib ve Namık Kemal’in üsluplarını andıran yapısı oluşturur.
Eserin ön sözünde belirtildiği üzere sanatkârın “unfuvan-ı şebab”ının, yani ilk gençlik yıllarının “âsâr ve yâdigârı” olan bu şiirler; yayımlandığı yıl itibariyle sanatkârın değişen sanat anlayışına uygun değildir. Öte yandan yazdığı bu ilk şiirlerin kaybolup gitmesine gönlü “bir türlü kâil olmayan" sanatkâr bir divan görüntüsü gösteren kitabın içerisinden seçme yaparak eserini yayımlar.
Ekrem Bey’in “tarz-ı atik” üzere yazdığını belirttiği ve “münderacatı yeni bir şey değil” diyerek okuyucuyu uyardığı bu eser şimdiye kadar yalnızca sanatkârın dikkat çektiği bu husus ile birlikte değerlendirilmiş ve esere kıymeti yine bu cepheden verilmiştir. Şüphesiz bu küçük divanın içeriği divan şiirinin son numunelerini taşımaktadır. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın değerlendirmesiyle söylenecek olursa “alışılmış hayaller ve fikirler sanki kendiliğinden toplanıp veznini bulur, redif tantanalı sistemiyle kafiye ihtiyacını kaldırır.”. Bu noktada sanatkârın geniş bir birikimi oldukça itinalı bir dille kaleme aldığını söylemek mümkündür.
Kenan Akyüz'ün “Recaizâde Ekrem ile Tanzimat şiirinin ikinci nesli başlar.” değerlendirmesini Nağme-i Seher’in ferde ve tabiata bakışı ile sanatkârın tasavvuf karşısındaki duruşunda görmek mümkündür. Fuat Köprülü’nün “bunlar henüz birer vaat, parlak bir meslek-i edebînin başlangıcı hükmünde idi” dediği bu eser; Ekrem Bey’in şiirinin gideceği istikameti daha Nağme-i Seher’de bilinçli bir şair titizliğiyle olmasa dahi mizaç itibariyle yakalamaya çalıştığını göstermesi bakımından mühimdir.
Sanatkârın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmud Ekrem”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade
Eserden Örnekler
Gazel
Âteşîn la’l-i lebi tebhâleden rencîdedir
Gonce-i bağ-ı tecella jâleden rencîdedir
Âteş-i cândır o meh nâzikliğin gör kim yine
İn’ikâs-ı âteş-i seyyâleden rencîdedir
Dâd kılmaz şefkat etmez âşık-ı mecrûhuna
Hem yine te’sîr-i âh u nâleden rencîdedir
Cilve-gâh etmez harîm-i cân-ı pür-sûzum o mâh
Şöyle naziktir ki cismi hâleden rencîdedir (Recaizâde Mahmut Ekrem 1288: 99)
Kaynakça
Akyüz, Kenan (1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri. İstanbul: İnkılap Yayınları.
Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.
Enginün, İnci (2007). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. İstanbul: Dergâh Yayınları.
[Köprülü], Mehmet Fuat (6 Şubat 1329). “Üstat Ekrem”, Türk Yurdu. İstanbul, s.1191.
Recaizâde Mahmut Ekrem (1288). Nağme-i Seher. İstanbul.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (1997). 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
2 | ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
3 | ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
4 | KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
5 | MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
6 | MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
7 | MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
8 | NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
9 | PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
10 | SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
11 | ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
12 | TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
13 | TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
14 | TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Murat Kacıroğlu |
Görüntüle | ||
15 | TEFEKKÜR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Dr. Öğr. Üyesi GİZEM AKYOL |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |