NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM)
şiir kitabı
Recaizade Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 - ö. 31 Ocak 1914)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Recaizâde Mahmut Ekrem’in ilk şiir kitabı. 1288/1871 yılında yayımlanan Nağme-i Seher, Recaizâde Ekrem Bey’in 15-16 yaşlarından itibaren ve “yedi, sekiz yıl” boyunca yazdığı şiirlerinden oluşmaktadır. Harbiye İdadisinde öğrenciyken mizacında görülmeye başlayan sanatkârane duyuş tarzı, vezinli ve kafiyeli söz söyleme merakı gibi hususların ilk ifadesi olan bu eserin asıl önemli bir tarafını Hariciye kaleminde tanıştığı Leskofçalı Galib ve Namık Kemal’in üsluplarını andıran yapısı oluşturur.

Eserin ön sözünde belirtildiği üzere sanatkârın “unfuvan-ı şebab”ının, yani ilk gençlik yıllarının “âsâr ve yâdigârı” olan bu şiirler; yayımlandığı yıl itibariyle sanatkârın değişen sanat anlayışına uygun değildir. Öte yandan yazdığı bu ilk şiirlerin kaybolup gitmesine gönlü “bir türlü kâil olmayan" sanatkâr bir divan görüntüsü gösteren kitabın içerisinden seçme yaparak eserini yayımlar.

Ekrem Bey’in “tarz-ı atik” üzere yazdığını belirttiği ve “münderacatı yeni bir şey değil” diyerek okuyucuyu uyardığı bu eser şimdiye kadar yalnızca sanatkârın dikkat çektiği bu husus ile birlikte değerlendirilmiş ve esere kıymeti yine bu cepheden verilmiştir. Şüphesiz bu küçük divanın içeriği divan şiirinin son numunelerini taşımaktadır. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın değerlendirmesiyle söylenecek olursa “alışılmış hayaller ve fikirler sanki kendiliğinden toplanıp veznini bulur, redif tantanalı sistemiyle kafiye ihtiyacını kaldırır.”. Bu noktada sanatkârın geniş bir birikimi oldukça itinalı bir dille kaleme aldığını söylemek mümkündür.

Kenan Akyüz'ün “Recaizâde Ekrem ile Tanzimat şiirinin ikinci nesli başlar.” değerlendirmesini Nağme-i Seher’in ferde ve tabiata bakışı ile sanatkârın tasavvuf karşısındaki duruşunda görmek mümkündür. Fuat Köprülü’nün “bunlar henüz birer vaat, parlak bir meslek-i edebînin başlangıcı hükmünde idi” dediği bu eser; Ekrem Bey’in şiirinin gideceği istikameti daha Nağme-i Seher’de bilinçli bir şair titizliğiyle olmasa dahi mizaç itibariyle yakalamaya çalıştığını göstermesi bakımından mühimdir.

Sanatkârın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmud Ekrem”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade 

Eserden Örnekler


Gazel

Âteşîn la’l-i lebi tebhâleden rencîdedir

Gonce-i bağ-ı tecella jâleden rencîdedir


Âteş-i cândır o meh nâzikliğin gör kim yine

İn’ikâs-ı âteş-i seyyâleden rencîdedir


Dâd kılmaz şefkat etmez âşık-ı mecrûhuna

Hem yine te’sîr-i âh u nâleden rencîdedir


Cilve-gâh etmez harîm-i cân-ı pür-sûzum o mâh

Şöyle naziktir ki cismi hâleden rencîdedir (Recaizâde Mahmut Ekrem 1288: 99)

Kaynakça


Akyüz, Kenan (1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri. İstanbul: İnkılap Yayınları.

Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.

Enginün, İnci (2007). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. İstanbul: Dergâh Yayınları.

[Köprülü], Mehmet Fuat (6 Şubat 1329). “Üstat Ekrem”, Türk Yurdu. İstanbul, s.1191.

Recaizâde Mahmut Ekrem (1288). Nağme-i Seher. İstanbul.

Tanpınar, Ahmet Hamdi (1997). 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Yayınları.

Atıf Bilgileri


Atay, Selçuk. "NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nagme-i-seher-recaizade-mahmut-ekrem. [Erişim Tarihi: 24 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) Recâizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
2 ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
3 ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) Recâizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
4 KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
5 MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
6 MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
7 MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
8 NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
9 PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
10 SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
11 ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
12 TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
13 TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) Recaizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
14 TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Prof. Dr. Murat Kacıroğlu
Görüntüle
15 TEFEKKÜR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Dr. Öğr. Üyesi GİZEM AKYOL
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle