Şair, yazar Recaîzade Mahmut Ekrem’e ait eser. Nâçîz çeviri bir eser olup Ekrem; 1880 sonrasında Batılı yazarlardan Türkçeye tercüme ettiği parçaları bu eserine almıştır. Nazım-nesir karışık olan bu çeviriler, Bernardin de Saint Pierre, Chateaubriand, Volney, Lamartine, Gilbere, Victor Hugo gibi ünlü yazarların eserlerinden yapılmıştır. Bununla beraber La Fontaine’den “Ağustos Böceği ile Karınca, Karga ile Tilki, Meşe ile Saz, Kurbağa ile Öküz, İki Eşek, Aslan ile Dana-Kuzu Oğlak, Horoz ve İnci, Tilki ile Keçi, Ölüm ile Oduncu” adlı masallar; ayrı bir bölüm gibi arka arkaya sıralanmış, şiirlerin sonuna da “Mülâhaza-i Mütenevvi’a” başlığı ile Batılı yazarların değişik konular üzerine söyledikleri güzel sözleri eklenmiştir (Parlatır 1995: 285).

Ekrem’in Nâçîz’de yaptığı çeviriler ilk yaptığı çevirilere göre daha başarılıdır. Bu başarının sebebi ise çevirdiği parçaların Ekrem’in sanat anlayışına uygun olması yönüyledir. Çevirilerde ön plana çıkan bir diğer husus ise Ekrem’in aksak bir dil kullanmasıdır. Şair, eserin çoğu yerinde Fransızcanın etkisi altında kalmış ve Türkçe söyleyişte eksiklikler ön plana çıkmıştır.

Şair, eserin son bölümünde çeşitli özlü sözlerden faydalanmıştır. Dostluk, para, musibet, öfke, aşk ve diğer farklı konular üzerine yazılmış bu özlü sözler, eserin 99. sayfasından başlayıp 155. sayfasında son bulmuştur (Doğramacıoğlu 2010: 246-251).

Eserlerinin genelinde ağır bir dil kullanan Ekrem, Nâçîz’de yalın ve duru bir dil anlayışını benimsemiştir. Nâçîz, 1302/1886 yılında İstanbul Mahmut Bey Matbaası’nda basılmıştır ve İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklarında Bel_Osm_K.01036 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır.

Şairin biyografisi için bk. “Recâîzade Mahmut Ekrem”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade