Muallim Naci’nin çeşitli gazete ve mecmualarda daha önceden neşrettiği manzum ve mensur tercümelerinin yer aldığı eser. Eserin önsözünde yazar, tefrika halinde yayınladığı Arapça, Farsça ve Fransızca tercümelerini toplu olarak yayın dünyasına kazandırma arzusunda olduğunu belirtir.

(İslam’ın dördüncü halifesi) İmam Ali’nin bir münacatı ile açılan eserde sırasıyla yine Hz. Ali’nin oğlu Hasan’a bir nasihati, İmam Zeynelâbidin’in bir münacatı, mutasavvıf şair İbnü’l Fârız’ın bir vecdi, tasavvuf âlimi ve İslam düşünürü İmam Gazzali’den “Hüsn-i Hulk”, Hindistanlı şair Feyzî-i Hindî’den “Hikemiyyât”, mutasavvıf şair İbnü’l-Fârız’dan “Mübâhât-Âşıkâne” adlı parçalar, İslam âlimi Fahrüddin Râzî’nin bir Mesîhî ile mübahasesi, yine İmam Gazzâli’den “Âfât-ı Münâzara” ve “Lâhika” adlı parçalar, İranlı şair İbni Yemîn’den bir kıt’â, İranlı sufi şair ve âlim Mevlânâ Câmî’den “Hz. Fatih’e Mektup” ve “Bir Cevabnâme”, Azeri şair Mirza Sâdık’tan “Figânnâme” adlı parçalar, yine İbni Yemin’den ve mutasavvıf şair Şeyh Kemâl-i Hocendî’den birkaç kıta, Sultan I. Selim’den “Münacat”, “Naat”, “Mübâhât-ı Kahramânnâme” adlı parçalar, Muallim Naci’nin Bağdat’tan Tercümân-ı Hakîkat Tahrir Heyetine yazdığı mektup (yazar bu mektupta Lamartine’in Meydân-ı Harb adlı eserinin özeti halindeki tercümesini yazı heyetine takdim ettiğini söyler ama tercümenin Encümen-i Maârif tarafından çıkarıldığı bilgisini de ekler), Fransız şair Gilbert’ten “Bir Kızda Iztırab-ı Sevda”, Fransız şair Prudhomme’dan “Şebnem”, Fransız şair Bertaut’dan “Figannâme”, yine Gilbert’ten “Âşık-ı Me’yûs”, yine Prudhomme’dan “Müfekkire”, Fransız şair ve yazar Béranger’den “Çiçeklerim”, Fransız şair ve filozof Saint-Lambert’den “Bora”, Soumet’ten “Zavallık Kız”, yine Prudhomme’dan “Kârî’ne”, Fransız şairi, roman ve piyes yazarı Alfred de Musset’den “Allah’tan Ümîd”, Fransız şair Madam de Zoliéré’den “Cûybâr”, Fransız şair Millevoye’dan “Çiçek”, Fransız yazar Florian’dan “Hakîkat-Efsane”, Alman yazar Schiller’den “Vecd”, Fransız yazar ve şair Lamartine’den “Münacat”, Fransız şair ve oyun yazarı Corneille’den “Bir Muhsinenin Kitâbe-i Seng-i Mezârı”, yine Prudhomme’dan “Revâbıt” adlı parçalar yer alır.

Muallim Naci, eserinde sadece zikredilen tercümelere yetinmez, tercüme ettiği bazı parçaların ardından “Mülâhaza” başlığıyla değerlendirmelerde de bulunur. Bu değerlendirmelerin içinde tasavvuf, vicdan, ahlak gibi konuların yanı sıra yazarın edebiyat hakkındaki görüş ve eleştirileri de yer alır. Naci, Zeynelâbidin’i Emevi halifelerinden Abdülmelik’in oğlu karşısında savunan bir şairi överken şairin otorite karşısında çekinmeden gerçekleri dile getirmesini takdir eder. İslam’ın edebi eserlerindeki manaları anlayanların Batılı eserlerle de meşgul olurlarsa fikirlerini daha kuvvetlendirebileceklerini belirterek Batı edebiyat ürünlerinin mutlak surette Doğu’nunkilere karşı tercih edilmesini ve Batı taklitçiliğini tenkit eder. Örneklerle Doğu edebiyat ürünlerinin Batılılar kadar yetkin olduğunu gösterir. Madam de Zoliéré’in şairliğini överken iyi bir şiirin nasıl olması gerektiğine dair düşüncelerini dile getirir. Mübalağadan arınmış, sade ve güzel beyitler yazan yeni şairlerden övgüyle bahseder.

Eser,1304/1887'de basılmış olup 160 sayfadan ibarettir.

Yazarın biyografisi için bk. “Muallim Naci”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muallim-naci