MÜNŞEÂT (NÂDİRÎ)
münşeat
NÂDİRÎ, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi (d. 980/1572 - ö. 1036 / 1626)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdülganî-zâde Mehmed Nâdirî’nin ağır ve sanatlı bir dil ve üslupla çeşitli kimselere hitaben yazdığı yirmi kadar mektubu içeren mensur eseridir. Eserde bir kısmı Arapça, Farsça ve mülemma olarak yazılmış şiirler de yer alır. Bu manzum kısımlar Farsçadır (Külekçi 1985: 18). Mektuplar; Vezir-i azâm Muhammed Mustafâ Paşa tarafından Turan padişahı Abdullah Han-ı Cengizî’ye; Gazanfer Ağa’dan Safevî şahı Abbâs’a; Şeyhülislam Sunullah ibn-i Cafer’e; Şeyhülislam Sadeddin Efendi’ye; Ahizade Abdülhalim Efendi’ye; Kırım hükümdarı Gazi Giray Han’a; Vezir-i azam Ali Paşa’ya; Sadr-ı Dîvân Ahmed Paşa’ya; Vezir Mahmûd Paşa’ya; Azmizâde Mustafa Paşa’ya; Paşazade Hüseyin’e; Yeniçeri Ağası Ali Ağa’ya; Reisülküttap Medhî’ye, Reisiülküttap Hüseyin Efendi’ye; Emir İbrâhîm Bey’e; Mîrâhûr-ı evvel Ahmed Ağa’ya; Abdülkerim-zâde Abdullâh’a; Mevlânâ Abdurrahîm’e yazılmıştır. Eserde yakın dostu Kırım Hanı Gazi Giray’ın Nâdirî’ye yazdığı bir mektup da vardır (Uzun 1996: 356). Mektup sayılarının değiştiği nüshaların onu İstanbul’dadır ve Dîvân’ının bulunduğu yazmanın içindedir (Külekçi 1985:18-19). Son yıllarda tespit edilen bir nüshası ise İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Şevket Rado Yazmaları arasındadır (ŞR 33/2, 63b-96a yaprakları arasında) (bkz. İstanbul Araştırmaları Enstitiüsü Yazmaları Kataloğu 2014).

Şairin biyografisi için bk. “Nâdirî, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nadiri-abdulganizade-mehmed-nadir

Eserden Örnekler


Ez cânib-i cenâb-ı emîn bâb-ı sa’âdet Gazanfer Ağa-yı behcet amme-i muazzama-i şehriyâr-ı Îrân-zemîn Abbâs Şâh-ı Safevî nüvişte-şod Tâ ki bânû-yı tâbende-rûy-ı mihr-i enver ve rütbetü’l-hicâl-i ferhunde-fâl-i devlet-serâ-yı hâver miyân-ı eyvân-ı sipihr-i ahzar ve gurfât-ı buruc-ı isnâ aşerede hezâr izzet ü ikbâlle cevelânger ve bî-şumâr şevket ü iclâlle cilve-güster olup mahfil-i izzet [?] duhterân-ı ahter-i müterakkıb-ı fermân-ı serîü’l-cereyân-ı ferhunde-fer ve pîş-gâh-ı devlet-penâhında mutrib-i nâ-seyyid-i hoş-peyker ki dâire-i bed-rûke-i çeng-i hilâl ile tarab-sâz olmak mukarrer ola. Hemîşe ol mihr-i âlem-ârâ-yı sipihr-ismet ve neyyir-i ziyâ-bahşâ-yı cihân iffet, şem-i bâhirü’n-nûr-ı dûdmân-ı şâhı rükn-i kaviyyü’l-bünyân-ı hânedân-ı cihân-penâhı kûh-ı pür-şükûh-ı iklîm-i ikbâl, deryâ-yı fasihü’l-ircâ-yı hıtta-i iclâl gurre-cebîn-i şehriyârî dürre-i iklîl-i tâcdârî, Züleyhâ-talat, Meryem-nezâhet, Belkıs-ı serîr-i Kaydafe-tedbîr dil-şâd-vâr-ı Îrân, düht-nihâd-ı sâniye-i râbia-dânâ reh-siper-i Fâtımatü’z-Zehrâ, nûr-ı hadikati’l-eyâleti’z-zâhire nûr-ı hadikati’l hükûmeti’l-kâhire, kıdvet-i muazzamati’l-izzeti’l-hayderiyet ve umdethâ-yı nizâm-ı mühimmâti’d-devleti’l-Abbâsiye ve behcetiyâ mehd-i a’zâm-ı Meryem-eyyâm u Belkıs-zamân, hazer-i a’lâ-ismet-i dünyâ emân-ı rüzigâr-ı medd-i zıllhâ alâ müfârıki’l-enâm ilâ infisâm silsiletü’l-leyâlî ve’l-eyyâm hazretlerinin vücûd-ı mes‘ûd-ı bedîi’s-simât ve zât-ı hüceste-sıfât-ı mekârim-(67b) âyâtları mesned-ârâ-yı tarab-serâ-yı kâmrânî ve revnak-efrûz-ı mihr-i ferhunde-ahd-i cihâniyânı olup evkât-ı fâyizetü’l-berekâtları tedbîr-i mühimmât-ı salâh-ı âleme masrûf ve zimâm-ı himmet-i kadr kudretleri cihet-i âsâyiş-i benî âdeme matûf olmağa kâffe-i harekât ve sekenâtları muvâfık-ı takdîr-i bî-tagyîr-i Sübhânî ve âmme-i halvât ve cilvâtları mukârin-i te’yîd-i pür-tesdîd-i Rahmânî ola. Şi’r ve hâzâ duâ-i lâ[…] Salâhü’l-âsâfi’l-beriyye şâmil-i gabb ü es’adü’s-su’ûd ve leyâlî ve eyyâm-ı vâsıtai’l-ıkd-ı şehvâr ve a’vâm olan eymen-i evkât ve es’ed-i mesâ’atda name-i bedîü’l-üslûb ve mülattıfa-i inâyet- mashûbları vâsıl u şeref-i vusûlinden gâyet-i server-i nihâyet-i cevr hâsıl oldı. Hakkâ ki leyletü’l-kadr-i sevâd-midâdı feyz-bahşâ-yı dil ü cân ve sabîhati’l-ıyd-ı beyâz-ı turfa-nihâdı revnak-efzâ-yı âlemü âlemiyân olup heykel-i zîbâsı bir şem-i kâfûrîdir ki fetâyil-i anberîn-sutûr-ı güzîn ile münevver kâşâne-i bâl yâ asâ-yı Mûsâ’dur ki hayye’l-cibâl-i sihr ile derûnı mâl-â-mâldır. (Nâdirî Münşeat, Şevket Rado Yazmaları 33/2, 66b-67b.)

Kaynakça


Külekçi, Numan (1985). Ganîzâde Nâdirî, Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri Dîvânı ve Şeh-nâmesi'nin Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Uzun, Mustafa (1996). “Ganîzâde Mehmed Nâdirî”. İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 13: 355-356.

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yazmalar Kataloğu (2014). Haz. Günay Kut, Zehra Toska, Fatma Büyükkarcı, Tülay Gençtürk Demircioğlu, Arzu Atik. İstanbul: İstanbul Araştırması Enstitüsü Yayınları.

Nâdirî, Münşeat, İstanbul Araştırmaları Enstitisü Şevket Rado Yazmaları ŞR 33/2.

Atıf Bilgileri


Gençtürk Demircioğlu, Tülay. "MÜNŞEÂT (NÂDİRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/munseat-nadiri. [Erişim Tarihi: 13 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NÂDİRÎ, ABDÜLGANÎ-ZÂDE MEHMED NÂDİR EFENDİ) Nâdirî, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi Doç. Dr. Tülay Gençtürk Demircioğlu
Görüntüle
2 ŞEH-NÂME (NÂDİRÎ, ABDÜLGANÎ-ZÂDE MEHMED NÂDİR EFENDİ) Nâdirî, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi Doç. Dr. Tülay Gençtürk Demircioğlu
Görüntüle
3 KALEMİYYE RİSÂLESİ (NADİRÎ) NÂDİRÎ, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi Doç. Dr. Tülay Gençtürk Demircioğlu
Görüntüle
4 TEFSÎR-İ BEYZAVÎYE HÂŞİYE (NÂDİRÎ) Nâdirî, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi Doç. Dr. Tülay Gençtürk Demircioğlu
Görüntüle
5 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
6 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
7 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
8 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
9 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
10 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
11 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
12 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
13 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
14 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle