MÜNŞEÂT-I EL-HAC ÂKİF EFENDİ (ÂKİF PAŞA)
münşeat
Âki̇f Paşa (d. 1202/1787 - ö. 1261/1845)

ISBN: 978-9944-237-87-1


19. yüzyılın önde gelen şair ve düşünürlerinden Âkif Paşa'nın mektuplarından meydana gelen eser. Âkif Paşa'nın çeşitli devlet görevlerindeyken yakın çevresi ve devrin önde gelen isimleri için kaleme aldığı 149 adet mektubu ihtiva etmektedir. Kitaptaki kimi ithaf ve bölüm başlıkları Arapça ve Farsça olmakla birlikte mektupların dili Türkçedir.

Ülkü Karakoç, "Münşeât Mecmuası" başlıklı tez çalışmasında Âkif Paşa’nın Münşeât'ında yer alan 149 mektubu şu şekilde tasnif etmiştir: 5 telhis, 8 takrir, 21 tezkire, 6 şukka, 12 tebrik-nâme, 33 cevâb-nâme, 4 tane tavsiye-nâme, 3 teşekkür-nâme, 3 istirham-nâme, 3 ariza, 1 kâime, 1 arz-ı hâl, 1 arz-ı hulûs, 1 arz-ı ubûdiyyet, 1 hulûs-nâme, 1 arz-ı hulûs u muhabbet, 1 nüvişte, 4 mektup (Karakoç 2006).

Salim Pilav'ın TEİS için kaleme aldığı "Âkif Paşa" maddesinde Münşeât-ı El-Hâc Âkif Efendi'nin İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Türk Yazmaları Numara 2597'deki nüshasının eksiksiz olduğu belirtilmiştir. Öte taraftan bu nüshada 1828-1829 yıllarında İran'la Osmanlı Devleti'nin ortak düşmanları durumunda bulunan Rusya'ya karşı giriştikleri ittifak münasebetiyle İran şahına, veliahdına ve veziriazamına hitaben yazılmış çeşitli mektup ve fermanlar da yer almaktadır. Bu gibi metinlerin öteki Münşeât-ı El-Hâc Âkif Efendi ve Dîvânçe nüshalarında bulunmaması, eserin İÜ'de bulunan kopyasını daha da değerli kılmaktadır. Yine eserin bu nüshasında diğer nüshalardan farklı olarak bir münacat ve muhammes de yer almaktadır.

Münşeât-ı El-Hâc Âkif Efendi, İstanbul’da iki kez basılmıştır. Eserin İstanbul'daki ilk baskısı 1259/1843, ikinci baskısı ise 1262/1846 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Eserin ayrıca 1846 yılında Mısır’da yapılan bir Bulak Matbaası baskısı da mevcuttur. Bu nüshalardan kiminde Âkif Paşa'nın Divançe'si de esere dâhil edilmiştir.

Yazarın biyografisi için bk. "Âkif Paşa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/akif-pasa

Eserden Örnekler


“…rûh-ı cesed-i âlem ve sebeb-i bekâ-yı hayât-ı ümem olan mübârek-zât-ı meâlî-simât-ı kerrûbî-şiyem ve vücûd-ı mekârim-endûd-ı melâ'ik-hadem-i hilâfet-penâhîlerin serîr-i şevket-masir-i mülûkânelerinde kemâl-i ten-dürüstî vü âfiyetle ber-karâr u ber-devâm ve teâkup-ı irsâl-i meyâmin-iştimâl-i cihân-bânîleriyle âgûş-ı ümmîd ve emânî-yi ibâd-ı sadâkat-nihâdı cilvegâh-ı şevâhid-iktizâ-yı merâm eyleye…” (Karakoç 2006: 24).


Kaynakça


Abdulhalim Memduh (1890). Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.

Âkif Paşa (1846). Eş'âr-ı El-Hâc Âkif Efendi. İstanbul: Tophâne-i Âmire.

Âkif Paşa (1885). Muherrerât-ı Hususiye-i Âkif Paşa. İstanbul: Matbaa-yı Ebüzziya.

Âkif Paşa (1843). Münşeât-ı El-Hac Âkif Efendi. İstanbul: Tophâne-i Âmire.

Karakoç, Ülkü. (2006). Münşeât Mecmuası. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.

Pilav, Salim (2012). "Âkif Paşa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/akif-pasa [Erişim tarihi: 03.08.2012].

Tanpınar, Ahmet Hamdi (1989). "Âkif Paşa". İslâm Ansiklopedisi. C.I. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 242-246.

Uçman, Abdullah. (2022). "Âkif Paşa". TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/akif-pasa [Erişim tarihi: 03.08.2012].

Atıf Bilgileri


Ezik, Abdullah. "MÜNŞEÂT-I EL-HAC ÂKİF EFENDİ (ÂKİF PAŞA)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/munseat-i-el-hac-akif-efendi-akif-pasa-tees-1748. [Erişim Tarihi: 27 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GARÎBE (MEHMET TAHİR) Mehmet Tahir Araş. Gör. Dr. Cemile Odunkıran
Görüntüle
2 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
3 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
4 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
5 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
6 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
7 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
8 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
9 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
10 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle