MÜNŞE'ÂT (NEVRES-İ KADÎM)
mektuplar
Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk (d. ?/? - ö. 1175/1762)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nevres-i Kadîm'in (d. ?/? - ö. 1175/1762) çoğunluğu mektup olmak üzere süslü nesir özelliği gösteren 86 parça mensur metinden oluşan eseri. Eserde bulunan metinler 2'si Farsça 68 mektup, 7 fıkra, 1 dibâce, 2 takriz, 1 sebeb-i tahmis, 1 Arapça latife ve 3'ü Arapça, 1'i Farsça 6 lûgaz şeklindedir.

68 mektubun 44'ü Nevres'in sürgündeyken yazdığı mektuplardır. Mektupların gönderildiği bazı isimler şu şekildedir: Hekimoğlu Ali Paşa, Sadrazam Abdullah Paşa, Ragıp Paşa, Şeyhülislam Murtaza Efendi, Çelebizade Âsım, Bağdat Valisi Süleyman Paşa, Şeyhülislam Abdullah Efendizade Esad Efendi, Defterdar Behcet Mehmed Efendi. Mektuplarda gurbetin sıkıntıları, aileden ayrılık, yalnızlık ve maddi-manevi destek talepleri dile getirilmiştir. Genellikle arz-ı hal veya arîza olarak adlandırılan mektuplar niyaz-nâme, dua-nâme, kaime, ihlas-nâme, beşaret-nâme, tavsiye-nâme, ta’ziyet-nâme, sıhhat-nâme, cevap-nâme, tebrik-nâme şeklinde de adlandırılmıştır.

Münşeât'ta fıkra başlığıyla bulunan metinler 3 ile 9 satır arasında değişen uzunluklara sahiptir. Dibâcede Hz. Muhammed ve dört halife gül teşbihi üzerinden övülmektedir. Münşeât'ta bulunan iki takriz "Takrîz-i şenşene-i Hâkim-i Vak'a-nüvis" ve "Takrîz-i kasîde-i Râzî-i Kirazî" başlıklarını taşımaktadır ve takdim yazısı olmaktan ziyade tahkir edici eleştirel içeriğe sahip yazılardır. Sebeb-i tahmiste ise Nevres, Sa'dî'nin bir kasidesini tahmis etmesinin hikâyesini anlatmaktadır. Lûgazlerin öne çıkan özelliği ise mensur olmalarıdır.

Eserin 11 nüshası tespit edilmiştir. Eser üzerine Fatih Elçi tarafından bir doktora tezi yapılmış (2017) ve bu tez TDK tarafından yayımlanmıştır (2020).

Müellifin biyografisi için bk. Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevresi-kadim-abdurrazzak.

Eserden Örnekler


İstanbul'dan Ma'zûl Şeyhü'l-İslâm Halîl Efendi-zâde Abdu'r-rahîm Monlâ'ya Burusa'dan İrsâl Olunan Sıhhat-nâme Sûretidir

Arîza-ı abd-ı kadîmleridir ki rûh-ı ebdân-ı bendegân ve cân-ı ecsâd-ı hayr-hâhân olan vücûd-ı mes'ûd-ı cihân-sûdlarına tatarruk iden ârıza-ı hevlnâk ki dostdârân-ı zât-ı mekârim-pîrâların hücûm-ı leşker-i meş'ûmu'l-kudûm-ı gumûm ile bî-cân ve du'â-gûyân-ı südde-i ulyâların tezâhüm-i kürûb u hümûm ile muztarib ü bî-cân itmiş idi, bi-lutfihi te'âlâ çîre-destî-i tabîb-i nabz-âşnâ-yı lutfı İlâhî ile karîn-i sıhhat ve dârû-hâne-i inâyet-i bî-gâyet-i Hak'dan vüsûl-i devâyı derd-fersây-ı kerâmet ile rehîn-i âfiyet olup nâz-fürûş-ı pister-i sincâbîn olan cism-i nâzenînleri müceddeden tekye-zen-i nâz-bâlîn-i ifâkat oldıgının müjde-i cihân-bahş ve nüvîd-i cân-efzâsı mürde-dilân-ı âlemiyâna îrâs-ı hayât-ı tâze ve îsâl-i sürûr-ı bî-endâze idüp ale'l-husûs bu cârûb-keş-i bârgâh-ı devletlerin resânîde-i ser-menzil-i aksâ-yı neşât ve reh-bürde-i şehristân-ı nihâyet-i inbisât itdigini arz u i'lâm zımnında tahrîr-i arîzaya ictirâ olundı. Hazret-i Hakîm-i lem-yezel bundan böyle dahı marîz-i dâ'ü'l-udâl-i hıkd u hased olan a'dâ-yı li'âmların endâhte-i hâk-bister-i mezâr ve a'dâd-ı sâl-i ömr-i girân-mâyelerin vâsıl-ı derece-i hezâr itmek bâbında halka-zen-i dervâze-i icâbet-hâne-i Kirdgâr oldıgım ma'lûm-ı şerîfleri buyuruldukda lutf u kerem efendim hazretlerinindir (Elçi 2017: 247-248).

Kaynakça


Akkaya, Hüseyin (1994). Nevres-i Kadîm ve Türkçe Divanı. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Akkaya, Hüseyin (2007). "Nevres, Abdürrezzâk", İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. (33): 55-57.

Elçi, Fatih (2017). Nevres-i Kadîm’in Münşeâtı (İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi.

Elçi, Fatih (2020). Nevres-i Kadîm Münşeat. Ankara: TDK Yay.

Atıf Bilgileri


Çakır, Mustafa Sefa. "MÜNŞE'ÂT (NEVRES-İ KADÎM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/munse-at-nevres-i-kadim. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
2 GAZVE-İ BEDR (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrazzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
3 TÂRÎHÇE-İ NEVRES Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
4 MEBÂLİGU'L-HİKEM Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
5 TERCÜME-İ TÂRÎH-İ CİHÂNGÎR ŞÂH Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle