Harezm Türkçesi döneminin dinî konulu eserlerindendir.

Ebu’l-Gazi Bahadır Han, Şecere-i Terakime’de Mu’înü’l-Mürîd’den bahseder. “Salur ilinden, Ebulhan’da Arsarı Bay denen biri var idi. Uzun ömür süren, devletli ve müslümanlığa gayret eden insan idi. Bu sözümün delili şu ki: O zamanda Ürgenç’te bir aziz insan var idi. Şeref adlı. Şeyhlik makamında oturuyordu ve aynı zamanda hoca idi. Arsarı Bay gidip, adı geçen şeyhe kırk deve sunup, pişmanlık kılıp rica olarak arz etti ki: Biz Türk halkıyız. Arapça kitapları okuyup, -manâsını anlayıp, amel kılmak çok müşkül oluyor. Eğer Arapça meseleleri Türkçeye tercüme edip inayet kılsaydınız sevaba ortak olurdunuz dedi. Bunun üzerine Şeyh Şeref Hoca da bütün dinî meseleleri tercüme edip, bir kitap söyleyip, Mu'înü’l-Mürîd adı koyup Arsarı Bay’a verdi. O zamandan tâ bugüne kadar bütün Türkmenler o kitabın meselelerine göre amel kılıyorlar” (Ergin tarihsiz: 91-92; Ercilasun 2004: 376).

Şecere-i Terâkime’de Mu’înü’l-Mürîd’in yazarı olarak Şeyh Şeref adı geçmektedir. Yazarın adı hususunda pek çok araştırmacı gibi Köprülü de şüpheye düşerek, yazarın asıl adının Şeyh Şeref olup olmadığını sorgular. Türkmen an’anesinin bu eseri Şeyh Şeref’in yazdığı hususunda hata yapıp yapmadığı, müellifin şeyhi olan Baba İslâm’ın Şeyh Şeref olup olmadığı gibi ihtimalleri düşünen Köprülü, belki de eserin Baba İslâm’ın müritlerinden biri tarafından yazıldığını, sonradan halk arasında Şeyh Şeref’e mâl edildiğini ifade eder (2003: 310). Z.V. Togan da aynı tereddütleri dile getirerek, yazarın adının İslâm olmakla birlikte şeyhinin Şeyh Şeref olabileceğini belirtir. Ona göre eserdeki namaz, oruç vb. konulara ait bölüm Şeyh Şeref’e ait olabilir (Togan 1928: 326, Toparlı-Argunşah 2008: 17). Ercilasun, Köprülü’nün mütalaası doğrultusunda eserin yazarının adını İslâm olarak kabul eder(2004: 376).  N. Yüce ise yazarın İslâm veya Şeyh Şeref Hoca sanıldığını ifade eder. Karamanlıoğlu, yazar olarak Şeyh Şeref Hoca’yı gösterirken, Bodrogligeti de yazarın kim olduğunu tartışır ve Türk geleneğinden beslenen eserin Fars yazar Şeyh Şeref’e ait olamayacağını belirtir (Toparlı-Argunşah 2008: 17-18).

Eckmann, eserin Ramazan 713/ Kasım 1313’te İslâm adlı bir şahıs tarafından yazılan dînî bir eser olduğunu söylemektedir. Ona göre yazma 15. yüzyılın ilk yarısından sonra istinsah edilmiştir. Yazmanın dili ses bilgisindeki pek az yenileşmeye rağmen arkaiktir (Eckmann 1979: 186-187).

Harekesiz olan ancak bazı yerlerin kolay okunması için hareke kullanılan eser, 407 dörtlükten oluşmaktadır. Eserin kenarlarında Türkçe dörtlükler, beyitler ve mensur bir rivayet de yer alır. Bunlar; aynı dil, üslup, şekil ve vezinle yazılmış on iki adet dörtlük, üç adet beyit, yedi heceli dizelerden oluşan bir dörtlük ve küçük bir mensur rivayettir. Eser ile aynı şekil ve vezinle yazılan on iki dörtlükten yedisinin altında Cevâhirü’l-Esrâr adlı bir eserden alındıklarını gösteren kayıtlar bulunmaktadır. Diğer beşinde bu kayıtlar yoktur (Toparlı-Argunşah 2008: 13, 23).

Eser, Türk nazım birimi sayılan dörtlüklerden oluşmakla birlikte, aruz vezninin “fe’ûlün fe’ûlün fe’ûlün fe’ûl” kalıbı kullanılmıştır. Eserde, dinî ve tasavvufî terimler başta olmak üzere Arapça ve Farsça kelimelerin fazlalığı  dikkat çekicidir (Şentürk vd. 2007: 133).

Eldeki tek yazma nüshası Bursa Yazma ve Basma Eski Eserler Kütüphanesi Genel no. 1605/18, tasnif no. 297.3’te kayıtlı Mecmuatü’r-Resâil adlı yazmanın içinde 177a-202b yaprakları arasında bulunmaktadır. 26 yapraktan ibaret bir eserdir. Mu’înü’l-Mürîd önce Haraççıoğlu Kütüphanesi’nde bulunmuş, oradan Orhan Kütüphanesi’ne taşınmıştır (Toparlı-Argunşah 2008: 13).

Eser üzerinde ilk ve en kapsamlı çalışmayı A. Zeki Velidi Togan hazırlamış, Agâh Sırrı Levend yazmanın fotoğraflarını Türk Dil Kurumuna bağışlamış, Ali Ulvi Elöve yazmanın tıpkı basımını yapmıştır. Yazma TDK tarafından basılmışsa da Elöve ile TDK arasındaki anlaşmazlık sebebiyle dağıtımı yapılmamıştır. Eserin inceleme, metin, çeviri, dizin ve tıpkı basımdan oluşan yayını R. Toparlı ve M. Argunşah tarafından yapılmıştır (2008).

Yazarın biyografisi için bk. "İslâm, Şeyh İslâm." Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/islam-seyh-islam