Hûrşîd Bânû Nâtevân yayımlanmış şiirlerinden oluşan eser. Azerbaycan’ın sosyo-kültürel hayatında derin izler bırakmış olan Hûrşîd Bânû Nâtevân klasik şiir geleneğini yaşatmış, Fuzûlî etkisinde şiirler yazmıştır. Nâtevân Meclis-i Üns edebî meclisinin başkanlığını üstlenmiştir. Şiirlerinde hem dinî ve tasavvufi hem de dünyevi aşkı ele almış, tabiat tasvirlerine genişçe yer ayırmıştır. Oğlu Mir Abbas’ın vefatından sonra şiirlerinde aşırı keder, üzüntü, dert duyulmaktadır. Bazı şiirlerinde şikâyetlere de yer vermiştir. 19. yüzyılda Azerbaycan’ın diğer bölgelerinde faaliyet göstermiş olan edebî meclislere katılan şairlerle müşâarede bulunmuşlardır. Nâtevân kendi şiirlerini bir divanda toplayamamış ve şiirlerinin çoğu kaybolmuştur.

Şiirleri Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsü’nde muhafaza edilen müellif hattı “Mecmua-i Eş‘âr” (M-118) ve “Gül Defteri”nde (M-117) yer almaktadır. B. Memmedov, şairin 7765 şifreli “Manzum Eserler” başlıklı elyazmasından bahsediyorsa da bu nüshaya ulaşamadık. “Gül Defteri” 1304/1886 yılında istinsah edilmiştir. 110 varaktan oluşmaktadır. Nüshanın başında Fenâ, Bâkî ve Nâtevân’ın nevha, sinezen ve çarpareleri yer almaktadır. Sonraki sayfalarda Nâtevân çeşitli çiçek resimleri, tabiat tasvirlerine yer verilmiştir. Elyazmasında Nâtevân’ın toplamda 13 gazeli vardır. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsündeki cönklerde de Nâtevân’ın şiirleri yer almaktadır (Əlyazmalar kataloqu,1977: 66, 76, 94, 96, 128,136, 137, 140, 153).

Mir Möhsün Nevvâb ve Mehemmed Ağa Müctehidzade tezkirelerinde Nâtevân şiirlerinden örnekler bulunmaktadır. Şiirleri 1928, 1936, 1956, 1981, 1984, 1996, 2004 ve 2012 yıllarında yayımlanmıştır. Söz konusu kitaplardaki şiir sayısı 39-44 arasında değişmektedir. Dinî konulu şiirlerin bazısı sadece Aliabbas Müznib (1928 ve 2012) neşrinde yer alıyor. Şiirlerin Sovyetler dönemindeki neşirlerinde dinî şiirleri göremiyoruz. Nâtevân’ın günümüze gelen şiirlerin büyük bir kısmını gazeller teşkil etmektedir. Şiirlerin dili sade ve anlaşılırdır. Hüseyin Feyzullahî Vehîd, şiirlerin 1981 ve 1984 Bakü neşirlerini esas alarak Divan-ı Hûrşîd Bânû Nâtevân (Seçilmiş Eserler) adlı kitap hazırlamıştır. Bu da Nâtevân Divan’ının olması gibi yanlış anlaşılmaya sebep olmuştur. Nâtevân’ın çeşitli elyazmalarında yer alan ve matbu şekilde yayımlanmış şiirlerini bir araya getirerek eserlerinin sağlam bir neşrinin yapılması gereği duyulmaktadır.

Şairin biyografisi için bk. "Hûrşîd Bânû Nâtavân". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/natavan-hursid-banu-natavan