MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ NEŞ'ET
hususi mektuplar
Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Hoca Süleyman Neş'et Efendi'nin (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807) hususi mektuplarını içeren eser. Tezkirelerde adı geçmeyen eser, Hoca Neş’et’in devlet kademesinde bulunan birtakım kişilere, öğrencilerine ve dostlarına yazdığı mektuplardan oluşmaktadır. Bilinen tek nüshası, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, no. 3134’te yer almaktadır. Eserin adı, nüshanın “1a” sayfasında “Muharrerât-ı Husûsiyye-i Hoca Neş’et” şeklinde kaydedilmiştir (Hoca Süleyman Neş’et [yz.]: 1a).

Toplam 37 mektuptan oluşan eser, Hoca Neş’et’in inşa üslûbunu, edebî kişiliğini, sosyal hayatını, öğrencileri ve dostlarıyla kurduğu ilişkileri yansıtması bakımından kıymetlidir. Müellif, kimi zaman hasıl olan ihtiyaçlar için gerekli makam veya kişilerden yardım ve destek talebinde bulunur. Kimi zaman öğrencileriyle bir meseleyi tartışır. Kimi zaman da dostlarıyla şakalaşır, onların hatırını sorar, onlara dua ve iltifatlar eder (Kaşka 2000: 30-46). Mektuplar, Hoca Neş’et’in edebî mahfili ile arasındaki münasebeti ortaya koyması bakımından da mühimdir. Müellifin, devlet ricalinden kimselerle de samimi sohbetlerde bulunduğu; hatta birkaçına araya giren mesafe sebebiyle sitem ettiği görülmektedir.

Hoca Neş’et, mektuplarında Arapça-Farsça kelime ve terkip ağırlıklı bir dil tercih etmiştir. Cümleler, genel itibariyle secilerle örülü, girift ve uzun hâldedir. Bununla beraber bazı mektuplarda sade ve kolay anlaşılır bir dil ile karşılaşmak da mümkündür. Fakat bu durum, eserin bütününe tekabül etmemektedir (Kaşka 2000: 47, 56-57). Eserde meramı güçlü kılmak amacıyla sözün gidişatına bağlı olarak çeşitli ayetler, hadisler, atasözleri ve deyimler kullanılmış; maksat, yer yer edebî sanatlar aracılığıyla da dile getirilmiştir. Hoca Neş’et’in muhtelif eserlerden seçerek alıntıladığı şiir örnekleri de mektupların önemli başvuru kaynaklarındandır.

Muharrerât-ı Husûsiyye-i Hoca Neş’et, Mustafa Kaşka tarafından yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır (2000).

Şairin biyografisi için bk. “Neş’et, Hoca Süleyman Neş’et Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/neset-hoca-suleyman-neset-efendi

Eserden Örnekler


Ahbâbdan biri cânib-i Hicâz’a ‘âzim olup Mekke-i Mükerreme’ye vâsıl oldukdan sonra tahrîr olunan mektûbdur.

(…)

Mantûk-ı varakamuz oldur ki bundan akdem gâh Ka‘betu’llâhi’l-Harâm’da tahsîl-i ecr ü derecât-ı ukbâ ve gâh Şâm-ı Şerîf’de bir duhter-i pâkîze ahziyle icrâ-yı mezâk-ı dünyâ ve lezzet-i meşrû‘a ile beyne’l-havf ve’r-recâda mütereddid oldugunuz hâlde azm-i tarîk eylemiş idiniz. Bu âna dek bir haber zuhûr etmedi. Bilmem, Şâm-ı cennet-meşâmda hûr-ı gılmân-‘unvân bir pâkîze kızcagızla zevk u safâya mı, yohsa Medîne-i Münevvere’de kesb-i şevk-ı ma‘nevî ile ticâret-i uhrâya mı meşgûlsünüz. Âstânede olan ahbâbların hâli de size bir fikir olur ise hamden li’llâh cümle âfiyetde olup Hanîf Efendi’ye tamâm du‘â eyleyecek vakitdir. Bâ-husûs bize du‘â-yı hayr etmek sizin dünyânıza gâyet nâfi‘dir. Zîrâ bizim olmadığımız hâlde sizin hakkınızda bizim kadar gayret eder olmamak gerek. Siz a‘lemsiz. Hülâsa-i kelâm, mektûbumuz vusûlünde evvelâ ne tarafda ikâmet eylediğinizi ve hâliniz ne olduğunu tarafımıza tahrîr ve ifâde edesiz. İnşâ’allâhu te‘âlâ cümle murâdınız me’mûlünüzden ziyâde bu tarafda hâsıl olacağına hiç iştibâh buyurulmaya. (Kaşka 2000:87-88).


Kaynakça


Genç, İlhan (1996). Hoca Neş’et: Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvân’ının Tenkidli Metni. C. 1-2, İzmir.

Hoca Süleyman Neş’et (yz). Muharrerât-ı Husûsiyye-i Hoca Neş’et. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, no. 3134.

Kaşka, Mustafa (2000). Dîvân Edebiyatı’nda Münşe’ât Geleneği ve Hoca Neş’et’in Mektupları. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Varol, Yunus Emre. "MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ NEŞ'ET". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/muharrerat-i-hususiyye-i-nes-et. [Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEŞ'ET) Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
2 TERCEME-İ ŞERH-İ DÜ BEYT (NEŞ'ET) Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ TERCEMETÜ'L-AŞK / MESLEKÜ'L-ENVÂR VE TERCEMETÜ'L-AŞK TERCÜMESİ Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
4 RİSÂLE-İ HÜSNİYYE Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
5 TÛFÂN-I MA'RİFET Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle