- Yazar Biyografisi (TEİS)
Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Yunus Emre Varol
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Münşeat
- Yayın Tarihi:19/02/2022
MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ NEŞ'ET
hususi mektuplarNeş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hoca Süleyman Neş'et Efendi'nin (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807) hususi mektuplarını içeren eser. Tezkirelerde adı geçmeyen eser, Hoca Neş’et’in devlet kademesinde bulunan birtakım kişilere, öğrencilerine ve dostlarına yazdığı mektuplardan oluşmaktadır. Bilinen tek nüshası, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, no. 3134’te yer almaktadır. Eserin adı, nüshanın “1a” sayfasında “Muharrerât-ı Husûsiyye-i Hoca Neş’et” şeklinde kaydedilmiştir (Hoca Süleyman Neş’et [yz.]: 1a).
Toplam 37 mektuptan oluşan eser, Hoca Neş’et’in inşa üslûbunu, edebî kişiliğini, sosyal hayatını, öğrencileri ve dostlarıyla kurduğu ilişkileri yansıtması bakımından kıymetlidir. Müellif, kimi zaman hasıl olan ihtiyaçlar için gerekli makam veya kişilerden yardım ve destek talebinde bulunur. Kimi zaman öğrencileriyle bir meseleyi tartışır. Kimi zaman da dostlarıyla şakalaşır, onların hatırını sorar, onlara dua ve iltifatlar eder (Kaşka 2000: 30-46). Mektuplar, Hoca Neş’et’in edebî mahfili ile arasındaki münasebeti ortaya koyması bakımından da mühimdir. Müellifin, devlet ricalinden kimselerle de samimi sohbetlerde bulunduğu; hatta birkaçına araya giren mesafe sebebiyle sitem ettiği görülmektedir.
Hoca Neş’et, mektuplarında Arapça-Farsça kelime ve terkip ağırlıklı bir dil tercih etmiştir. Cümleler, genel itibariyle secilerle örülü, girift ve uzun hâldedir. Bununla beraber bazı mektuplarda sade ve kolay anlaşılır bir dil ile karşılaşmak da mümkündür. Fakat bu durum, eserin bütününe tekabül etmemektedir (Kaşka 2000: 47, 56-57). Eserde meramı güçlü kılmak amacıyla sözün gidişatına bağlı olarak çeşitli ayetler, hadisler, atasözleri ve deyimler kullanılmış; maksat, yer yer edebî sanatlar aracılığıyla da dile getirilmiştir. Hoca Neş’et’in muhtelif eserlerden seçerek alıntıladığı şiir örnekleri de mektupların önemli başvuru kaynaklarındandır.
Muharrerât-ı Husûsiyye-i Hoca Neş’et, Mustafa Kaşka tarafından yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır (2000).
Şairin biyografisi için bk. “Neş’et, Hoca Süleyman Neş’et Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/neset-hoca-suleyman-neset-efendi
Eserden Örnekler
Ahbâbdan biri cânib-i Hicâz’a ‘âzim olup Mekke-i Mükerreme’ye vâsıl oldukdan sonra tahrîr olunan mektûbdur.
(…)
Mantûk-ı varakamuz oldur ki bundan akdem gâh Ka‘betu’llâhi’l-Harâm’da tahsîl-i ecr ü derecât-ı ukbâ ve gâh Şâm-ı Şerîf’de bir duhter-i pâkîze ahziyle icrâ-yı mezâk-ı dünyâ ve lezzet-i meşrû‘a ile beyne’l-havf ve’r-recâda mütereddid oldugunuz hâlde azm-i tarîk eylemiş idiniz. Bu âna dek bir haber zuhûr etmedi. Bilmem, Şâm-ı cennet-meşâmda hûr-ı gılmân-‘unvân bir pâkîze kızcagızla zevk u safâya mı, yohsa Medîne-i Münevvere’de kesb-i şevk-ı ma‘nevî ile ticâret-i uhrâya mı meşgûlsünüz. Âstânede olan ahbâbların hâli de size bir fikir olur ise hamden li’llâh cümle âfiyetde olup Hanîf Efendi’ye tamâm du‘â eyleyecek vakitdir. Bâ-husûs bize du‘â-yı hayr etmek sizin dünyânıza gâyet nâfi‘dir. Zîrâ bizim olmadığımız hâlde sizin hakkınızda bizim kadar gayret eder olmamak gerek. Siz a‘lemsiz. Hülâsa-i kelâm, mektûbumuz vusûlünde evvelâ ne tarafda ikâmet eylediğinizi ve hâliniz ne olduğunu tarafımıza tahrîr ve ifâde edesiz. İnşâ’allâhu te‘âlâ cümle murâdınız me’mûlünüzden ziyâde bu tarafda hâsıl olacağına hiç iştibâh buyurulmaya. (Kaşka 2000:87-88).
Kaynakça
Genç, İlhan (1996). Hoca Neş’et: Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvân’ının Tenkidli Metni. C. 1-2, İzmir.
Hoca Süleyman Neş’et (yz). Muharrerât-ı Husûsiyye-i Hoca Neş’et. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar, no. 3134.
Kaşka, Mustafa (2000). Dîvân Edebiyatı’nda Münşe’ât Geleneği ve Hoca Neş’et’in Mektupları. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (NEŞ'ET) | Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi | Prof. Dr. İlhan Genç |
Görüntüle | ||
2 | TERCEME-İ ŞERH-İ DÜ BEYT (NEŞ'ET) | Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi | Prof. Dr. İlhan Genç |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE-İ TERCEMETÜ'L-AŞK / MESLEKÜ'L-ENVÂR VE TERCEMETÜ'L-AŞK TERCÜMESİ | Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi | Prof. Dr. İlhan Genç |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ HÜSNİYYE | Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi | Prof. Dr. İlhan Genç |
Görüntüle | ||
5 | TÛFÂN-I MA'RİFET | Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi | Araş. Gör. Yunus Emre Varol |
Görüntüle | ||
6 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
7 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
11 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
13 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
14 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |