Ahmet Mithat Efendi'nin Türkiye'deki misyonerlik faaliyetlerine karşı yazdığı reddiye mahiyetindeki eseri. 1883 yılında Tercüman-ı Hakikat gazetesinde tefrika edilen ve 1884 yılında Tercüman-ı Hakikat Matbaası'nda kitap olarak basılan Müdafaa adlı eser sade bir dil ile yazılmış 23 bölümden oluşan 620 sayfalık küçük boy bir eserdir. Kitabın kapağında, “Ehl-i İslam’ı nasraniyete davet edenlere karşı kaleme alınmıştır” ibaresi bulunmaktadır.

Ahmet Mithat Efendi eserinin mukaddimesinde, Osmanlı Devleti'nin kendi ülkesindeki Hıristiyanların dini hayatını güvence altına aldığı halde misyonerlerin bu hoşgörüyü suiistimal edip İslamiyet aleyhinde neşriyatta bulunduklarını, özellikle ailelere ve kadınlara nüfuz etmeye çalıştıklarını belirterek bu müdafaayı kaleme almak mecburiyetinde kaldığını ifade eder. Onun endişesi bazı Osmanlı gençlerinin Avrupa’daki dinsizlik akımlarına kapılması ihtimalidir. Eserin mukaddimesinde, neşredildiği tarihten yedi sekiz sene evvel Hıristiyanlığın mahiyetini ortaya koymak üzere Ahmet Mithat’tan bir eser yazması istendiği aktarılmaktadır. Ahmet Mithat bu talep üzerine bir müsvedde karaladığını ve Ernest Renan başta olmak üzere İslam’ı tahkir etmek isteyenlere bir müdafaa olması için eserin neşrine lüzum görüldüğünü anlatır. Ahmet Mithat, eserinin “İhtar-ı Mahsus” kısmında misyonerlerin davalarını ispat için İncil ayetlerini kullanmalarına karşılık kendisinin, ayet ve hadisleri onlara karşı delil olarak göstermeyerek, daha çok Hıristiyanların kendi kaynaklarına başvurarak, kendilerinin de yalanlayamayacakları gerçekler üzerinden münazara etme yolunu tercih etmek suretiyle onları “kendi silahları” ile vurmayı hedeflemiştir. Müdafaa “Maksat 1” ve “Maksat 2” olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. “Maksat 1” başlığı altında açtığı 4 bahisle Hıristiyanlarla Müslümanlar arasında yapılacak tartışmanın usulüne ait esasları ortaya koymaya çalışmıştır. “Maksat 2” bölümünde 22 bahis açmıştır. Bu bölümde, Hristiyanlık doğmadan önceki şartları, Yahudiler arasındaki ayrılıkları, Havariler hakkında elde ettiği bilgileri, Havarilerin Hz. İsa’dan sonraki faaliyetlerini, Hıristiyanlıktaki çeşitli mezhepleri, Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu’nda nasıl yayıldığını, Avrupa’da kralların himayesiyle kilisenin nasıl güçlendiğini, Katoliklerin diğer mezhep mensuplarına zulmünü, Haçlı Seferlerini, Hristiyan şövalye cemiyetlerini, Engizisyon’u, Protestanlığın ortaya çıkışını, Cizvitleri ve son olarak Amerika’yı keşfeden Avrupalıların sergiledikleri zulümleri ele alır. Ahmet Mithat, İslâmî değerleri bilen insanların Hristiyanlığın iç yüzünü bilmelerinin İslâm’a muhabbetlerini artıracağına olan inancıyla beraber, bu değerleri tam kavrayamamış insanları gaflete düşmemeleri adına aydınlatmanın gerekli olduğu fikrindedir. Ahmet Mithat, kaynakları kullanırken birçok yerde ya sadece yazar adından bahsetmekte ya da genel bilgi olarak kabul ettiği bazı malumatı nereden edindiğini belirtmemektedir. Müdafaa’nın gazetedeki telifi bittikten sonra, Amerikan misyonerlerine ait Bible House teşkilatının başkanı olan Henry Otis Dwight’in kendisine verdiği cevabı “ciddi ve âdâba uygun” olarak görür ve bu cevabı gazetede yayımladıktan sonra buna karşı kendi cevabını da yayımlamasıyla bir polemik başlar.

Ahmet Mithat Efendi’nin biyografisi için bk. “Ahmet Mithat Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi