Eserden Örnekler

"İyilik etmek, fenalıktan sakınmak hususunda birbirinizle yardımlaşın" (Mâide, 5/2) emr-i şerifi mekârim-i ahlâk ile ittisaf için olduğundan vezâif-i insâniyyeden olan mekârim-i ahlâkın cüz’-i a’zamı muâmelâtta ebnâ-yı nev’ine kavlen ve fiilen Hak’tan tebâüd etmemek ve kavminden her şahsı nefsinden ma’dûd bilip... (Arpaguş 2014: 120).

Nev’iyyette hayvandan akıl ile temeyyüz eden efrâd-ı beşerin umûmuna muâmelat ve ameliyât için kütüb-ü ilâhiyeden zamânın îcâbına kâfi bir kitâb-ı celîlin rusül-i kirâmdan bir meb’ûs ile tebliği ıslâh-ı ahvâl-i enâm için kânun-i ilâhîdir... (Arpaguş 2014: 110).

Rûh-i hayvânînin bedenden inkıtâında âlem-i berzaha intikal eden rûh-i insânî gafletle geçen müddet-i hayâtının heder olduğuna vâkıf olması, fi’l-mesel rü’yâda sûret-pezîr olan hayâl-i müdhişden havfen müteellim olduğu gibi ahardan bilâ-taaddî nefsinin isâetine nedâmetle müteellim olmaktır. Nedâmet azabına azab-ı kabir tesmiyesi, âlem-i berzah mahcûblara mestûr olduğundan ma’kûlat ile beyânı tefhim içindir… (Arpaguş 2014: 103-104).

Akıl ile temeyyüz eden rûh-i insânî havâ makulesinden olmayıp neş’e-i unsuriyyesinin müddet-i hayâtında a’lâ ve esfelden hangisinin hayâli gâlib olmuş ise sûreti mütecessid olup onunla haşrolur. Meyli a’lâya ise hayât-ı fâniyede ulvîyata terakki ile rûh-i izâfîden intizâr olunan nefhaya kâbiliyet kesbedip âlem-i berzaha intikalinde ulviyâtı besâtîn ve enhâr şeklinde rü’yeti gibi müşahedeye müteşekkiren mütelezziz olur. Esfele mâil ise rûh-i izâfîye istidâdı kuvvede kalır (Arpaguş 2014: 103).