Visâlî Ali Çelebi tarafından kaleme alınmış, Hz. Peygamber’in doğumunu, yedi yaşına kadarki çocukluk dönemini ve bu süreçte gerçekleşen bazı mucizelerini konu edinen mevlid türünde eser. Hayatı hakkında bir bilgiye sahip olmadığımız Visâlî’nin, Kanuni Sultan Süleyman için yazdığı yirmi beyitlik bir kasidenin işaret ettiği üzere eser 16. yüzyılda kaleme alınmıştır. Eserin bilinen tek nüshası Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Yazma A/99 numarada kayıtlıdır. 1b’de yer alan başlığa göre eser “Mevlid-i Fahr-ı Kâ’inât Muhammedini’l-Mustafâ” şeklinde adlandırılmıştır. 47 varaktan ve 1715 beyitten oluşan mevlid, türün diğer örnekleri göz önüne alındığında “uzun mevlidler”dendir.

Eserin 1-9. beyitlerde Fâtiha Sûresi’nin tamamı iktibasta bulunularak aktarılır ve tevhîd bölümüne geçilir (10-57). Mesnevi nazım şekliyle yazılan bu kısımdan sonra kaside nazım şeklinde bir tevhîd daha yer alır (58-82). Münâcâttan (83-132) sonra 133-201. beyitler arasında Hz. Peygamber’in övgüsüne ayrılmış iki na’t bulunmaktadır. 202-221. beyitler dört halife ile Hz. Hüseyin ve Hz. Hasan övgüsüne aittir. Bundan sonra Kanuni Sultan Süleyman övgüsü gelir (222-241). Sebeb-i Te’lîf kısmını (242-252), “kasîde-i ‘ibret” başlıklı on yedi beyitlik bir kaside takip eder (253-269). “Küntü kenz” rivâyeti, Hz. Peygamber’in nûrunun yaratılması (270-325), “mevlid-i rûhânî” (326-431), Hz. Peygamber’in nurunun intikali (432-645), Peygamberimizin babası Abdullah’ın Âmine Hatun ile evlenmesi (645-695), Âmine Hatun’un Hz. Peygamber’e hâmile kalması, babasının ticaret için Yesrib’e gitmesi ve orada vefat etmesi (696-786), 12 Rebîülevvel Pazartesi günü Hz. Peygamber’in dünyayı teşrif etmesi ve meydana gelen olağanüstü durumlar (787-991), doğumu münasebetiyle dedesi Abdülmuttalib’in ziyafetler vermesi, Halîme isminde bir sütanneye verilişi, Mekke’ye geri dönmesi (992-1494), kuru bir hurma ağacının mucize eseri olarak meyve vermesi (1495-1544), Kâbe’de Abdülmuttalib’e ait mindere Hz. Peygamber’in oturması (1545-1637) konuları ele alındıktan sonra eser; Hz. Peygamberin ilimdeki derecesi ve faziletinin anlatıldığı bölüm ile sonlanmaktadır (1638-1715).

Mevlid’in büyük bir bölümü mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. Bunun yanında aralarda kaside/gazel nazım şekillerinde manzumelere de yer verilmiştir. Eser ağırlıklı olarak aruzun fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbıyla yazılmıştır. Şairin, kaside/gazel nazım şekillerinde kullandığı dil, mesnevilere göre daha ağırdır. Mevlid’de tamamı Arapça ya da Farsça beyitler de bulunur.

Eser, Hz. Peygamber henüz yedi yaşında iken, çocukluk döneminde sona ermektedir. Mesnevi boyunca Hz. Peygamber’in hayatının çeşitli safhaları ayrıntılı bir şekilde ele alınırken, eserin bu şekilde, “hâtime” şeklinde nitelendirilebilecek bir bölüm olmaksızın aniden sonra ermesi, mevcut nüshanın Mevlid’in eksik bir nüshası olduğunu ya da eserin bir sebeple tamamlanamamış bir mevlid olması ihtimalini akla getirmektedir.

Visâlî Ali Çelebi’nin Mevlid’i hakkında ilk makale Osman Türer tarafından kaleme alınmıştır (1987). Abdülmecit İslamoğlu ise Mevlid metnini yayımlamıştır (2013).