- Yazar Biyografisi (TEİS)
Çerkeşî, Mehmet Hilmi - Madde Yazarı: Doç. Dr. İBRAHİM AKYOL
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mevlid
- Yayın Tarihi:15/01/2022
MEVLİD-İ NEBÎ
MevlidÇerkeşî, Mehmet Hilmi (d. 1259/1843 - ö. 1324/1907)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Nakşibendi şeyhlerinden Çerkeşli Mehmet Hilmî Efendi’nin manzum olarak kaleme aldığı tam adı “Mevlîdü’n-Nebî fî Hazreti Hamsi’l-Külliyye” olan eser. Mesnevî nazım şekliyle yazılan eser giriş ile birlikte on bir bölümden oluşmaktadır: 1. Dibâçe, 2. Der Beyân-ı Hazret-i Gayb-ı Mutlak ve Ahadiyyet ve Vâdiyyet, 3. Der Beyân-ı Hazret-i Hayal-i Mutlak, 4. Der Beyân-ı Hazret-i Şehâdet, 5.Der Beyân-ı Hazret-i İnsân-ı Kâmil, 6. Der Beyân-ı Mevlid-i Gayb-ı Mutlak, 7. Der Beyân-ı Mevlid-i Esmâî, 8. Der Beyân-ı Mevlid fî Hazreti Ervâh, 9. Der Beyân-ı Mevlid fi’ş-şehâdât, 10.Der Beyân-ı Mevlid fî Beyân-ı Mutlak, 11. Der Beyân-ı Vech-i Te’hir-i Mevlid-i Misâl-i Mutlak ez Mevlid-i Hazret-i Şehâdet. Mevlid-i Nebî, toplam 207 beyit olup, aruzun hezec bahrinin “me fâ ‘î lün me fâ ‘î lün fe ‘û lün” kalıbıyla yazılmıştır. Eserde yarım kafiye kullanılmamış, bilakis tam ve zengin kafiye kullanılmıştır. Muhyiddin-i Arabî’nin vahdet-i vücûd anlayışıyla Hz. Peygamber’in manevi yönünü anlattığı bu eserin edebiyatımızdaki diğer mevlidlerden farkı, yazarın Hz. Peygamber’i “hâzerâti’l-hamsi’l-külliyye” adını verdiği beş hazret (mertebe) üzerinde anlatmasıdır. “Eserde önce âlemin ve Hz. Peygamber’in nurunun yaratılması ve bu nurun Hz. Âdem’den itibaren Hz. Peygamber’in babası Abdullah’a kadar intikal edişi anlatılır. Mehmet Hilmi, Hz. Peygamber’in maddeten değil de manen bütün varlıklardan önce geldiğini ifade etmek için bu eseri kaleme almıştır” (Akkuş 2005: 52). Çerkeşî’nin halifesi Astarlızâde Hilmi Efendi (1876-1962) ise, Mehmet Hilmi’nin bu mevlidi, manevî ilham ve kerametle yazdığını, eserin Kur’an’ın ruhu olduğunu, âşıkâne şiirlerden oluştuğunu söylemektedir (Akkuş 2005: 52).
Eserden Örnekler
Der Beyân-ı Mevlid-i Esmâî’den Çü buldun mevlidi zatına sen yol Gel imdi mevlid-i esmâisin bul Dinildi bâtın ilminin rumuzu Dinilsün zâhiri ilmin künûzu Vücûdun bâtını feyzi işitdin Duyarsan zâhirin feyzin işitdin Ne bâtın ya’ni oldur zât-ı akdes Ne zâhir ya’ni esmâ-i mukaddes Murâd ez zâhir ü bâtın der-incâ Çe-hâhed buved ya’nî zât u esmâ Tecellî edicek vahdetde zâtı Zuhûr etdi taleb cümle sıfâtı İnâyetden taayyün buldu vahdet Hidâyetden muayyen oldu kesret Taayyünde Ahad’dır ism-i zâtı İlâhiyyetde vâhiddir sıfâtı … Salât ile selâm ol câmi’ isme Ki hâkimdir cihânda cümle resme (Akkuş 2005: 63-64)
Kaynakça
Akkuş, Mehmet (2005) “Çerkeşli Mehmet Hilmi Efendi ve Manzum Mevlidi”. Geçmişten Geleceğe Çankırı Sempozyum Bildirileri, Çankırı Valiliği Yayınları, Çankırı, s.41-80.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
2 | NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
3 | KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde | Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı |
Görüntüle | ||
4 | MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
5 | RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
6 | SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
7 | ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
8 | TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (SERMEST) | Abdullah Sermest, Kilisli | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
10 | ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN | Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle |