MEVÂİDÜ'L-İRFÂN (NİYÂZÎ-İ MISRÎ)
tasavvufi meseleler
Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed (d. 1027/1618- ö. 1105/1694)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Müellifin tasavvufi meseleleri işlediği yetmiş bir sofradan/bölümden oluşan en hacimli ve son eseri. Eserde her bölüm bir önceki bölümden farklı ve bağımsız olarak işlenmiştir. Sofralarda işlediği konular müellifin görüşlerini yansıtması bakımından hayli önemlidir. Ayetlere işârî ve enfüsî yorumlar getirmiştir. Seyr ü sülûkten bahsetmiş, bunun tehlikelerine yer vermiştir. Mısrî, elli dokuzuncu sofrada Hz. Hasan ve Hüseyin’in risâlet mertebesi şerefine erdiklerini ayetlerden örnekler getirerek bunların batıni yorumlarıyla/ebced hesabıyla zorlama bir şekilde delillendirmeye çalışmıştır. Sofralarda hayatı ile ilgili detaylara da yer vermiştir. İbn-i Arabi, Sadreddin Konevî, Kadı Beydâvî, Mevlânâ, Gazzâlî, Bâyezîd-i Bistâmî ve Cüneyd-i Bağdâdî gibi âlim/mutasavvıflardan iktibaslar yapmıştır (Erdoğan 1998: 133-134; Aşkar 2005, 145-146).

Eserin birden fazla nüshası mevcut olup Süleyman Ateş tarafından tercüme edilmiştir. Ateş, A.Ü.D.T.C.F İsmail Sencer Kütüphanesi 1. defter no: 1426 nüsha ile İstanbul kütüphanelerinde bulunan nüshaları karşılaştırarak çevirisini yapmıştır. Altmış sekizinci sofra Türkçe yazılmıştır (Ateş 1971: I; Erdoğan 1998: 133-134; Aşkar 2005: 145-146). 

Yazarın biyografisi için ''Niyâzî-i Mısrî''. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/niyazii-misri

Eserden Örnekler


Cenâb-ı Hakk’ın Resulullah'a (s.a.v.) öğrettiği isimler hakkındadır. Allah şöyle buyurmuştur: “Biz sana ikişerden yedi âyet ve büyük Kur’ân’ı verdik. (Hicr, 87)” Seb’u’l-mesânî Resulullah’ın buyurduklarına göre Fatiha’dır. Fatiha, her iki rek’atte iki kere okunur. Yedi âyettir. Her namazda ikişer kere okunmak ile seb’u’l-mesânîdir diye buyurmuşlar. “İnsanlarla akılları miktarınca konuşunuz.” fetvası üzre böyle buyurmuşlar. Bir dahi müfessirîn seb’u’l-mesânînin, Kur’ân’da bulunan emir, nehiy, va’d, va’îd, mevâiz, ahkâm ve kasastır demişlerdir. Seb’u’l-mesânîden murat budur demişlerdir (Niyâzî-i Mısrî 1971: 180). 

Kaynakça


Niyâzî-i Mısrî (1971). Mevâidü’l-İrfân (İrfan Sofraları). çev. Süleyman Ateş. Ankara: Emel Matbaası.

Erdoğan, Kenan (1998). Niyazî-i Mısrî: Hayatı, Edebî Kişiliği Eserleri ve Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.

Aşkar, Mustafa (2005). Niyazî-i Mısrî: Hayatı-Eserleri-Görüşleri. İstanbul: İnsan Yayınları.

Atıf Bilgileri


Ülgen, Muhammed. "MEVÂİDÜ'L-İRFÂN (NİYÂZÎ-İ MISRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mevaidu-l-irfan-niyazi-i-misri. [Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN-I İLÂHİYÂT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Murat VANLI
Görüntüle
2 MECMÛA-İ KELİMÂT-I KUDSİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Diğer Ömer Aksan
Görüntüle
3 MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
4 RİSÂLE-İ ES’İLE VE ECVİBE-İ MUTASAVVIFÂNE (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
5 TA‘BİRÂTÜ’L-VÂKI‘AT (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
Görüntüle
6 RİSÂLE-İ HASANEYN (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
7 RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
8 RİSÂLE-İ HIZRİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
10 RİSÂLE-İ ARŞİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
11 RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
12 RİSÂLE Fİ-DEVERÂN-I SÛFİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
13 ŞERH-İ ESMÂU’L-HÜSNÂ (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Diğer Ezrail Karakurt
Görüntüle
14 ŞERH-İ NUTK-I YÛNUS EMRE (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed Araş. Gör. Dr. MUHAMMET AKİF TİYEK
Görüntüle
15 TESBİ‘-İ KASÎDE-İ BÜR’DE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
16 TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ)  Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid Öğretmen Kevser Kıroğlu
Görüntüle
18 TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN
Görüntüle
19 ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
20 VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
21 ŞERH-İ KASÎDE-İ MÎMİYYE (ŞEYHÎ) Şeyhî, Abdülmecîd Sivasî Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu
Görüntüle
22 MECMÛ‘ATÜ’L-LETÂİF ve MATMÛRATÜ’L-ME‘ÂRİF (RUSÛHÎ) Rusûhî , Ankaravî İsmâil Dr. Ayşe Gültekin
Görüntüle
23 KİTÂB-I ŞERH-İ FUSÛSU'L-HİKEM EL-MÜSEMMÂ Bİ-KÂŞİFİ’L-ESRÂR (KARABAŞ VELİ EFENDİ) Veli, Karabaş Veli Efendi Diğer Meryem Özdemir
Görüntüle
24 TARÎKATNAME (KARABAŞ VELİ EFENDİ) Veli, Karabaş Veli Efendi Diğer Meryem Özdemir
Görüntüle
25 TA'BÎRNÂME (KARABAŞ VELÎ EFENDİ) Veli, Karabaş Veli Efendi Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
Görüntüle