Hüseyin Rahmi’nin Batı medeniyetinin yanlış anlaşılmasını ve bunun doğurduğu kötü sonuçları sergileyen romanı. Metres; “Geveze Bir Modist”, “Merhûm Şâdi Efendi Ailesi”, “Kelbiyyun Bir Feylesof”, “Tuhaf Bir Teklif”, “Muvâfakat”, “Parnas’ın Kıyâfet-i Şarkıyyesi”, “Kaynana, Gelin”, “Mektûb”, “Sübût-ı Hakîkat”, “Düello” isimli on dört bölümden oluşur.

Kocası Şâdi Efendi öldükten sonra, hayatını zevk ve sefa içinde geçirmeye başlayan Firûze Hanım; oğlu Hâmi Bey’i, son derece geleneksel bir tip olan Saffet Hanım’la evlendirir. Karısını sevmeyen Hâmi Bey, Beyoğlu’nda oturan ve bir Fransız fahişesi olan Matmazel Parnas’la metres hayatı yaşamaya başlar. Ancak o esnada Parnas’ın hayatında Reyhan ve Müştak adlı iki arkadaşı daha vardır. Reyhan yazdığı mektuplarla Firûze Hanım’ın evine gizlice girip çıkmaya başlar. Müştak da Saffet Hanım’a mektup gönderse de bu mektubuna karşılık cevap alamaz. Kocasına ihanet etmek istemeyen Saffet, Müştak’ı tanımak merakından da kendini bir türlü alamaz. Bir gece Müştak, Saffet’in odasına girer. Ancak, Saffet’in ve onun hizmetçisi Meryem Dudu’nun şaşkınlıktan bağırmaları üzerine kaçar. Müştak intikam planları yapar ve Hâmi’ye Parnas’ın onu aldattığına dair bir mektup yazar. Mektubu okuyunca öfkelenen Hâmi Bey, Reyhan’ı bir gece Parnas’ın yatak odasında yakalar. Hâmi ile Reyhan ertesi günü bir ormanda düelloya karar verirler. Ancak Reyhan barışmak ister. Düellodan korkmayan Hâmi ise ya ölmek ya da öldürmek ister. Parnas, Firûze Hanım’a durumu anlatan bir telgraf çeker. Telgrafı alan ev halkı yola çıksa da yetişemezler ve Hâmi ölür, Reyhan ise hapse atılır. Müştak soluğu Beyoğlu’nda Parnas’ın yanında alsa da reddedilir ve Parnas onu terk eder.

Metres’te Şık romanındaki Madam Potiş’in ve Mürebbiye’deki Anjel’in devamı sayılabilecek Parnas aracılığıyla dejenere olmuş ilişkilerin ve çökmekte olan aile yapısının altı çizilir.

Hüseyin Rahmi’nin altıncı romanı olan Metres; önce İkdam gazetesinde tefrika edilmiştir, daha sonra da İkdam Matbaası tarafından 1900'de basılmıştır.

 Hüseyin Rahmi’nin biyografisi için bk. "Hüseyin Rahmi Gürpınar". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gurpinar-huseyin-rahmi