Asıl adı Alaeddin Gaybi (d. 742/1341-1342-ö. 845/1444) olan ve Abdal Musa’ya intisap ettikten sonra Kaygusuz Abdal adını kullanan Bektaşi arifinin yazdığı kısa mesnevi. Kaygusuz Abdal’ın yazdığı üç mesnevi vardır. Bunlardan ilki Mesnevi-i Evvel, ikincisi Mesnevi-i Sâni, sonuncusu ise Mesnevi-i Sâlis adını taşır. Küçük Mesnevi olarak da kaydedilen Mesnevi-i Sâni’nin bugüne kadar birçok el yazma nüshası tespit edilmiştir. Bu nüshalardan birincisi, Berlin Staatsbibliothek Marburg’da Ms. or. oct.4044’dadır. İkincisi, Ankara Genel Kütüphane’de 167. numara 306. sırada kayıtlıdır. Üçüncü nüsha yine Ankara Genel Kütüphane’de 645. numara ve 231. sırada bulunmaktadır. Dördüncü nüsha İstanbul Millet Kütüphanesi Ali Emîri (Manzum Eserler) bölümünde 797 numarada kayıtlıdır. Beşinci nüsha Süleymaniye Kütüphanesi Hâşim Paşa bölümü 19 numarada kayıtlıdır (Uzun 2015: 9, Ersoy Özdoğru 2020: 7, Şehazade Alaeddin Gaybi 2023: 98). En eski tarihli nüshası 907 (1501/1502) yılında istinsah edilen Berlin’deki nüshadır (Uzun ve Kültüral 2015: 136, Ersoy Özdoğru 2020: 7).

Eserdeki ilk mesnevi 1017, ikinci mesnevi 338, üçüncü mesnevisi ise 367 beyitten oluşur (Teber 2018: 1247). Mesnevi-i Sani, Güzel’in bildirdiğine göre 388, Uzun’un bildirdiğine göre 396 beyittir (Uzun 2015: 6). Beyitlerin sayısındaki farklılıkların, farklı yazmalardan kaynaklandığı söylenebilir. Gerçekten de Mesnevi-i Sani’nin Berlin nüshası 394, Ankara 1 nüshası 395, Ankara 2 nüshası 387, İstanbul 1 nüshası 328, İstanbul 2 nüshası 394 beyitten ibarettir (Uzun ve Kültüral 2015: 135).

Kaygusuz Abdal, Mesnevi-i Sâni’yi oldukça açık ve anlaşılır bir dille, konuşma dilindeki sözcüklere ağırlık vererek kaleme almıştır. Eser, aruzun “Mefâ’îlün mefa’îlün fe’ûlün” vezniyle ve bütünüyle manzum olarak yazılmıştır. Vezinde bazı bozukluklar olsa da bunların müelliften mi yoksa müstensihten mi kaynaklandığını söylemek zordur.

Kaygusuz Abdal, Mesnevi-i Sâni’de tek bir konuyu ele almaz. Farklı tasavvufî konulara değinir. Esere aşk konusuyla başlar. Bundan başka kişinin kendi özünü bilmesi, âdeme secde edilmesi, gönül temizliği, irfani sırlar, nefsin terbiyesi, tevhid yolunun işaretleri, insanın saadete ermesi, kişinin Allah’ı gönlünde bulması, Ene’l-Hak, dünyanın geçiciliği ve vefasızlığı gibi tasavvufi konulara temas eden Kaygusuz Abdal, özellikle gönül kavramı üzerinde durur. Gönlün ilahi sırların meskeni olduğu, Allah’ın ancak gönül gözüyle görülebileceği, gönül yoluyla Allah’a ulaşanların kurtuluşa erdiği gibi hususlar, Kaygusuz Abdal’ın ısrarla vurguladığı noktalardır (Şehazade Alaeddin Gaybi 2023: 763-788).

Kaygusuz Abdal, bu eserde dini ve irfani konuların yanında bir takım tarihi ve kültürel temalardan bahsetmeyi de ihmal etmez. Türkmenlerin ve Kürtlerin kimi alışkanlıklarına değinir. Tarihi süreçte önemli rolleri olan Nemrut, Şeddad, Firavun, Keykubad, Cemşid, Karun, Efrasiyab gibi kişileri anar (Şehazade Alaeddin Gaybi 2023: 763-788).

Mesnevi-i Sâni’nin çeviri yazısı, 2015 yılında Mehmet Fatih Uzun tarafından Kaygusuz Abdal'ın Mesnevî-i Sânî ve Mesnevî-i Sâlis'i (İnceleme, metin, dizin, tıpkıbasım) başlıklı yüksek lisans tezinde yapılmıştır (2015: 29-99). Bu çalışmada eser dil, yazım, ses bilgisi bakımından da incelenmiştir. Pınar Ersoy Özdoğru ise Uzun’dan aldığı metni Kaygusuz Abdal'ın Mesnevî-i Sânî ve Mesnevî-i Sâlis'inde Tasavvuf Anlayışı adlı kendi yüksek lisans tezinde ek olarak vermiştir (2020: 94-143). Abdurrahman Güzel, Kaygusuz Abdal’ın bütün eserlerini bir araya getirerek hazırladığı Kaygusuz Abdal Külliyatı adlı çalışmasında Mesnevi-i Sâni’nin çeviri yazısını yayımlamıştır (Şehazade Alaeddin Gaybi 2023: 763-788).