Fedâî mahlaslı Prizrenli Abdürrahîm b. Ali’nin (d. ? - ö. 1303/1886) vahdet-i vücûd doktirini bağlamında vücûd/varlık mertebelerini manzum tarzda kaleme alarak işlediği eseri. Eserin tespit edilebilen tek nüshası; İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, 1623/4 demirbaş numarasında kayıtlıdır.

87 beyitten müteşekkil mesnevi nazım şeklini esas aldığı eserinde Fedâî, vezin olarak fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘iün kalıbını kullanılmıştır. Yazıldığı türün yapısal özellikleri ve ihtiva ettiği konuları itibarıyla Merâtib-i Vücûd dil açısından Türkçe dışında pek çok Arapça ve Farsça kelimeyi ve lafzı bünyesinde barındırmaktadır. Öte yandan eserin öncelikle dil sonrasında muhteva yönünden anlaşılması, genellikle tasavvuf ıstılahına ve derin tasavvufî konulara dair olması hasebiyle bu lafızlara yönelik bir bilgi-birikimi gerektirmektedir.

Fedâî, genel hatlarıyla esrâr-ı gayb, feyz-i akdes, hazretü’l-esmâ, hazretü’l-imkân, aʻyân, zuhûr, suverü’l-aʻyân, tecellî, nûr-ı meşhûd, sırr-ı nûn, kün-fe-kân kavramlarıyla iç içe kurguladığı besmele, hamdele ve salvele kısmından sonra eşref-i mahlûk vasfını taşıyan insanın nefsini ve Rabbini tanıması (irfân), kendi aslına dönmesi/urûc etmesi (kavseyn) gibi hususlara vurgular yaparak muhatabına yaratıcının (mûcid) bilinmesinin vücûdun/varlığın bilinmesiyle ilişkine değinmiş, dolayısıyla vücûd ne kadar bilinir/tanınır ise yaratıcının da o kadar bilinebileceğini söyleyerek vücûd mertebelerinin kırk olduğunu, bunların ezberlenerek esfelden aʻlâya çıkılmasına aracılık etmek niyetiyle kendisinin eseri nazmen kaleme aldığını belirtmiştir. Sırasıyla bunlar: “zâtü’l-ehad, tecellî-i evvel, vâhidiyye, ulûhiyyet, rahmâniyye, rubûbiyyet, melikiyyet, sıfât-ı zâtiyye, esmâü’l-celâl, esmâü’l-cemâl, esmâ-i fiʻliyye, âlemü’l-imkân, akl-ı evvel, rûh-ı küllî, arşu’l-muhît, kürsî, ervâh-ı nûriyye, tabîʻat-ı celîb, heyûlâ, hebâ, cevher-i ferd, terekkübât, felekü’l-atlas, felekü’l-cevzâ, felekü’l-mükevkeb, zuhâl, müşterî, behrâm, şems, zühre, utârid, kamer, felekü’l-esîr, felekü’l-me’sûr, kürre-i mâiyye, kürre-i turâb, maʻâdin, nebât, hayvân ve insân-ı kâmil” mertebeleridir. Bu yönüyle eserde muhteva itibarıyla vahdet-i vücûd doktrininin temel alındığı ayrıca konuların bu doktrinin nazariyesiyle ilintilisi bulunan devir nazariyesiyle de bağlantılı bir şekilde işlendiği görülmektedir.

Merâtib-i Vücûd hakkında transkribe metni de yer alan bir makale çalışması (Yılmaz 2018: 44-63) yapılmış ayrıca Fedâî’nin eserlerini içeren kitap çalışmasında da (Yılmaz, Anılır ve Doğan 2021: 121-128) eserin latinize metnine yer verilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. "Fedâî, Abdürrahîm". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fedai-abdurrahim.