Nâlî Mehmed Efendi’nin hac ibadetlerinin uygulanış biçimlerini, yer ve zamanlarını anlattığı mesnevisidir. Eserin yazılış tarihi ve sunulduğu kişi ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Eser, bazı kaynaklarda ve kataloglarda “Bahtî” mahlaslı bir şair adına kayıtlı olarak gösterilmektedir. “Müfte’ilün müfte’ilün fâ’ilün” kalıbıyla yazılmış eser, 779 beyitten oluşmaktadır. Allah’a hamd, Peygamber’e salat, Kâbe’nin ehemmiyeti ve okuyucuya nasihatlerin yer aldığı 50 beyitlik giriş bölümünden sonra hac ibadetinin farzları, rükünleri, vacip ve sünnetleri ile işlenmesi yasak hususlar dile getirilmektedir. Hac ile ilgili kurallardan sonra Mekke’deki ziyaret yerlerine değinilmekte sonra Medine’den bahsedilmektedir. Mescid-i Nebevî, Baki Mezarlığı, Uhud Dağı, Uhud şehitleri, Kuba Mescidi hakkında bilgiler verilmektedir. Hatime bölümüyle eser sona ermektedir.

Menâsik-i Hâc, eksiksiz ve huzurlu bir hac farizasının yerine getirilmesine rehberlik etmek amacıyla yazılmış el kitabı niteliğinde bir eserdir. Dinî muhtevalı didaktik bu eserde genel anlamada sade bir dil kullanılmış, ayet ve hadis iktibaslarına sıkça başvurulmuştur. Eserin aynı türde yazılmış eserlerden önemli ölçüde etkili olduğu anlaşılmaktadır.

Kütüphanelerde 7 nüshası tespit edilebilen eserle ilgili bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Karataş 2003).

Şairin biyografisi için bk. “Nâlî, Mehmed Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nali-mehmed-efendi