MENÂKIB-I EMİR SULTAN (NİMETULLAH BİN ABDÜLKÂDİR)
menakıb
Nimetullah bin Abdülkâdir el-Rûmî el-Yenişehrî (ö. 970/1562’den sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nimetullah bin Abdülkâdir el-Rûmî el-Yenişehrî'nin, Emir Sultan’ın kerametleri ve menakıbı üzerine kaleme aldığı eseri. Nimetullah b. Abdülkadir öncelikle şeyh, meşihat makamı, mürşid-i kâmil, mürşid-i nâkıs, derviş, halvet vb. tasavvufî terimler hakkında açıklayıcı bilgiler verir. Şehâbeddin Sühreverdî, Necmeddîn Râzî, Sadreddin Konevî gibi büyük mutasavvıfların eserlerinden parçalar iktibas eder. Eserin ikinci kısmında Bursa'da medfun Emir Sultan ile ondan sonra posta oturan ilk dokuz halifesi hakkında bilgi verilmekte, kerametleri aktarılmaktadır. Ardından Emir Sultan asitanesi post-nişini olmamakla bilikte Yahyâ b. Bahşî hakkında da bir bölüm bulunmaktadır.

Eserin ana ksımını oluşturan Emir Sultan hakkındaki bölümlerin başlıkları şöyledir: Emir Sultan’ın zahir ve batın mertebesi, suret-i şahsiyyesi, tarikat ve neseb silsileleri, onun Hz. Peygamber’in âli ve evladı olması bakımından fazileti, bâtınen ve manen mertebesi, ondan sâdır olan kerametler. Eser, ilk kısımda tasavvufî terimlere yer vermesi bakımından Emir Sultan’a dair yazılmış diğer menâkıbnâmelerden ayrılır. Emir Sultan’ın kerametleri kısmında kendinden önce yazılan menâkıbnâmelerle birebir örtüşen bir çok anlatı bulunsa da dili daha ağdalıdır. Özellikle Arapçanın ağırlığı metinde kendini göstermektedir. Çoğunluğu mensur tarzda kaleme alınmış  eserde az da olsa Emir Sultan medhinde şiirler vardır.

Eserin günümüze ulaşmış beş nüshası bulunmaktadır. Eser, diğer menâkıbnâmelerle birlikte günümüz Türkçesine çevrilerek Mustafa Utku tarafından yayınlanmıştır (2011). Eser üzerine bir yüksek lisans tezi de hazırlanmıştır (Uğur 2013).

Eserden Örnekler


Yıldırım Bâyezid’in Kızı Hundî Hatun’un Emir Sultan’la Nikahlanması

Bade zaman şuhûr-ı adîde ve sinîn-i medîdeden sonra padişah-ı İslam ve’z-zamân Sultân Bâyzeid Yıldırım Hân Edirne cânibine gazâya sefer eyleyücek seferde iken pâdişâhun sülbi kızı Hundî Hâtun bir gice saray divârlarını aşup gelüp sultân hazretlerinün hücresi kapusını açup içerüye girdikde sultân hazretleri: “Kimsin ne kimesnesin ve niye geldün?” diyü suâl eyledikde “Ben pâdişâhun kızıyın sana geldim ki Allah emriyle beni alup helâl idinesin” didikde sultan hazretleri buyurur ki: “Biz bunda pâdişâh kızın almağa gelmedik. Var cânım evinüze git aybdur” diyü nice defa men ve red eyledikde aslâ ve katâ men ile memnû olmayıcak buyurur ki: “Var imdi bir müsülmanun evine var. Sabah olsun nikah olunsun” buyurduklarında bir müsülmanun evine varur sabah olıcak nikâh ederler. Helâl idinüp aldıkda saray kapusından pâdişâha bir kimesne varup arz ider ki “Kızınuz bir gice kaçup bir zelîl fakîr hor u hakîr kimesneye vardı” didikde pâdişâh dîvân çavuşlarından yedi kimesne gönderir ki “varup ikisin dahi katl idesiz” diyü. Mezkûr çavuşlar kaplucaya geldiklerinde sultân hazretlerine haber virirler. Asla iltifat eylemez. Gelüp Yıldırım altında çaya geldiklerinde nice cemaât-i kesire ve akvâm-i vafîre seyr u temâşâya çıkıcak gök yüzinden yeşil yeleklü oklar nâzil olup çavuşların bazısını helâk idüp bazısı kurtuldukda acâyizden bir karıcuk gelüp “Sultânum benim iki oğlancıklarım ancak temâşâya çıkmışlardır Size su-yı kasdları yokdur. İnayet edüp kıyman” didükde buyurur ki “Anlar bizi temâşâya çıkmışlar, Hak Teâlâ anlara bir hâl virsün ki cemî-i âlem anları temâşâ eylesünler" didklerinde anlar kadîd olurlar (Uğur 2013: 135-136).

Kaynakça


Uğur, Abdullah (2013). Emîr Sultân Menâkıbnâmeleri ve Nimetullah’ın Menâkıb-ı Emîr Sultân Adlı Eseri (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Utku, Mustafa (2011). Emir Sultan Hazretlerinin Menkıbeleri. Bursa: Uludağ Yay.

Atıf Bilgileri


uğur, abdullah. "MENÂKIB-I EMİR SULTAN (NİMETULLAH BİN ABDÜLKÂDİR)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/menakib-i-emir-sultan-nimetullah-bin-abdulkadir. [Erişim Tarihi: 22 Temmuz 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 RİSALE-İ TEVHÎDİYYE (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Dr. Nuriye İnci
Görüntüle
2 ÂDÂB-I MES'ÛDÎ'YE HÂŞİYE (MÜ'MİN) Mü'min Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
3 MEVÂHİBÜ’L-HALLAK FÎ MERATİBİ'L-AHLÂK (NİŞÂNÎ) Koca Nişancızâde Celâlzâde Tevkii Mustafa Çelebi Efendi (ö. 975/1567) Doç. Dr. Nuran ÇETİN
Görüntüle
4 TARİKATNÂME (SÜNBÜL) Sünbül, Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Efendi Araş. Gör. Dr. MUHAMMET AKİF TİYEK
Görüntüle
5 ER-RIHLETÜ’S-SENİYYE VE’L-VASIYYETÜ’L-BEHİYYE Lİ’L-FUKARÂİ’L-HALVETİYYE (ŞÂH VELÎ AYINTÂBÎ) Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî Prof. Dr. Ali ÖZTÜRK
Görüntüle
6 ETVÂR-I SEB‘A (ŞÂH VELÎ AYINTABÎ) Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî Öğretmen Cemile Sağır
Görüntüle
7 NAKDÜ'L-HÂTIR (ŞEMSÎ) Şemsî, Şemseddîn Sivasî (D. 926/1520 - Ö. 1006/1597) Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
8 MENÂKIB-I EMÎR SULTÂN/MENÂKIB-I CEVÂHİR ( YAHYÂ BİN BAHŞÎ) Yahyâ Bin Bahşî Dr. Öğr. Üyesi abdullah uğur
Görüntüle
9 MİRÂTÜ’L-ÂŞIKÎN (EROĞLU NÛRİ) Eroğlu Nûri Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
10 TASAVVUF Bİ’T- TARİKAT (EROĞLU NÛRİ) Eroğlu Nûri Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle