Tam adı Tekirdağlı Kürt Hasanzade Hasan Hüsnî Cemâlî Baba (1830-1924?) olan Hasan Cemâlî Baba tarafından yazılan menakıpname. Bu eser Millî Kütüphane’de A 3045 numarasıyla kayıtlıdır. Eserin istinsah tarihi ve müstensihi bilinmemektedir (Yıldırım 2005: 37). Hasan Cemâlî Baba, Menâkıb-ı Âl-i Abâ ve Mesâ’ib-i Deşt-i Kerbelâ (Âl-i Aba’nın Menakıbı ve Kerbela Çölünün Musibetleri) adlı eseri kaleme almasındaki maksadı Ehlibeyt’in muhabbetini kalplere mühürlemek, iki âlemde o sultanların himmet ve ruhani feyizlerine ulaşmak olarak bildirir. Kitap Bektaşi tarikatına ikrar vermiş can kardeşlere hitaben yazılmıştır (Hasan Cemâlî Baba 2014: 161).

Baş tarafında bir sayfası eksik olan Menâkıb-ı Âl-i Abâ ve Mesâ’ib-i Deşt-i Kerbelâ adlı menakıpname, kısa bir giriş ve dört ana bölümden oluşmaktadır. Girişte Hacı Bektaş Veli’nin doğum, Horasan’dan Anadolu’ya geliş ve vefat tarihleri iki beyitle dile getirilir. Ardından kitabın yazılış amacı ve kimlere hitap ettiği açıklanır (Hasan Cemâlî Baba 2014: 161). Birinci bölümde Hz. Muhammed’in, Hz. Hatice’nin, Hz. Fatıma’nın, On İki İmam’ın ve On Dört Masum-u Pak’ın hayatları özetlenir, ne şekilde ve kim tarafından şehit edildikleri, kabirlerinin nerede olduğu ve bazı faziletlerine dair bilgiler verilir (Hasan Cemâlî Baba 2014: 161-172). İkinci bölümde Hz. Ali tarafından kemer takılan on yedi kişi konu edilir. Bektaşilikte On Yedi Kemerbest olarak kabul edilen bu kişilerin yaşamı ve İslam dinine hizmetleri hakkında kısa bilgiler verilir (Hasan Cemâlî Baba 2014: 172-175). Üçüncü bölüm, Kerbela şehitlerine ayrılmıştır. Kerbela’da İmam Hüseyin ve ehlibeytin yanında yer alan ve öne çıkan bazı simalar işlenir (Hasan Cemâlî Baba 2014: 175-186). Menâkıb-ı Âl-i Abâ ve Mesâ’ib-i Deşt-i Kerbelâ adlı menakıpnamenin dördüncü bölümünde Hacı Bektaş Veli’nin nesebine yer verilir. Hacı Bektaş Veli’den On İki İmam’ın yedincisi İmam Musa Kazım’a on iki nesilde ulaşan şecere işlenerek Hacı Bektaş Veli’nin seyitliğine vurgu yapılır. Yine bu bölümde Hacı Bektaş Veli’nin Nişabur’da H. 646 yılında doğduğu, H. 680 yılında Anadolu’ya geldiği, elli sekiz yıl irşatta bulunduğu ve doksan iki yaşında iken H. 738 yılında vefat ettiği bildirilir (Hasan Cemâlî Baba 2014: 186-187).

Menâkıb-ı Âl-i Abâ ve Mesâ’ib-i Deşt-i Kerbelâ Arap harfleriyle ve mensur halde kaleme alınmıştır. Ancak kimi yerlerde Hz. Muhammed, Hz. Ali, Hacı Bektaş Veli ile Kerbela’yı işleyen ve Hasan Cemâlî Baba’nın kendisi ya da başka şairler tarafından söylenmiş nazım unsurlara da yer verilmiştir. Eserin sonunda bulunan Cemâlî Baba'ya ait şiir 11'li hece ölçüsüyle kaleme alınmıştır. Bu eser klasik Bektaşi menakıpnamelerinden ve velâyetnamelerinden farklıdır. Eserde olağanüstü motifler yoktur. Zaman zaman ebcet hesaplarına yer verilmiş ve bunların üzerinden bazı çıkarımlar yapılmıştır. Eserin transkripsiyonlu metni Seyfullah Yıldırım tarafından 2005 yılında yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır (Yıldırım 2005). 2014 yılında ise Kahraman Özkök tarafından günümüz Türkçesine aktarılmış ve kitap olarak yayımlanmıştır (Hasan Cemâlî Baba 2014).

Şairin biyografisi için bk. “Cemâlî Baba”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/cemali-baba