- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hilmi (Hilmi Dede), Mehmed Ali Hilmi Dedebaba - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Şerife Şahinkaya
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:15/08/2022
Mehmed Ali Hilmi Dedebaba Erkânnâmesi
erkânnâmeHilmi (Hilmi Dede), Mehmed Ali Hilmi Dedebaba (d. ?/1842 - ö. ?/1908)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Erkânnâme, dervişlerin uymaları gereken yol kurallarını anlatan bir risaledir. Babagân kolunun 19. yüzyıldaki en ünlü dedebabası olan Mehmed Ali Hilmi Dedebaba’nın (d. 1842 /ö. 1907) Erkânnâme adlı eseri taslak niteliğindedir. Bu Erkânnâme’den alperen geleneği ile fütüvvete ilişkin gülbank ve tercümanlar çıkarılmıştır (Erdem 2011: 249). Merdivenköy Şahkulu Sultan Dergâhında yazıldığı bilinen Erkânnâme, 15 varaktan ibaret olup nesih yazı ile harekeli olarak yazılmıştır (Yüksel 2002: 150; Yakışır 2016: 15).
Münacaat ile başlayan Erkânnâme’de sırasıyla Nâd-ı ‘Alî, Tercümân-ı Dâr, Tercümân-ı Tâc, Tercümân-ı Vudû, Tercümân-ı Niyet-i Gusül, Tercümân-ı İkrâr, Şerh-i Ziyâretnâme, Du‘â’-i Ziyâretnâme, Tercümân-ı Vedâ’, Tercümân-ı Eşik, Tercümân-ı Çamaşur, Tercümân-ı Post, Tercümân-ı Meydân, Tercümân-ı Teslîm, Tercümân-ı Niyâz, Tercümân-ı Tiğ-bend, Tercümân-ı Ziyâret-i Türbe, Tercümân-ı Hatâ Kerden, Tercümân-ı Sû, Tercümân-ı Lokma, Ahşam yaturken (Okunacak duâ), Tercümân-ı Çerâğ, Tercümân-ı Hakk Hayırlı, Niyet-i Salâti’l-Fecr, Niyet-i Zuhr, Niyet-i ‘Asır, Niyet-i Mağrib, Niyet-i ‘İşâ, Niyyet-i Savm, Türbe Ziyaretine Girdikde Okuya, Türbe Ziyâret İdecek Vakit Okuya ve Gülbeng-i Sabâh başlıkları yer almaktadır (Erdem 2011: 250-255).
Erkânnâme, şu ifadelerle sona ermektedir:
Allah erenler namerde değil merde dahî muhtâc eylemeye.kimseye varup boyun bükdürüp hâlim şudur dedirmeye.
Allah Hak erenler ikrârlarımızda sâbit kadem eyleye.
Nûr-ı Nebî, Sırr-ı ‘Alî, Pîrim, Üstadım Hacı Bektâş Velî, Üçler, Yediler, Kırklar, Hâzirân, Gâ’ibân, Mühibb-i ‘Âşıkân, Sâdıkân, dem-i Kaygusız Sultân Efendimizin, El-hâc Mehmed ‘Alî Hilmi Dedebaba Efendimizin demine Hû Allah, Eyvallah, Hû Dost (Yüksel 2002: 159).
Şairin biyografisi için bk. “Hilmi (Hilmi Dede)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hilmi-hilmi-dede-mehmed-ali-hilmi
Eserden Örnekler
Münâcât
Bismillahi’r-rahmâni’r-rahîm Allahümme ente’l-Evvelü feleyse kableke şey’ün ve ente’l-Ahirü feleyse ba‘deke şey’ün ve ente e’z-Zâhirü feleyse fevkake şey’ün ve ente’l-Bâtinü feleyse dûneke şey’ün. Yâ Kâ’inen kable külle şey’in ve yâ Bâkiyen ba‘de külle şey’in. Yâ men hüve akrabü ileyhi min habli’l-Verîd. Yâ men hüve Fa’alün limâ yürîd. Yâ men yehûlü beyne’l-Mer’i ve kalbihi. Yâ men hüve bi’l-manzari’l-A‘lâ ve hüve bi’l-ufuki’l-mübîn. Yâ men leyse kemislihi şey’ün ve hüve’s-semi‘ü’l-Basîr. Yâ men hüve ‘alâ külli şey’in kadîr. İkdhâ’l-hâcâti bi-hakki Muhammedin ve âlihi’t-Tâhirîn (Yüksel 2002: 251-253).
Kaynakça
Erdem, Cem (2011). Muhammet Ali Hilmi Dedebaba Erkân-Nâmesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. Ss. 245-258.
Yakışır, Akif (2016). Mehmed Ali Hilmi Dedebaba Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Bingöl Üniversitesi: Bingöl.
Yüksel, Müfid (2002). Bektaşilik ve Mehmed Ali Hilmi Dedebaba. İstanbul: Bakış Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (HİLMİ) | Hilmi (Hilmi Dede), Mehmed Ali Hilmi Dedebaba | Araş. Gör. Songül Akboğa |
Görüntüle | ||
2 | KÂŞİFU’L-ESRÂR REDDİYESİ | Hilmi (Hilmi Dede), Mehmed Ali Hilmi Dedebaba | Dr. Özlem Özdemir |
Görüntüle | ||
3 | MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
4 | NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
5 | KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde | Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı |
Görüntüle | ||
6 | MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
7 | RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
8 | SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
9 | ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
10 | TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (SERMEST) | Abdullah Sermest, Kilisli | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
12 | ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN | Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle |