MEHALİK-İ HAYAT (AHMET RASİM)
hikâye
Ahmet Rasim (d. 1865 - ö. 21 Eylül 1932)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmet Rasim’in ailelerin şüphe, kıskançlık ve gayr-i meşru ilişkiler yüzünden yıkılması konusunda kaleme aldığı hikâye. 1308 yılında Şirket-i Mürettebiye Matbaası tarafından basılan eserin başlangıcında, üçüncü tekil şahıs anlatıcının hayat, ilişkiler ve insan psikolojisi üzerine didaktik bir girizgahı vardır. Olay örgüsü yeni evli iki çift olan Raif ve eşi Ârife ile Nazım ve eşi Sadiye’nin Boğaziçi’nde birlikte bir yalı tutması ile başlar. İki ay sonra, villian karakter olan Ârife’nin Nazım’ın kendisine kötü gözle baktığı iftirası üzerine evlerini ayırırlar. Sadiye, Nazım ile hayatında temiz bir sayfa açan, fakat kocası tarafından hep şüpheyle ve kıskançlıkla yaklaşılan bir kadındır. Ârife ise Raif’in bütün bağlılığına ve müsamahasına rağmen gayri meşru ilişkilerinden vazgeçmeyen biridir. Sadiye’yi kendi dünyasına çekmeye çalışır. Sonunda Sadiye Ârife’nin oyununa gelir ve eski âşıklarından birinden namusunu koruyabilmek için intihar eder. Hikâye, Nazım ve Raif’in bir kıraathanede üzgün halde oturdukları sahne ile sonlanır.

Hikâyenin anlatı zamanı sekiz ay kadar bir süreyi ihtiva eder. Olaylar İstanbul’un Boğaziçi, Küçüksu, Yenikapı, Çubuklu, Aksaray gibi semtlerinde geçer. Daha çok yalı, kıraathane gibi kapalı mekânlar, zaman zaman da açık mekânlar kullanılmış olmakla birlikte bu mekânlara dair ayrıntı ve betimlemelere yer verilmemiştir. Olayların geliştirilmesinde ve gerçeklerin açığa çıkarılmasında mektup türü işlevsel olarak kullanılmıştır. Hikâyede üç mektuba yer verilmiş, mektuplar el yazısı ile aktarılarak matbu harfler kullanılan ana metinden görsel olarak da ayrılmıştır. Benzer şekilde Nazım’ın Sadiye’ye karşı duygularını kaleme aldığı metin de el yazısı ile kaydedilmiştir. Eserde Arapça ve Farsça sözcüklerle kurulu tamlamalara yoğun olarak yer verilmiş ve ağır bir üslup kullanılmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Ahmet Rasim”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-rasim 

Eserden Örnekler


“Ârife, Raif’i bir hafta kadar sermest-i neşe eyledi. Bu baygınlık bîçârenin dîde-i basîretini bütün bütün kapadı.

Âdeta mecnûn-i aşk olmuş olduğundan gönlünden, gönlünü alan o dil-firibden mâadasını görmüyordu.

Lakin Nazım teyakkuz-i daimi içinde yanıyor. Sadiye pencere önünde oturacak olsa derhal şüpheleniyor.”  

[...]

“Ârife kâh validesine, kâh hemşiresine gitmek bahanesiyle evden çıkarak bir mev’id-i telâkiye atılır. Bir gün bir gece eğlenir. Eve avdetinde bin türlü nevaziş ile âsâr-ı iştiyak göstererek bîçâre delikanlıyı aldatır. Sadiye gördüğü mezâlim-i şedîdeye tahammül edemeyerek akşamlara kadar ağlar. Nazım’ın vürûdunda çehre-i hazînine bir tebessüm-i mecburî getirerek enzar-ı hâifâne ile delikanlıyı karşılar.” (Ahmet Rasim 1308: 15-16, 46).

Kaynakça


Ahmet Rasim (1308). Mehâlik-i Hayat. İstanbul: Şirket-i Mürettebiye Matbaası.

İldeş, Özgür (2019). Ahmet Râsim: Hikâye ve Romanları (Cilt I-II-III). Ankara: Kurgan Edebiyat.

Kaya, Serkan (2005). Ahmet Rasim’in Hikâyeleri: Bir Sefilenin Evrak-ı Metrûkesi, Mehâlik-i Hayat, Meyl-i Dil, İhanet-i Aşk, Tecârib-i Hayat, Afife, Belki Ben Aldanıyorum (Metin –Tahlil – İndeks). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Nerkiz, Ummahan. (2021). Ahmet Rasim’in Hayatı, Hikâye ve Romanları. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Yaman, Semra. "MEHALİK-İ HAYAT (AHMET RASİM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehalik-i-hayat-ahmet-rasim-tees-1985. [Erişim Tarihi: 11 Aralık 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 EDEBİYAT-I GARBİYEDEN BİR NEBZE (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
2 CÜMEL-İ HİKEMİYE-İ ECNEBİYE (CİLT 2) ( AHMET RASİM) Ahmet Rasim Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
3 CÜMEL-İ HİKEMİYE-İ OSMANİYE( AHMET RASİM) Ahmet Rasim Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
4 BORJİYALAR (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Araş. Gör. Dr. İmren Gece Özbey
Görüntüle
5 ESKİ ROMALILAR (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
6 EZHAR-I TARİHİYE (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
7 TARİH-İ MUHTASAR-I BEŞER (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
8 YENİ USÛL MUHTASAR SARF-I TÜRKÎ [BİRİNCİ SENE] (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
9 KÜÇÜK TARİH-İ OSMANÎ I. - II. SENE (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
10 KÜÇÜK TARİH-İ İSLAM (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
11 TESHİL-İ TEEHHÜL (MEHMET TAHİR) Mehmed Tahir Araş. Gör. Dr. Cemile Odunkıran
Görüntüle
12 DEMİRHANE MÜDÜRÜ (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
13 İKİ KADIN (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Diğer Devrim Özbek
Görüntüle
14 HÜKM-İ BEŞER YÂHUD İKİ SEVDÂZEDELER (AHMED FAHRİ MUSTAFA) Ahmed Fahri Mustafa Dr. Öğr. Üyesi Hanife Özer
Görüntüle
15 HAZÎNE-İ MEKÂTİB yâhut MÜKEMMEL MÜNŞEÂT (AHMET RASİM) Ahmet Rasim Öğretmen İbrahim YILDIRIM
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle