MECMÛ'A (Milli Kütüphane, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, 06 Hk 578)
şiir mecmuası
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


18. yüzyıla ait, derleyeni bilinmeyen şiir mecmuası. Eser, kütüphane kataloğunda “Mecmû‘a-i Eş‘âr” adıyla kayıtlıdır. Derlenme tarihi belli olmamakla birlikte 18. yüzyıldan sonra tarihlenen şiir bulunmamasına nazaran bu yüzyılda meydana getirildiği söylenebilir. 233 yaprak tutarındaki eser seçme beyitlerden oluşmaktadır. Derleyici mecmuayı tertip ederken elifba sırasını gözetmiştir. Söz gelimi "elif" harfi ile başlayan şiirler kafiyelerinin son harflerine göre elif'ten ye'ye kadar sıralanmış, daha sonra aynı işlem "be" ile başlayan şiirlere uygulanmıştır. Mecmua bu şekilde elif harfinden ye harfine kadar sıralanmıştır. Bu durum mecmuanın derleyicisinin eseri bilinçli bir şekilde tertip ettiğini göstermektedir. Esere sonradan eklendiği anlaşılan beyitler de yine bu sıralamaya uygun şekilde yerleştirilmiştir. Bu özelliklerinden dolayı mecmuanın tertipli bir "ebyat mecmuası" olduğu söylenebilir.

Mecmuanın her sayfasında iki sütun bulunmaktadır. Her sütunda ortalama beş beyit yazılmıştır. Her sayfada en fazla 11 en az 2 beyit vardır. Sayfalarda yer yer boşlukların olması derleyicinin mecmuayı henüz tamamlamamış olabileceğini düşündürmektedir.

Mecmuada 138 şaire ait 3105 beyit bulunmaktadır. Mecmuada en çok beyti bulunan şairler, 510 beyitle Sâbit, 285 beyitle Bâkî, 181 beyitle Tecellî'dir. Mecmuada beyti bulunan şairlerle beyit sayıları şu şekildedir: Abdî, Adlî, Ahmed Han (3), Ahmed Paşa (4), Ahmedî, Âlî (4), Ârif, Arzî, Âşık, Âşık Ömer, Atâyî (31), Âzerî, Azîz, Azmî (2), Bahâyî (8), Bâkî (285), Bezmî, Cem‘î (42), Cemâlî (20), Cevrî (15), Cinânî (2), Çagatay, Çarhî, Dürrî, Ebussuûd, Edîbî, Ehlî, Emrî (17), Enîs (2), Enverî, Evliyâ, Fâ’izî (10), Fahrî, Fasîh (46), Fehîm (17), Fevrî, Feyzî, Figânî (3), Fuzûlî (57), Fürûgî (2), Hacı Hilmi, Hâfız (5), Hâletî (11), Hayâlî (5), Hevâyî (4), Hezârî (2), Hilâlî, Hulûsî (2), Hüdâyî (4), İbn-i Kemâl (4), İffet, İshak, İsmetî (18), İsmetî (2), İzzetî (2), Kâdirî, Kadrî, Kâmî, Kelîm, Kelîm Eyyûbî, Leylâ (2), Lutfî, Makâlî (2), Mantıkî (4), Meşâmî, Mezâkî (50), Mihrî, Misâlî (2), Mu‘îd Han, Muhlis, Nâ’ilî (29) Nâ’imî, Nâbî (179), Nâdirî (8), Nahîfî (3), Nazmî (27), Necâtî (3), Nedîm (7), Nef‘î (16), Neşâtî (10) Neylî, Nişânî, Niyâzî, Nizâmî, Pîrî (12), Rahîmî, Râsîh, Râşid, Remzî (3), Rıf‘at, Rıf‘atî, Rızâyî (27), Riyâzî (19), Rüşdî (14), Sâbit (510), Sa‘dî, Sâ’ib (11), Sabrî (90), Sadeddîn, Safâyî (2), Sânî, Sebzî, Sehî (2), Semtî, Sırrî (2), Siyâhî, Şânî, Şehrî (76), Şerîf, Şerîf Sabrî (5), Şeyh Nazmî (2), Şeyhî (4), Tâb‘î, Tâlib (7), Tarzî, Taybî (7), Tecellî (181), Tesellî, Tıflî (29), Ubeydî, Ulvî, Vâhid (3), Vecdî (55), Vecîhî, Vehbî, Velî, Veysî (14), Yahyâ (46) Zihnî, Zamânî, Zâtî (3), Zuhûrî (27). Mecmuada bunlardan başka Mîr başlıklı 16, Mîr-i Evliyâ/Mîrü’l-Evliyâ başlıklı 36, Pîrî başlıklı 12 beyit bulunmaktadır. Ayrıca eserde 459 beytin de şairi tespit edilememiştir. 

Seçme beyitler, matla, makta ve müfredlerden oluşan eserde Âşık Ömer’e ait gösterilen 8 beyitlik bir gazel de bulunmaktadır. Mecmuada yer alan beyitlerin genelinde bir konu bütünlüğü bulunmamakla birlikte edebî sanatların yoğun olarak kullanıldığı ve anlam derinliği açısından zengin beyitlerin tercih edildiği görülmektedir. Mecmuada Sâbit’e ve Nâbî’ye ait 24, Tecellî’ye ait 17, Fuzûlî’ye ait 14, Nedîm’e ait 4, Şeyhî’ye ait 3, Mezâkî’ye, Fasîh’e, Rızâyî’ye ve Bağdatlı Rûhî’ye ait 2, Nef‘î ve Cevrî’ye ait 1 beytin şairlerin yayımlanmış divanlarında yer almaması mecmuanın kayda değer yönlerindendir.

Mecmua, MESTAP projesi kapsamında yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır (Mutlu 2014).

Kaynakça


Mutlu, Serpil (2014). Milli Kütüphane 06 Hk 578, 06 Hk 951 Numaralarında Kayıtlı Mecmuaların ‘Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’ne Göre (MESTAP) Tasnifi. Yüksek Lisans Tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Mutlu Kırlı, Serpil. "MECMÛ'A (Milli Kütüphane, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, 06 Hk 578)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmua-milli-kutuphane-adnan-otuken-il-halk-kutuphanesi-koleksiyonu-06-hk-578. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle