- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Araş. Gör. Dr. Esra Beyhan
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Mecmua
- Yayın Tarihi:19/06/2022
MECMÛ'ATÜ’L-EŞ'ÂR (Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, Hakses Koleksiyonu, 08802/Hs0753)
şiir mecmuası?
ISBN: 978-9944-237-87-1
19. yüzyıla ait, derleyeni bilinmeyen şiir mecmuası. İçinde en son 19. yüzyıla ait şairlerin olmasından dolayı 19. yüzyılda tertip edildiği düşünülmektedir. 249 varaktan oluşan yazmada bazı yapraklar kopuktur. Mecmua, muhtelif nazım şekillerinden, az sayıda Farsça şiirden ve tasavvufi mahiyette çeşitli mensur parçalardan oluşmaktadır. Tertip edilirken ilk varaklarda Hayâlî Divanı'na ait manzumelerde rediflere göre alfabetik sıra takip edilmişse de bu yöntem eserin devamında sürdürülmemiştir. Bu nedenle tertipli bir mecmua değildir. Eserde iki defa yazılmış ya da bölünmüş manzumeler de bulunmaktadır.
Mecmuada 349'u Türkçe, 7'si Farsça olmak üzere toplam 356 şiir yer almaktadır. Söz konusu şiirler; 246 gazel, 28 müseddes, 24 tahmis, 13 terci-i bend, 9 muhammes, 8 terkib-i bend, 9 kaside, 4 mesnevi, 4 müsemmen, 4 murabba, 2 müsebba, 2 muaşşer, 1 beyit, 1 kıt'a ve 1 tesbiden oluşmaktadır. Bunlardan 19 tanesinin şairi bilinmemektedir. Şiirlerin çoğunun 16. yüzyıl şairlerine ait olduğu mecmuada 113 şairin şiirlerine yer verilmiştir. 14 ve 19. yüzyıllardan 3 şair vardır. Hayâlî Bey, 81 şiirle en çok şiiri bulunan şairdir. İkinci sırada 18 şiirle 17. yüzyıl şairi Hüseynî gelmektedir. Mecmuada şiiri bulunan şairler ve şiir sayıları şöyledir: Acemî, Adlî, Âgehî, Ahmedî, Âlî (7), Arşî, Âşık Ömer (2), Azbî, Âzerî (2), Azîzî, Azmî, Baba Emîr, Bahâyî-i Küfrî, Bâkî (5), Birrî, Ca'ferî (3),Cevrî, Cinânî (3),Çelebi, Edâ'î, Emrî (3), Enderunlu Vâsıf, Eşrefoğlu Rûmî (3), Fehîm-i Kadîm (6), Fevrî (5), Firâkî, Fuzûlî (5), Güftî, Günâhî, Habâbî, Hakîrî, Halîlî (2), Hayâlî Bey (81),Haylî, Hayretî (2), Huldî, Hüdâyî, Hüsâm (5), Hüseynî (18),Hüznî, İlâhî, İshakî (3), Kabûlî, Kadîmî, Kâmî, Kâtibî (2), Kaygusuz Abdâl (5), Kemâl, Kemâlî, Kevserî, Kıvâmî, Kuddûsî, La'lî, Lâmi'î, Levnî (2), Mahremî, Mâ'ilî (2), Medhî, Mısrî, Muhibbî, Muhîtî, Mu'îdî, Mustafâ (2), Mürîdoğlu, Nâbî (3), Nâdirî, Nahîfî (3), Nâmıkî, Nâtıkî, Nef'î (7), Nesîmî (8), Neşâtî (5), Nev'î, Oğlan Şeyh, Rahmî (3), Râmiz, Râşid, Revânî, Rızâyî, Rûhî-i Bağdâdî (15), Rûşenî, Rüşdî (2), Sâbit (5), Sa'dî, Safâyî, Sâ'î, Sâkıb Efendi, Sedîdâ, Sehvî, Senâyî (2), Seyrî, Seyyid İbn Mustafa (2), Sıdkî, Sırrî (3), Şâfi'î (6), Şâh Hatâyî, Şâhidî (2), Şemseddîn, Şems-i Tebrizî (2), Şeyhoğlu, Tâlibî (2), Tîğî (3), Ulvî (4), Usûlî (4), Vahdetî, Vâlihî, Vecdî, Veysî, Vîrân Abdâl, Yûnus Emre (15), Yûsuf, Za'fî (3), Zâtî. Eserdeki Farsça şiirler; Kemâl, Kâtibî, Kuddûsî, Sa'dî ve Şems-i Tebrizî'ye ait 3 gazel, 1 kaside, 1 mesnevi, 1 terkib-i bend ve 1 tahmistir.
Mecmuada ayrıca tasavvufi konulardan bahseden Türkçe 4 mensur metin yer almaktadır. Bunlardan ilki, 113a-120a sayfalarında yer alan, başlıksız bir Fâtihâ tefsiridir. Metne kurşun kalemle daha sonra eklendiği anlaşılan bir nota göre bu bölüm El-Fâzıl Ahmed isimli bir müellife ait Fâtihatü'l-Kitâb ve Havassuhâ'dan alınmıştır. Diğer metin ise 120b-126a sayfalarında yer alan Abdülmecîd isimli bir müellife ait Risâle Fi't-Tasavvuf’tur. Eserin 137a-137b sayfalarında "Beyân-ı Bâ" başlıklı, yazarı belirlenemeyen bir mensur parça, “148b-149b” sayfalarında da "Der Beyân-ı Merâtib-i Ma'rifet" başlıklı, müellifi belirlenemeyen bir metin yer almaktadır.
Mecmuada, divanı bulunmayan ya da günümüze ulaşmamış olan şu 39 şaire ait 71 manzume bulunmaktadır: Acemî, Arşî, Azmî, Âzerî, Baba Emîr, Çelebî, Edâ'î, Firâkî, Güftî, Günâhî, Habâbî, Hakîrî, Huldî, Hüseynî, Hüsâm, İlâhî, Kadîmî, Kemâlî, Kıvâmî, La'lî, Levnî, Mâ'ilî, Mustafâ, Mürîdoğlu, Nâmıkî, Rızâyî, Safâyî, Sedîdâ, Sehvî, Seyyid İbn Mustafâ, Şâfi'î, Şemseddîn, Şeyhoğlu, Tîğî, Vâlihî, Yûsuf, Za'fî, Zârî. Ayrıca mecmuada kayıtlı bulunan Adlî, Âlî, Kâmî, Rüşdî, Seyrî ve Vîrân Abdâl'ın birer gazeli, Hayâlî, Nesîmî ve Şâhidî'nin ikişer gazeli, Ca'ferî ve Yûnus Emre’nin 3 gazeli, Emrî ve Fevrî'nin bir müseddesi, Fevrî'nin bir müsebbası, Senâ'î'nin bir müsemmeni, Medhî ve Sıdkî'nin birer terci-i bendi, Kaygusuz Abdal'ın bir gazel ve bir murabbası, Tâlibî'nin bir müseddes ve bir murabbası, Ulvî'nin bir müseddes ve bir gazelinin yayımlanan divanlarında bulunmaması, eserin kayda değer yönlerindendir.
Mecmuada yer alan Türkçe şiirler üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Erkan 2016).
Kaynakça
Erkan, A. Serdar (2016). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi Hakses Koleksiyonundaki 08802/Hs0753 Numaralı Demirbaş ve T811.21 Yer Numarasına Kayıtlı Mecmu'âtü'l-Eş'âr (1b-249a) (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
| 2 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
| 3 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
| 4 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
| 5 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
| 6 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
| 7 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
| 8 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 9 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
| 10 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |