MECMÛ'A (NEV’Î-ZÂDE ATÂYÎ) (Nuruosmaniye Kütüphanesi, 4959)
şiir mecmuası
Nev’î-zâde Atâyî (d. ? - ö. 1045/1635)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nev’î-zâde Atâyî tarafından derlenmiş olan şiir mecmuası. Eserin dîbâcesinde mecmuanın Nevî-zâde Atâyî’nin seçtiği şiirlerden meydana geldiği ve Nev’î-zâde tarafından tertip edildiği yazılıdır. Ancak elimizdeki yazma, Atâyî’nin kaleme aldığı nüsha değildir. 472a’daki ferağ kaydına göre Mehmed Fennî tarafından 1102/1690-91 senesinde istinsah edilmiştir. 593 varaktan oluşan mecmuanın metni talik hatla yazılmıştır. Eserin başında mecmuanın müstensihi Mehmed Fennî tarafından hazırlanmış olan bir fihrist yer almaktadır.

Yazısı ve sayfaların yapısı dikkate alındığında sondaki 120 varağın mecmuaya sonradan eklendiği anlaşılmaktadır. Bu bölümde yer yer Türkçe şiirler olmakla birlikte Ferîdüddin-i Attâr, Hâce-i Kirmânî, Hakîm Şifâyî, Hâtifî, Hüseyin Senâyî, Hüsrev-i Dihlevî, Mevlânâ, Muhteşem-i Kâşânî, Nef‘î, Nizâmî-i Esterâbâdî, Nizâmî-i Gencevî, Sâfî, Selmân-ı Sâvecî, Şeyh Âzerî, Tâlib-i Âmulî, Ümîdî, Vukû'î-i Tebrîzî, Zahîr-i Faryâbî, Zuhûrî’nin çok sayıda Farsça şiiri bulunmaktadır.

Mensur bir eserin bulunmadığı mecmuada 13 ila 17. yüzyıllar arasında yaşamış 59 şaire ait 3569 şiir yer almaktadır. Her bir şaire ait şiirler, müstakil bölümler hâlinde, divan tertibine uygun olarak tasnif edilmiştir. Eserde en çok şiiri bulunan şair 414 rubai ile Azmî-zâde Hâletî’dir. İkinci sırada 14 kaside, 5 mesnevi, 187 gazel, 11 rubai, 5 varsağı ile Nâ'ilî; üçüncü sırada 10 kaside, 170 gazel, 18 rubai ile Riyâzî gelmektedir. Mecmuada yer alan şair ve şiir sayıları şu şekildedir: Âlî (Edirneli Hüseyin Efendi) (54), Arzî Muhammed Efendi (46), Azmîzâde Hâletî (414), Şeyhülislam Bahâyî (48), Bâkî (174), Bağdatlı Rûhî (11), Cem‘î (103), Cevrî Çelebi (91), Dîvânî, Gelibolulu Âlî (2), Kafzâde Fâ'izî (107), Fasîh, Fehîm (175), Fennî (4), Fevrî (53), Feyzî (Ebû Sa'îdzâde Feyzullah Efendi) (75), Firâkî, Fuzûlî (58), Gubârî, Güftî-i Edirnevî (61), Hâşimî-i Bursevî (85), Îdî, İlâhî, İsmetî (72), Lutfî, Mezâkî (70), Münîrî (2), Nâ'ilî (222), Nâbî (105), Nev'îzâde Atâyî (141), Ganîzâde Nâdirî (62), Necâtî (2), Nef'î (102), Nehcî (12), Nesîb el-Mevlevî (23), Neşâtî (76), Nihânî, Nûşî, Rızâyî Alî Çelebi (74), Riyâzî (198), Rüşdî (84), Sâbir Parsâ (71), Sabrî (151), Sabûhî Dede, Sâfî, Senâyî, Sırrî Çelebi (27), Subhî (3), Şehrî (131), Şeyhülislâm Yahyâ (151), Şîrî, Taşlıcalı Yahyâ, Tıflî (89), Ulvî, Va'dî (88), Vecdî (32), Veysî Efendi (5), Zekî, Zihnî.

Eser, 17. yüzyılın önemli şairlerinden Nev’îzâde Atâyî’nin derlediği bir mecmua olması bakımından kıymetlidir. Divanı henüz tespit edilememiş şairleri ve yayımlanmış divanlarda yer almayan şiirleri barındırması yönüyle de dikkate değer bir mecmuadır. Ancak, gövde metinde de bulunmakla birlikte özellikle eserin derkenârında yazılı olan bazı başlıklarda hatalar yer almaktadır. Bu sebeple başlıklardan yola çıkarak manzumenin şairi, nazım şekli hakkında bilgi vermek yanıltıcı olabilir.

Bünyamin Ayçiçeği (2016) tarafından mecmuanın genel tanıtımı yapılmıştır.

Mecmua derleyicisinin biyografisi için bk. "Atâyî, Nev’î-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/atai-nevizade 

Kaynakça


Ayçiçeği, Bünyamin (2016). “Nuruosmaniye Kütüphanesi Türkçe Şiir Mecmû‘aları: İnceleme-Dizin”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 16: 227-367.

Atıf Bilgileri


Ayçiçeği, Bünyamin. "MECMÛ'A (NEV’Î-ZÂDE ATÂYÎ) (Nuruosmaniye Kütüphanesi, 4959)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-nev-i-zade-atayi-nuruosmaniye-kutuphanesi-4959. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
2 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
3 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
4 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
5 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
6 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
7 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
8 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle