Bursalı Mehmed Tâhir'den itibaren (2016: 539) bazı kaynaklarda Çaylak Tevfîk'e ait gösterilen fakat Tevfîk'in hiç bir zaman kendi eserleri içinde anmadığı (Akün 1993: 244) çeşitli hikâyeler, mektup sûretleri, mizahî metinler vb. manzum ve mensur parçaların derlemesinden oluşan bu kitap "modern mizah ile gelenekli kıssa ve anekdot aktarımcılığının kesişme noktasında ortaya çıkmış önemli bir derleme" (Özgül 2007: 147) olarak görülmektedir.

3 cüz’den meydana gelen eserin birinci cüz’ünde “Hikâye-i Latîfe (s. 2-6), Sûret-i Mektûb Be-inşâ-yı Merhûm Kâmî Efendi (s. 13-15), Latîfe Bâ-inşâ-yı Merhûm Müstakîmzâde Efendi (s. 25-29), Vehbî Efendi Merhûm Haleb Kadısı Oldukda Hıyâm ve Bazı Mühimmât-ı Seferiyye Talebiyle Neylî Efendiye Yazdığı Tezkiredir (s. 36-37), Merhûm Kânî Efendinin Selâm Sipârişiyle Bir Ahbâbına Yazdığı Mektûb (s. 56-58), Mûmâ İleyhin Ba’zı Kimesnenin Evzâ’ından Dilgîr Oldugundan Bahsile Kaleme Aldığı Müsveddedir (s. 58-61)”; ikinci cüz’ünde “Kânî Efendi Merhûmun Yegen Mehemmed Paşaya Envâ’-ı Letâ’if ü Fıkarâtı Mütezammın Cevâben Mektûbı (s. 98-111), Siyer ve Hâb-nâme ve Daha Niçe Mü’ellefât-ı Hassân Sâhibi Veysî Efendi Merhûmun Magfûrun Leh Sultân Selîm Hânın Musâhibi Meşhûr Hasan Cân Hânedânına Müntesib Tezkireci Mutahhar Efendiye Yazdığı Mektûb-ı pür-nüktedir (s. 114-121), Kânî Merhûmun Kemâl-i Gazabla Yegen Paşa Dîvân Kitâbetinden Müfârekati (s. 151), Boşnak Agalardan Birinin Gönderdigi Tezkire ile Kâmî Efendi Merhûmun Şerhi (s. 157-159), Hikâye vü Letâ’if (s. 159-177), Türkî Durûb-ı Emsâl (s. 178-192)”, üçüncü cüz’ünde Hıfzî Efendi Kirmânşâhân Kâdısı İken Râşid Paşa Sefâret İle Me’mûr oldukda Mektûbcısı Olan Münîf Efendi Mevlânâ-yı Mûmâ İleyhin Mahkemesine Müsâferet Tarîkıyla Nüzûl ve Ba’dehu Bir Arab Gulâmı Firâr etmekle İstifsâriçün Yazdıgı Mektûba Hıfzî Efendinin Cevâbıdır (s. 194-195), Merhûm Osmân-zâde Ahmed Tâ’ib Efendinin Arz-ı Hâlidir (s. 218-220), Haleb Vâlîsi Dâmâd İbrâhîm Paşadan Kitâbdârları Yahyâ Efendi Makâmına Üsküdârî Çelebiyi Ta’yîn Zımnında Nâbî Efendi ve Habeşîzâde Rahîmî Beg Vezîr-i Müşârün İleyhe Manzûmen Verdikleri İstid’â-yı Müşterekdir (s. 280-283), Sultân Ahmed Hân Eyyâmında Rûma Kudûm Eden Zurefâ-yı A’câmdan Mollâ Yûsuf Hakkında Cevrî Çelebînin Mutâ’ibesidir (s. 283-284)” gibi başlıklar yer almaktadır.

Eserin içerdiği metinlerden mürettibinin edebî bilgisinin ve zevkinin yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim kitapta yer alan manzum, mensur ya da manzum-mensur karışık parçalarda kullanılan dil oldukça sanatlı ve süslüdür. Zaman zaman Arapça ve Farsça kısımlara da yer verilmiştir. Kelime oyunlarına sıkça rastlanmaktadır. Yine bazı parçalarda mizahın ön plana çıktığı, kimi zaman da argonun kullanıldığı görülmektedir.

Nevâdirü’z-Zürefâ ya da Mecmû’a min Nevâdiri’l-Üdebâ ve Âsâri’z-Zürefâ 1287 yılında 3 cüz hâlinde İstanbul'da basılmış olup 288 sayfadır.