MECMÛ'A (KEMÂLÎ) (Avusturya Milli Kütüphanesi, A. F. 268a)
karışık içerikli mecmua
Kemâlî (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Budin’de muhtemelen Mehmed (ya da İsmail) Kemâlî isimli bir şahıs tarafından 16. yüzyıl sonlarında derlenen mecmua. Mecmuanın sahibi ve mürettibi olan kişi Budin’de bir Osmanlı memuruydu (mukâbeleci). İçerik açısından bakıldığında mecmudaki pek çok metin, şiir ve aynı şekilde mensur kısım mecmuanın 16. yüzyılın ikinci yarısında Macaristan’da yazıldığına işaret etmektedir. Bir muhasebe kaydı, Macaristan hakkında bir kanunname ve bir Fetih-nâme-i Eğri’nin yanı sıra mecmua iki uzun mesnevi içermektedir. Bunlardan biri Mevlana Celaleddin Rûmî Mesnevi’sinin Kemâlî’ye ait bir çevirisi ve diğeri de Nidâ’î Çelebi’nin Risâle-i Manzûme’sidir. Tek tük kaydedilmiş beyitleri de dahil edersek malzemenin içinde farklı kategoride toplam 114 şiir mevcuttur. Bu şiirlerin yaklaşık üçte birinin başta İran’la çatışmalar, Rumeli Beylerbeyi Mehmed Paşa’nın idamı (1589), Macaristan’daki gelişmeler ve özellikle Eğri’nin fethi gibi tarihi referanslara sahiptir. Mecmuada yer alan ve isimlerini bildiğimiz şairler mecmuanın derleyicisinin çağdaşlarıdırlar ve dolayısıyla 16. yüzyılda yaşamışlardır: Abdî (Sarḫoş, ö. 1605/06), Askerî, (Edirneli ö. 16. yy.), Cıgalazâde Mahmûd Çelebi (ö. 1643), Fasîhî, Fidâyî (ö. 1602/03 ?), Gâzî Giray II (Bora, ö. 1607), Gubârî (?), Hâdî (Memezâde, ö. 1608/09), Ḫayretî (ö. 1534), Hoca Sa'deddîn (ö. 1599), Baltacızâde Mahmûd (ö. 1597’den sonra), Mehemmed Kemâlî (ö. 1600), Monlâ Cihâdî (16. yy.), Murâdî (Murâd III., ö. 1595), Kabûlî (ö. 1591/92), Şâhî (Şehzâde Bâyezîd, ö. 1561), Selâmî (?), Tîgî Beg (ö. 1608/09 ya da 1618/19).

Mecmuanın bir bölümü Hülya Çelik ve Gisela Procházka-Eisl tarafından yayımlanmış (2015) ve Procházka-Eisl tarafından mecmuaya dair bir makaleyle yazılmıştır (2018). Transkribe edilmiş metnin tamamına ve aynı şekilde detaylı bir tasnifine "mecmua online" projesinin internet sitesinden dijital ve açık erişim olarak ulaşılabilmektedir (bk. https://mecmua.acdh.oeaw.ac.at/tocAF268.html).

Eserden Örnekler



Kaynakça


Procházka-Eisl, Gisela ve H. Çelik (2015). Texts on Popular Learning in Early Modern Ottoman Times, I: Hidden Treasures: Selected Texts from Ottoman Mecmūʿas (Miscellanies), Cambridge, Mass.: Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University.

Procházka-Eisl, Gisela (2018) “Şiirle Tarih Yazmak. 16ncı Yüzyılın Sonlarında Derlenen Bir Mecmua Örneğinde”. ESTAD 1 (1): 32-49.

Atıf Bilgileri


Procházka-Eisl, Gisela. "MECMÛ'A (KEMÂLÎ) (Avusturya Milli Kütüphanesi, A. F. 268a)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-kemali-avusturya-milli-kutuphanesi-a-f-268a. [Erişim Tarihi: 06 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
2 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
4 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
5 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
6 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
8 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
10 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle