MECMÛ'A-İ EŞ'ÂR (ŞEHRÎ) (Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi, Y-362)
musammat mecmuası
Şehrî, Eyyûb İbn Yûsuf (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şehrî mahlaslı Eyyûb İbn Yûsuf’un tertip ettiği şiir mecmuası. Yazmanın ferağ kaydında mürettip; künyesinin Eyyûb İbn Yûsuf, mahlasının Şehrî, tertip tarihinin ise 8 Zilhicce 1081/18 Nisan 1671 olduğunu belirtmiştir. Mürettip, mecmuanın herhangi bir yerinde biyografisine ışık tutacak bilgiye vermediği gibi biyografik kaynaklarda da ismi Eyyûb, mahlası Şehrî olup bu tarihte hayatta olduğu belirtilen herhangi bir şaire tesadüf edilememektedir. 203 varaktan müteşekkil olan mecmuanın metni, çift sütun üzerine nestalik hatla yazılmıştır. Başlıklar kırmızı, metinler ise siyah mürekkeplidir. Kütüphanede kataloğunda "Mecmûʻa-i Eşʻâr" adıyla kaydedilmiş olan eserin, musammat türündeki manzumelerden meydana gelmesi hasebiyle Mecmûʻa-i Musammat olarak adlandırılması daha uygun olacaktır.

Baştan eksik olan mecmuada önce tesdis ve müseddes, sonra tahmis/muhammes nazım şeklinde kaleme alınmış manzumelerin bir araya getirildiği iki bölümden oluşmaktadır. Her iki gruptaki nazım şekilleri huruf-ı hecâ tertibi üzere manzumelerin ilk bentlerinin son harflerine göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Ayrıca her iki gruptaki şiirlere sıra numarası da verilmiştir. Mecmua üzerindeki numaralandırmaya göre ilk grupta 190, ikinci grupta 212 musammat mevcut görünüyorsa da yazmanın bazı yaprakları kopmuş olduğu için mevcut durumda 159 ve 200 olmak üzere toplam 359 musammat vardır.

Mecmuanın tertip hususiyetlerinden bir diğeri de aynı vezin ve kafiyedeki musammatların peş peşe yazılmış olasıdır ki, bunlardan oluşan bölümü musammatlardan oluşan kısmi bir nazire mecmuası kabul edebiliriz.

İkisi Farsça olmak üzere toplam 363 manzumenin kaydedildiği mecmuada 149 tesdis, 146 tahmis, 54 muhammes, 10 müseddes, 3 gazel ve 1 terkib-i bend mevcuttur. Daha çok âşıkane ve rindane tarzda tanzim edilmiş olan bu manzumeler 15 ile 17. yüzyıllar arasında yaşamış olan 160 farklı şaire aittir. Mecmuada en fazla manzumesi olan şair; 12 tahmis, 4 tesdis ve 4 muhammesle mecmuanın mürettibi olan Şehrî’dir. Şehrî’yi 18 tesdis ve 1 muhammesle Tîğî, 11 tesdis ve 7 tahmisle Feyzî-i Kefevî izlemektedir. Mecmuada şiirleri bulunan şairler ve şiir sayıları şöyledir: Adnî, Ahdî (3), Ahmed Beg, Ahmedî (3), Âlî (3), Alî Şîrîn, Ârifî (2), Aşkî (3), Avnî, Âzerî (4), Azmî (2), Bahşî, Bahtî (2), Bâkî (8), Behcetî, Behiştî (4), Beyânî (4), Bezmî, Caʻferî, Cehdî, Celâlî, Cevânî (16), Cevrî (2), Cinânî, Çâkerî, Dâʻî, Dervîş Paşa (2), Edâyî (2), Emrî, Esîrî, Fahrî Çelebi, Fâtihî, Fazlî (2), Fenâyî, Ferîdî (2), Fevrî (6), Feyzî-i Kefevî (18), Fikrî, Firâkî (2), Fuzûlî (5), Fünûnî, Garîbî, Güftî, Günâhî, Güvâhî, Hâfız Paşa, Hakîrî, Hâletî, Halîlî, Hamdî, Hâşimî (5), Hatâyî (2), Hâtifî, Hayâlî (4), Hayâtî, Hayderî, Hey’etî, Hezârânî, Hüdâyî, Hüsâmî, Hüznî, Inâyî, Kabûlî (3), Kadrî (2), Kalenderî (2), Kâmî, Kanberî, Kâsım Paşa, Kemâl Paşazâde, Kevserî, Laʻlî, Lemʻî (2), Lisânî, Mahremî, Makâlî, Mâlî, Mânî, Mecdî, Medhî, Mehcûrî, Mehemmed, Melâmî, Meşrebî (2), Meylî (4), Misâlî (3), Monla Hâfız, Muhibbî (3), Muhyî (4), Mukîmî, Nâdirî (2), Nakşî (4), Nehrî, Nesîmî, Neş’et, Nevâyî (4), Niʻmetî, Nisârî, Nizâmî, Nûrî, Nüvâzî (6), Penâhî, Rahîmî (2), Rahmî (9), Recâ’î, Rehâyî (2), Remîmî, Remzî, Resmî (2), Revânî, Rıfʻatî (5), Rûhî (2), Sabrî (2), Sabûhî (2), Sâdık, Sâdıkî, Sadrî, Sâfî, Sânî, Sâniʻî, Sebzî, Selîkî, Semâʻî, Seyfî (2), Sıdkî (4), Sırrî, Sipâhî (3), Sunʻî, Suʻûdî, Sûzî, Sülûkî, Sünnî, Sürûrî, Şânî, Şehrî (20), Şemsî, Şerîf Sabrî, Şerîfî, Şeyhoğlu, Şuğlî, Şücâʻî, Tabʻî, Taşlıcalı Yahyâ (3), Tîğî (19), Ubeydî (2), Ulvî (7), Usûlî (3), Vahdetî (2), Vâlî, Vâlihî (2), Vechî, Veysî (6), Vusûlî (5), Yakînî, Yümnî, Zâhirî, Zâkirî, Zarîfî (9), Zayfî, Zeynî, Ziyâʻî.

Zengin ve renkli muhtevasıyla dikkatleri celbeden bu mecmua hem “Alî Şîrîn, Cehdî, Hakîrî, Hezârânî, Mehcûrî, Mukîmî, Nehrî, Remîmî, Suʻûdî, Sünnî, Şuğlî, Şücâʻî, Zayfî, Ziyâʻî” gibi tezkirelerde hakkında bilgi bulunmayan şairlerin manzumelerini ihtiva etmesi hem de “Revânî, Muhibbî, Fenâyî, Bursalı Rahmî, Bâkî, Bahtî, Behiştî, Hâşimî, Veysî”nin divanlarında bulunmayan bazı manzumeleri bünyesinde barındırması bakımından önem arz etmektedir.

Mecmûʻa-i Musammat üzerinde Yunus Kaplan ve Zahide Efe’nin yayım aşamasında olan bir kitap çalışması bulunmaktadır.

Kaynakça


Eyyûb İbn Yûsuf. Mecmûʻa-i Eşʻâr. Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi. Nu. Y-362.

Atıf Bilgileri


KAPLAN, Yunus. "MECMÛ'A-İ EŞ'ÂR (ŞEHRÎ) (Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi, Y-362)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mecmu-a-i-es-ar-sehri-yapi-kredi-sermet-cifter-arastirma-kutuphanesi-y-362. [Erişim Tarihi: 09 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
2 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
3 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
4 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
5 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
6 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
7 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
8 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle